Эдвард Сноуденге Ресей азаматтығы берілді

Дүйсенбі күні Ресей президенті Владимир Путин АҚШ Ұлттық қауіпсіздік агенттігінің бұрынғы қызметкері Эдвард Сноуденге Ресей азаматтығын берді. Путин Эдвард Сноуденнің азаматтық алу өтінішін қабылдап, ол Ресейде тұрғылықты тіркеуге ие болды.

АҚШ Ұлттық қауіпсіздік агенттігінің бұрынғы қызметкері Эдвард Сноуден Ресейді паналаған соң 2013 жылы теледидардан берген сұхбатында алғаш рет әшкерелеген мәлімдемесінде АҚШ Ұлттық қауіпсіздік агенттігінің өзінің еуропалық одақтастары мен қарапайым азаматтарға тыңшылық жасайтынын айтты.  2013 жылы ол осы американдық қауіпсіздік ұйымының және Ұлыбритания қауіпсіздік ұйымының тыңшылығына қатысты құжаттарды жариялады. Бұл әшкерелік АҚШ Ұлттық қауіпсіздік агенттігі мен жалпы  қауіпсіздік және барлау мекемелері үшін маңызды соққы болды және осы себепті Вашингтон әрқашан Сноуденнің қайтарылуын және сотталуын талап етті. Бұл құжаттар жарияланғаннан кейін Сноуден Гонконг арқылы Эквадорға баруға шешім қабылдады, бірақ оның төлқұжаты американдық үкімет жарамсыз деп танылғаннан кейін ол Ресейде қалуға мәжбүр болды. АҚШ Федералдық полициясы Сноуденді Америка үкіметінің құжаттарын ұрлады және тыңшылық әрекет жасады деп айыптады. Егер ол Америкаға оралса, ұзақ мерзімге бас бостандығынан айырылады. Сноуден әділ соттың кепілдігін алса, туған қаласына қайтып оралуға дайын екенін бірнеше рет мәлімдеген. Алайда американдық сот жүйесінің нашар тарихына байланысты бұл шарт ешқашан орындалмаған. Маңызды мәселе, Вашингтонның Мәскеуден сұрауларына қарамастан, Ресей Сноуденді экстрадициялауға ешқашан келіспеді. 2013 жылы Ресей президенті Владимир Путин өз елінің ешқашан үшінші елге ешкімді экстрадицияламағанына тоқталып, Сноуденге де солай жасамайтынын мәлімдеді. Путин бұған қоса, өз елі мен АҚШ арасында экстрадиция туралы келісімге қол қойылмағанын атап өтті. Путиннің Сноуденге Ресей азаматтығын беруі Мәскеудің 2022 жылдың ақпан айының аяғында Украина соғысы басталғаннан кейін   Ресей мен Батыс арасындағы саяси және үгіт-насихат соғысы аясында жасаған қадамы. АҚШ бастаған батыстықтар Ресей билігін сынаушыларды, әсіресе,  ресейлік үкіметті сынаушы Алексей Навальныйды үнемі қолдап, Мәскеуге қысым көрсету құралы ретінде пайдалануға тырысты. Басқа жағынан, Ресей де Сноуден сияқты АҚШ үкіметі мен барлау мекемелерін әшкерелеген сөздерімен дау-дамайға ұшыратқан танымал тұлғаларды қолдауға тырысуда. Ресейдің Сноуденге баспана берудегі ұстанымын оған азаматтық беру туралы соңғы қадамға дейін құқық қорғау ұйымдары жоғары бағалаған болатын.