Неліктен ирандық еврейлер көшіп кетпейді? Израильдік сарапшының мойындауы
ParsToday – Иран мәселелері бойынша сарапшы және Израильдің бұрынғы барлау қызметкері ирандық еврей қауымының мәдени мақтаныш пен ұлттық ерекшелік сезімі күшті екенін мойындады.
Батыс ақпарат құралдарында ирандық еврейлерге жасалған қатыгездік туралы Иран Ислам Республикасына қарсы үгіт-насихаттың жаппай шабуылы жарияланып жатқанымен, шындық басқаша және Ирандағы иудаизмді ұстанушылар өз елдеріндегі өмірі мен мұраларымен мақтанады.
Jewish News Syndicate (JNS) еврейлер және олардың Иран Ислам Республикасымен қарым-қатынасы туралы жазбасында батыстық ақпарат құралдарының теріс насихатына қарамастан, еврей қауымы мен Иранның қазіргі үкіметі арасында ешқандай шиеленіс жоқ деп ашық айтты.
ParsToday ақпарат агенттігінің интернеттегі жаңалықтарға сілтеме жасап хабарлауынша, Иран мәселелері бойынша сарапшы және Теһранда туып-өскен Израильдің бұрынғы барлау қызметкері Дэвид Ниссан еврей қауымындағы соңғы 16 айдағы өзгерістерге тоқталып: «Ирандық еврейлердің ұлттық болмысы Иранмен байланысты екенін түсіну өте маңызды»,-деп қосты.
Nissan ирандық еврей қауымының жағдайлары туралы жазғанындай, 1979 жылғы Ислам революциясынан бүгінгі күнге дейінгі айтарлықтай эмиграцияға қарамастан, Иран еврей қауымы әлі де толық еврейлік өмір салтын сақтап келеді және үкімет тарапынан қысым көрсетілмейді.
Иранда 30 белсенді синагога, еврей мектептері және басқа гильдиялар бар, бұл қауымдастық ешқандай қудалауды бастан өткермеген және олардың Ирандағы ресми діни азшылық ретіндегі құқықтары заңмен және конституциямен қорғалған, тіпті олардың өкілдері Парламентте де бар.
Ирандық еврейлер әртүрлі себептермен Израильге көшуді қаламайды. Осы себептердің кейбіріне мыналар жатады:
1- Ұзақ және тамыры терең тарих: Иран еврей қауымы 2500 жылдан астам тарихы бар әлемдегі ең көне еврей қауымдарының бірі болып табылады. Ирандық еврейлер, әсіресе Иран билігінің әртүрлі кезеңдерінде қоғамның маңызды бөлігі болды және олардың көпшілігі Иранның әлеуметтік және мәдени өмірінде ерекше орынға ие болды.
2- Діни бостандық: Ирандағы үкіметтің барлық кезеңдерінде және әулетінде дерлік еврейлер діни азшылықтар деп танылды, бірақ олардың діни бостандықтарына кепілдік берілді.
3- Экономикалық және мәдени өркендеу: Ирандық яһудилер басқа қоғамдар мен мәдениеттермен қарым-қатынастарының арқасында Иранның әртүрлі экономикалық, ғылыми және мәдени салаларына қатысып, Иран қоғамында маңызды рөл атқаруда.
4- Мәдени және діни болмысын сақтау: ирандық еврейлер өздерінің діни әдет-ғұрыптары мен дәстүрлерін ұстануды жалғастыруда және Иранның көптеген қалалары мен ауылдарында өз дәстүрлерін сақтап қалған еврей қауымдары бар.
5- Әлеуметтік және саяси жағдайлар: Иранның кейбір еврейлері Ирандағы қолайлы саяси және әлеуметтік жағдайларға байланысты көшуге құлықсыз.
Қорыта айтқанда, ирандық еврей қауымы елде белсенді және даусыз қатысуға ие және Иран тарихы мен мәдениетінің бір бөлігі болып саналады.
