Pars Today

Ислам революциясы жетекшісі хиджра-шамси күнтізбесінің биылғы 1401 жылын «Өнідіріс: білімге негізделген және жұмыспен қамтушы» жыл деп атады. Осыған орай, жыл ұранына негізделген бағдарламалар дайындалып, назарларыңызға ұсынылуда. Бұл жинақтың жалғасында білімге негізделген өндірістің Иран экономикасындағы жұмыспен қамтуға әсері талқыланады.

Атқарушы органдардағы жұмыспен қамту әлеуетін толтыру және бір жағынан элиталық ойлауды енгізудің маңыздылығы және өндіріс пен кәсіпкерлік салаларында  жеке сектордың болуы сияқты мәселелер білімге негізделген компанияларды қарсыласу экономикасын жүзеге асыру үшін маңызды қажеттілікке айналдырды.  Елдегі қатаң санкциялар жағдайында да білімге негізделген өндіріске назар аудару және білімге негізделген компанияларды кеңейту саласында айтарлықтай табысқа жету – білімге негізделген экономика саласындағы секірістің нақты күту екенін көрсетеді. Осы тұрғыдан алғанда Ислам революциясы жетекшісінің соңғы жылдардағы өндіріске баса назар  аударғанын және оның инфляцияны тежеу ​​мен жұмыс орындарын құрудағы басты рөлін жақсы түсінуге болады.  Бұл бағдарламада жұмыс орындарын құру үшін білімге негізделген секторға инвестициялаудың басымдылығының кейбір маңызды себептері қарастырылған.

Көптеген экономикалық сарапшылардың пікірінше, білімге негізделген секторда жұмыс орындарын құру басқа экономика  салаларындағы жұмыс орындарын құруға қарағанда аз капиталды қажет етеді.  Иранда тұрақты жұмыс орнын құру орта есеппен 330 миллион туманды құрайды, бірақ білімге негізделген компаниялар арқылы жұмыс орындарын құру шамамен 30-дан 100 миллионға дейін тұрады. Осы  сандарға сүйенсек, білімге негізделген секторда жұмыс орындарын құру басқа секторларға қарағанда арзанырақ. Тағы бір фактор, білімге  негізделген секторда жұмыс орындарын құру дарын жастардың көші-қонының алдын алады.  дариын жастардың көші-қоны елдегі құнды адами капиталды жоғалтуға әкелетін елдің ең маңызды проблемаларының бірі кені сөзсіз. Білімге негізделген секторды дамыту және осы секторда жұмыс орындарын құру елдің ғылыми дарындары үшін қолайлы жұмыс орындарын құруға мүмкіндік береді.  Көптеген сарапшылар ғылымға негізделген экономиканы дамыту – ғылыми  дарындардың кетуіне жол бермеудің маңызды жолдарының бірі деп санайды.  

Соңғы жиырма жылда білімге негізделген экономиканың дамуы тұрақты дамудың кілтіне айналды.  Кейбір дамушы елдер осы секторды жоспарлау және дамыту арқылы дамуда үлкен секірістерге қол жеткізе  алды.  Үндістан осы елдердің сәтті үлгілерінің бірі болып табылады. Білімге негізделген секторға ұзақ мерзімді инвестициялау және жоспарлау арқылы ол айтарлықтай дамып қана қоймай, әлемдегі ең ірі экономикалардың біріне айналды.  Қазіргі уақытта Үндістан әлемдегі  қаржылық қызметтер, инженерия және бағдарламалық қамтамасыз ету салаларындағы білікті жұмыс күшін ең маңызды экспорттаушылардың бірі болып табылады және бұл өсім негізінен білімді жұмыс күшіне сүйену арқылы болды.  Тағы бір маңызды фактор, жұмыспен қамту және жұмыссыздық кез келген елдің маңызды экономикалық мәселелерінің  бірі болып табылады, сондықтан халықты жұмыспен қамтуды арттыру және жұмыссыздықты азайту қоғамдар дамуының көрсеткіштерінің бірі ретінде қарастырылады.

