Иран Президентінің Қытайға сапары қарсаңындағы Иран мен Қытай арасындағы қарым-қатынасқа шолу
ИИР Президенті Ибрахим Раиси дүйсенбі күні кешке 13-ші үкіметтің Шығыс пен Батыспен қарым-қатынаста теңгерімді көзқарасқа негізделген сыртқы саясаты және екіжақты ынтымақтастық туралы маңызды құжаттарға қол қою аясында Қытайға 3 күндік сапармен келді.
Қытай қазір әлемдегі екінші ірі экономика болып табылады және осы азиялық елдің соңғы бірнеше онжылдықтағы дамуы оған аймақтық және халықаралық аренада артықшылықты жағдай жасады. Қытай соңғы бірнеше онжылдықта экономикалық және өнеркәсіптік даму кезеңдерін жылдам басып өтті және қазір әлемдегі ең ірі экспорттаушыға айналды. Қытайлықтар кибер, ғарыш және әртүрлі өнеркәсіп, құрылыс және ауыл шаруашылығы салаларындағы озық технологиялар саласында айтарлықтай жетістіктерге қол жеткізе алды. Сонымен қатар, Қытай қазір өзінің әскери әлеуетін нығайту және қару-жарақтың барлық түрін жасау саласында үлкен қадамдар жасаған әлемнің ұлы әскери державаларының бірі болды, сондықтан ол қазір бұл салада алғашқылардың бірі болып саналады.
Болжам бойынша, Қытай 2030 жылға қарай әлемдегі ең ірі экономикаға айналады, осылайша АҚШ басып озады. Қытайдың жеке ішкі өнімі 2021 жылы 18 триллион долларға жақындады және ол АҚШ-пен арадағы алшақтықты жылдан жылға қысқартып келеді. Бір жағынан, Қытайдың БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесіндегі тұрақты мүшелігін және Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы сияқты аймақтық және БРИКС тобы сияқты халықаралық ұйымдардағы мүшелегін ескерсек, Бейжіңнің әлемдік экономика мен саясаттағы маңызы күн санап артып келеді. Екінші жағынан, Қытай Ресеймен бірге бірполярлық жүйеге және Батыс үстемдігінің, әсіресе АҚШ-тың біржақтылығының жалғасуына қарсы, олар БҰҰ-ның рөліне негізделген көпполярлы жүйені қалайды.
Иран мен Қытайдың Батыс пен АҚШ-тың біржақты санкцияларына қарсы тұру, «Ортақ қадам» жан-жақты бағдарламасы ядролық келісім саласындағы ортақ ұстаным, АҚШ-тың соғыс қоздырғыш әрекеттеріне қарсы тұру сияқты көптеген жаһандық мәселелер саласындағы ортақ ұстанымдарын, сондай-ақ Иран мен Қытайдың экономикалық, сауда, өнеркәсіп, энергетика және басқа да көптеген салаларын кеңейтудегі ортақ мүдделері ескерсек, екі ел арасындағы өзара мүддеге негізделген қарым-қатынастарды дамытуға кең өріс бар. Осы оқиғаларға сәйкес, соңғы жылдары Иран мен Қытай арасындағы қарым-қатынастар артып келеді және осыған байланысты 25 жылдық жан-жақты ынтымақтастық бағдарламасының іске асырылуы екіжақты қарым-қатынастардың бетбұрыс нүктелерінің бірі болып саналады.