Фактілерді бұрмалау және өшпенділік пен соғысты насихаттау; Бретт Стивенстің Иранға қатысты жаңылыс талдауына көзқарас
ParsToday - Жақында «Нью-Йорк Таймс» газетінде Брет Стивенстің мақаласында Иранға қарсы біржақты және дұшпандық әңгіме құру әрекеті жасалды.
"Иранның ең үлкен мәселесі ядролық қару деп ойлау қателік" - New York Times шолушысы Бретт Стивенстің 2025 жылы 15 сәуірде газетте жарияланған мақаласынан үзінді. ParsToday мәліметінше, бұл мәтінде автор Иран мен Америка Құрама Штаттарының қарым-қатынасына «шынайы» талдау жасауды талап етеді, бірақ іс жүзінде өтірікпен, саяси стереотиптермен және Иранға қарсы біржақты және дұшпандық әңгімені насихаттаумен айналысады.
Бұл меморандум кәсіби журналистік стандарттарға сәйкес келмейді, сонымен қатар фактілерді бұрмалаумен және таңдамалы әсірелеумен Иранға қарсы үгіт-насихаттың үлгісі деуге болады.
1. Иранның ядролық бағдарламасы туралы жалған ақпарат және таңдамалы хабарлау
Стивенс «Иран уранды 60 пайызға байытқан және екі аптадан аз уақыт ішінде ядролық қару жасай алады» деп мәлімдейді. Бұл мәлімдеме мүлдем жаңылыстырады, өйткені: - Біріншіден, 60% байыту ядролық қару жасау мүмкіндігін білдірмейді. Тіпті Атом Қуаты Халықаралық Агенттігі (АҚХА) Иранның ядролық бомба жасауға талпынатынына ешқандай дәлел жоқ екенін бірнеше рет баса айтты. – Екіншіден, «екі аптаның ішінде қару-жарақ жасап шығарамыз» деген сөз – ғылымға жат гипотеза, мұндай талдауды ешбір беделді халықаралық орган растаған жоқ.
2. Дұшпандық стереотиптер
Бұл мақалада автор Иранның әсірелеу және жеккөрінішті бейнесін ұсынады:
- Терроризмді қолдады деп айыптау: Стивенс Хизболла мен Хамас сияқты топтарды «террористер» деп атайды, ал бұл топтар антисионистік қарсыласу аясында әрекет етеді және әлемнің көптеген елдері оларды азаттық қозғалыстар деп санайды.
3. Американдық дипломатия туралы қайшылықтар
Бір жағынан, Стивенс 2015 жылғы ядролық келісімге («Ортақ қадам» жан-жақты бағдарламасы) шабуыл жасайды, ал екінші жағынан ол «қарым-қатынастарды қалыпқа келтіруді» ұсынады, бірақ оны «Иранның әрекеттерін өзгертуге» шарт қояды. Бұл үстемдік көзқарасы автордың шешім іздемейтінін, керісінше Американың Иранға талаптарын қоюды мақсат еткенін көрсетеді.
4. Соғыс қаупі және халықаралық құқықтың бұзылуы
Қорытынды бөлімде Стивенс Иранның ядролық нысандарына әскери шабуыл жасауды ашық қолдап: «Зәйтүн бұтағы қылыштың ұшында ұсынылған кезде қабылданады» деп жазды. Бұл мәлімдеме тек соғыс қаупі ғана емес, сонымен бірге БҰҰ Жарғысын ашық түрде бұзу болып табылады.
Қорытынды: Саяси астары бар біржақты әңгіме
Стивенстің жазбасы фактілерді бұрмалаумен, стереотиппен және зорлық-зомбылықпен қорқытумен қатар жүретін антиирандық насихаттың үлгісі болып табылады. Бұл мәтін әділ талдаудың орнына Американың Иранға қарсы дұшпандық саясатын ақтауды көздейді. «Нью-Йорк Таймс» сияқты бұқаралық ақпарат құралдары кәсіби сенімге ие болуды көздейтін болса, мұндай бейтарап материалдарды жариялаудан бас тартуы керек.