Жұмыссыздық – ең маңызды әлеуметтік мәселелердің бірі және әртүрлі салаларда әртүрлі салдары бар ең  жағымсыз әлеуметтік-экономикалық құбылыстардың бірі. Соңғы  жылдары Иран экономикасын мазалап жүрген мәселелердің бірі – жұмыссыздық. Білімге негізделген компаниялардың қалыптасуы мен дамуын қолдау ғылымға негізделген экономика құру бағытында болған  және бола беретіндіктен, осы жолдан құрылатын жұмыс орындары мұнай сияқты табиғи ресурстарды сатудан жұмыспен қамтумен салыстырғанда әлдеқайда тұрақты және берік. Білімге негізделген  компаниялар өздерінің мүмкіндіктері мен білім мен зерттеулерді  біріктіру және жергілікті және өнімді бизнеске беру арқылы қоғамда техникалық білімді насихаттайды және жариялайды. Бұл проблема  білімге негізделген компаниялардың сақталуы мен дамуы мен тұрақтылығына себеп болды, нәтижесінде ол жұмыспен қамту және экономикалық  өркендеу және үнемді өндіріс үшін платформаны қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, жаңашыл болу және білімге негізделген компанияларда қарсыласу экономикасын жүзеге асырудың маңызды тіректері ретінде жергілікті экономика мен аймақтық мүмкіндіктерге назар аудару ерекше қызығушылық тудырады.  

Экономиканы білімге негізделген ету дұрыс емес жұмысбастылықтың  (яғни, өз мамандығы бойынша жұмысқа орналаспауының) маңызды мәселесін  айтарлықтай дәрежеде шеше алады. Ислам революциясының  жетекшісі де өз сөзінде: «Бұл білімге негізделген компаниялармен  жұмыс орындарын құруға қол жеткізіледі. Яғни, осы салада бұрын болған қателіктерге жол бермеу үшін осы компанияларды сөзбе-сөз шығара алсақ, жұмыс орындары да көбейеді»,- деген. Осы себепті 1401 жылғы ұранда «өндіріс пен білімге негізделген» сөзінің қасында «жұмыс беруші» сөзі де айтылады. Бұл мәселе Ислам революциясы жетекшісінің өндіріс пен білімнің бірігуі жұмыспен қамтуға себеп болады деген сенімінен туындап отыр.

Білімге негізделген экономиканың маңыздылығының тағы бір себебі және оның жұмыспен қамтуға ықпалы тұрақты жұмыспен қамтуды және білімге негізделген жұмыспен қамтуды құру жастардың мемлекеттік секторлардағы әкімшілік жұмысқа деген сұранысын төмендетеді. Елдегі жұмыссыздық деңгейінің жоғары деңгейде болуының бір себебі – адамдардың көпшілігінің мемлекеттік органдарға жұмысқа тұруы. Сонымен қатар, білімге негізделген жұмыспен қамтудың кеңеюіне кедергі болатын кедергілердің бірі – адамдардың ұйымдар мен мекемелерге жұмысқа орналасуға ұмтылуы. Жалпы дамыған елдердің экономикасы егеменді және мемлекеттік экономика емес, ол жеке экономика. Яғни, мемлекет басқарады, жеке сектор экономиканы иеленеді және дамытады және алға жылжытады. Жеке компанияларды құру мемлекеттік шеңберден тыс адамдарды жұмысқа орналастыруды білдіреді және бұл міндеттемелер мен шығындарды азайтады. Сонымен қатар, жеке секторда бәсекелестік баға, сапасы, өнімнің әртүрлілігі және т.б. айтарлықтай күрделі мәселе болып табылады. Жеке компаниялар көбірек ақша табуға бет бұрғандықтан, олар үшін ғылыми жетістіктер мен технологиялар да өте маңызды. Сондықтан, бұл компаниялар мен мекемелер де олардың білімі мен бастамасының пайдасын көру үшін көбірек адамдар мен элиталарды жұмысқа алады және бұл үкіметке үлкен көмек ретінде бағаланады.