Осылайша АҚШ жаһандық экономиканы өзінің қаруына айналдырды
ParsТoday- Деректер мен хабарламаларды тасымалдайтын әлемдегі талшықты-оптикалық кабельдердің көпшілігі АҚШ арқылы өтеді және бұл кабельдер Америкаға жеткенде, Вашингтон бұл кабельдердің трафигін басқара алады.
Перудегі бір компания Малайзиядағы компаниямен бизнес жасауға ниетті делік. Компаниялардың бір-бірімен бизнес жүргізуі қиын емес екені сөзсіз. Әдетте бір елден екінші елге ақшаны, демек үлкен көлемдегі ақпаратты айырбастау оңай.
Бірақ бұл жерде келесі мәселе туындайды. Компаниялар мұны білсе де, білмесе де, олардың қаржылық және қаржылық емес өзара іс-қимылдары, әрине, жанама болады және Америка Құрама Штаттары немесе АҚШ үкіметі айтарлықтай бақылауға алатын мекемелер арқылы жүзеге асырылуы мүмкін. Мәміле жасалғаннан кейін Вашингтон айырбасты бақылауға құқылы және егер қаласа, оны тоқтата алады.
Басқаша айтқанда, Перу және Малайзия компаниялары транзакцияны аяқтай алмайды. Шын мәнінде, Перу мен Малайзияны халықаралық экономикадан алып тастау арқылы АҚШ көптеген Перу және Малайзия компанияларының тауар саудасын толығымен тоқтата алады.
Бұл күшке негізделген нәрсенің бір бөлігі анық: әлемдік сауданың көп бөлігі доллармен жүзеге асырылады. Доллар барлық дерлік ірі банктер қабылдайтын бірнеше валюталардың бірі және, әрине, ең көп қолданылатын валюталардың бірі. Нәтижесінде көптеген компаниялар халықаралық бизнеспен айналысқысы келсе, долларды пайдалануы керек.
Перу жаңа солін малайзиялық ринггиттерге айырбастауға болатын нақты нарық жоқ. Сондықтан айырбастауды жеңілдететін жергілікті банктер, әрине, АҚШ долларын сатып алады, содан кейін ринггиттерді доллармен сатып алады. Ол үшін банктер американдық қаржы жүйесіне қол жеткізіп, Вашингтон белгілеген ережелерді сақтауы керек.
Неліктен Американың даусыз экономикалық күшке ие болуының соншалықты анық емес тағы бір себебі бар. Деректер мен хабарламаларды тасымалдайтын әлемдегі талшықты-оптикалық кабельдердің көпшілігі Америка Құрама Штаттары арқылы өтеді.
Бұл кабельдер Америка Құрама Штаттарына жеткенде, Вашингтон осы кабельдердегі трафикті бақылай алады, шын мәнінде Ұлттық қауіпсіздік агенттігі көре алатын әрбір деректер пакетінің есебін дайындайды.
Генри Фаррелл мен Авраам Ньюман жазған «Жер асты империясы: Америка жаһандық экономиканы қалай қаруландырды» кітабы Вашингтонның бақылау және санкциялар күші туралы. Бұл кітап Вашингтонның мұндай ерекше күшке қалай қол жеткізгенін және оны қалай пайдаланғанын түсіндіреді.
Фаррелл мен Ньюман 11 қыркүйек оқиғасы Құрама Штаттарды өз билігін пайдалануға қалай мәжбүрлегенін және оның қанша құрамдас бөлігі Қытай мен Ресейге қысым жасағанын егжей-тегжейлі сипаттайды. Олар сондай-ақ Вашингтонның бұл желісі басқа елдерге ұнамауы мүмкін екенін, бірақ олар үшін одан құтылу өте қиын екенін көрсетеді.
Бұған қоса, бұл кітаптың авторлары АҚШ-тың қауіпсіздік үшін жиі қолданатын жүйені қалай жасағанын көрсетеді. Фаррелл мен Ньюман «Вашингтон Американы қорғау үшін бірте-бірте өркендеп келе жатқан экономикалық желілерді үстемдік құралына айналдырды» деп жазды. Бұл кітапта анық көрсетілгендей, АҚШ-тың үстемдікке ұмтылуы қорқынышты зиян келтіруі мүмкін.
Америка Құрама Штаттары Қытайды жаһандық экономиканың көп бөлігімен байланысты үзуге мәжбүр етуі мүмкін. Бұл жаһандық өсуді төмендетеді. Сондай-ақ, Вашингтон өз билігін ешқандай қателік жасамаған елдер мен халықтарға зорлық-зомбылық жасау үшін пайдалануы мүмкін. Сондықтан жаһандық сарапшылар АҚШ империясын толығымен болмаса да, ең болмағанда ең дұрыс жолмен қалай шектеуге болатынын қарастыруы керек.
