Хасбара жобасы: Израильдің алдап-арбау мен халықаралық үнсіздікті насихаттауы
Израиль Палестина халқына қарсы қылмыстары мен агрессиясын жалғастырып жатқанымен, негізінен Батыстың негізгі ақпарат құралдарында жарияланған басым әңгіме Израильді жанама түрде қолдап келеді.
Бұқаралық ақпарат құралдарының дискурсының мақсаты осы уақытқа дейін басып алынған Құдстағы қақтығыстарды бейтараптық деген атпен «екі тарап» арасындағы «қақтығыс» ретінде көрсету болды. Сондықтан Израильдің мыңдаған бейбіт тұрғындардың өліміне әкелген Газаны аяусыз бомбалауын «өзін-өзі қорғау» әрекеті және ХАМАС шабуылдарына және «адамдық қалқандарды» қолдануына жауап ретінде көрсетіп отыр.
Бұл режим жазасыз соғыс қылмыстарын жасаумен айналысып жатқанымен, палестиналықтармен халықтың айыптауына және халықаралық ынтымақтастығына қарсы тұра алатын қуатты үгіт-насихат машинасы болған жағдайда ғана өз әрекеттерін жалғастыра алады.
Иврит тілінен аударғанда түсіндіру дегенді білдіретін Хасбара қоғамдық дипломатия контекстіндегі үгіт-насихат түрі болып табылады және Израиль режимінің ақпараттық соғысын оның стратегиялық мақсаттарымен байланыстыратын көпір қызметін атқарады.
Израильдің үгіт-насихат жүйесіне сәйкес, халық дипломатиясы Израильдің әлемдік аренада оң имиджін ілгерілету үшін сыртқы саяси басымдық ретінде стратегиялық тұрғыдан қарастырылуы керек, әсіресе бұл режим 1948 жылы құрылғаннан кейін оған тап болған қиындықтарды ескере отырып.
Заманауи дәуірде Хасбара үгіт-насихаты жиі бейнелер, инфографика және Израиль режимі насихаттайтын әлеуметтік желілердегі кең таралған хабарламалар мен хэштегтер түрінде болады. Хасбара насихатының мақсаты – дипломаттардың, саясаткерлердің және адамдардың БАҚ арқылы түсінігі мен көзқарасын өзгерту және ол режимнің мекемелері мен ұйымдары, ғылыми орталықтар, университеттер, үкіметтік емес ұйымдар арқылы әске асырылады.
2012 жылы Израиль Twitter-де «Қорғаныс тірегі операциясы» немесе Газа секторындағы 8 күндік соғыс туралы жариялады. Операция кезінде режим американдық және еуропалық БАҚ кеңістігін барынша пайдаланып, өзінің Хасбара насихаттық күн тәртібін браузерлер, іздеу жүйесінің алгоритмдері және көрермендерге ұсынылған мазмұнды басқаратын басқа да автоматтандырылған механизмдер арқылы алға тартты.
Бұл процесте Израиль өзін палестиналық лаңкестіктің жазықсыз құрбаны ретінде баяндады, бұл оның өмір сүруіне жасалған шабуылдан егеменді өзін-өзі қорғау құқығына сәйкес келетін баяндады. 2014 жылы Израильдің Газа халқына қарсы соғысында тағы бір рет «Қорғау шекарасы операциясы» деп аталатын Хасбара үгіт-насихат бағдарламасы мен Израильдің БАҚ насихаты Газадағы қылмыстарына жаһандық наразылық деңгейіне байланысты нәтиже бермеді.
Израиль режимінің әлеуметтік желілерде бейкүнә бейбіт тұрғындарды қирату және өлтіру суреттерін жариялауы Хасбараның шешім қабылдаушыларын ұйымдасқан қоғаммен байланыс науқандары мен қазіргі және болашақ қылмыстарын ақтау үшін күш-жігерін екі есе арттыруға мәжбүр етті.
Хасбара насихаты сәтсіз болса, Израиль бұрынғы стратегиясына, яғни өзін терроризмге қарсы қою және ХАМАС-ты әлемдік деңгейдегі терроризмнің өкілі деп атауға қайта оралуға дайын.
Бүгінде біз халықаралық БАҚ-тан осы екіжақтылықты үнемі көріп жүрміз. Осы жоспарды жүзеге асыруға сәйкес Израиль қисынсыз лаңкестік қауіп-қатерге арандатқан жазықсыз актер ретінде танылып, Израильдің әрекетіне қатысты кез келген сын лаңкестікке қолдау көрсету ретінде көрсетіледі. Бірақ адам құқықтарын бұзу немесе Палестина жерін заңсыз басып алу болсын, Израиль саясатына қатысты кез келген сынды антисемитизммен байланыстыру ең көп таралған тактика болса керек.
Сайып келгенде, Хасбара насихатының мақсаты - палестиналықтардың «қарабайыр» халықтық бейнесін жасау. Батыс аудиториясының санасында олардың бет-бейнесін адамгершілікке жатпайтын етіп көрсетуге және Израильге қатысты кез келген наразылық пен сынды өз қиялына жұмсартуға тырысады.
