Pars Today

Жыл сайын жаңа жылға ұран мен атау таңдайтын Ислам революциясының жетекшісі 1403-ші жыл үшін «Халықтың қатысуымен өндірістік серпіліс» атағын таңдады. Бұл атау Ислам революциясы жетекшісінің ең маңызды мәселесі экономикалық мәселе екенін көрсетеді.

Революцияның жоғарғы көшбасшысының жаңа жыл ұранына өткен жылдардағы ұранмен үндес экономикалық тақырыпты таңдауы ел экономикасының басты мәселесін жете түсініп, осы маңызды мәселені жүзеге асыру саласындағы саясат пен іс-әрекетке бағыт-бағдар беруге байыпты көңіл бөлетінін көрсетеді.

Яғни, экономика елдің бірінші мәселесі болғандықтан, революция жетекшісі жыл сайын осы маңызды мәселеге ұрандарын бағыттап отырады. 1403 жылғы ұранның басқа жылдардан маңызды айырмашылығы – Ислам революциясы жетекшісінің халықтың қатысуымен өндірістің серпілісіне баса назар аударуы. Басқаша айтқанда, аятолла Хаменеи осы ұранмен халықтың экономикаға қатысуындағы кедергілерді жойып, экономиканы үкімет болу және толық емес жекешелендіру мәселесінен құтқарып, үкіметке өндірісті қалай арттыруға болатыны туралы шешім беруге тырысты.

Халықтың қатысуымен өндіріс серпілісінің себебі мен маңыздылығы туралы келесі жайттарды атап өтуге болады. Бірінші тармақ исламдық жүйенің демократиялық сипатына сілтеме жасайды. Діни демократияда адамдардың рөлі дауыс берумен ғана шектелмейді. Діни демократиядағы адамдар жүйені орнатып, тұрақтандырумен қатар оның тиімділігіне де таптырмас рөл атқарады. Сондықтан діни демократия үшін және оның жүйесінің тиімділігін күшейту үшін халықтың экономикаға қатысу саласын да дамыту қажет.

Сыртқы қысымдар ел экономикасы мен халықтың тұрмыс-тіршілігіне көптеген қиыншылықтар әкелген жағдайда, сыртқы мүмкіндіктер болмаған кезде ел экономикасы үшін ең маңызды сенімді баламалардың бірі – халықтың көп және жан-жақты мүмкіндіктерін пайдалану. Революцияның басынан бері мүмкіндіктерге сүйенген қуаттар тұрақты қауіпсіздікті қамтамасыз ету, еліміздің тәуелсіздігі мен аумақтық тұтастығын сақтау, кейбір салаларда ғылыми прогреске қол жеткізу және т.б. сияқты түрлі салаларда табысқа жетудің кепілі болды.

Шын мәнінде, адамдардың әлеуеті жаулардың экономикалық қысымдары мен қауіп-қатерлеріне қарсы теңестіруші құрал болып табылады. Конституцияға сәйкес ел экономикасы мемлекеттік, жеке және кооперативтік сипатта болады. Маңызды факт, мемлекеттік сектордың көлемі экономиканың қалған екі секторы бойынша өрісті іс жүзінде тарылтады. Санкцияларды қолдану, сыбайлас жемқорлықтың көбеюі, еңбек өнімділігінің төмендеуі, мемлекеттік шығындардың артуы және т.б. сияқты көптеген мәселелердің көзі болып табылады. Сондықтан ел экономикасын теңгерімге алып, оның сұранысқа ие секторын мүмкіндігінше көрнекті ету үшін өндірістің серпінін де танымал ету қажет.

Сонымен қатар, Конституцияның 44-бабының жалпы саясаты сияқты кейбір жоғарыдағы құжаттарда бұл маңыздылыққа баса назар аударылады. Сондай-ақ «Жетінші даму» жоспарында көрсетілген мақсаттарға жету, революцияның жоғарғы көшбасшысы да атап көрсеткендей, экономика мен өндірісті танымал ету арқылы мүмкін болатынын атап өткен жөн.

Бұл тұрғыда Ирандағы өндірістің әлсіздігіне байланысты ұлттық осалдықты атап өткен жөн. Өйткені қалыптасқан шындыққа және ел экономикасының соңғы бірнеше жылындағы жағдайға сәйкес, бір жағынан ел экономикасындағы құрылымдық және басқарушылық әлсіздіктерге байланысты. Ал халықаралық қысымдар мен қысымдар, екінші жағынан, экономика мен өмір сүру саласы жүйе үшін маңызды Ахиллес өкшесіне айналды.

Шын мәнінде, экономикалық инфрақұрылым проблемалары, басқару және халықаралық қысымдар елдің экономикалық, өмір сүру және жұмыспен қамту жағдайларын жақсарту мүмкіндігін ұлттық залалға айналдырған жағдайда, бұл қиындықтарды елдің максималды мүмкіндіктерін пайдалану арқылы еңсеру керек.

Соңғы бірнеше онжылдықта айтарлықтай экономикалық өсімге қол жеткізген Қытай сияқты елдерде өндірісті танымал ету сәтті стратегия болып табылады. 

Мысалы, Қытайдың ауылдарда шағын, ерте өнім беретін бөлімшелер құрып, осы салаға инвестиция салу арқылы халықтың ауылшаруашылық, азық-түлік және киім-кешек қажеттіліктерін толық қанағаттандыра отырып, шағын ауылдық үйлерде кейбір озық құрал-жабдықтар шығарады.

Адамдар Ислам революциясының қалыптасуының, жеңісінің және аман қалуының осі және өндірістегі секіріс те осы негізгі тірекке байланысты. Төңкеріс көсемі өзінің басшылық еткен барлық жылдарында халықтың әртүрлі көріністерде болуын баса айта отырып, халықтың күш-қуат пен қауіпсіздік құрушы ретінде қатысуын атап өтті. «Осы дәуірлердің бәрінде де халық революция тарихының басты кейіпкерлері болды». (Ислам революциясы жетекшісі 08.06.1401) «Негізгі мәселе, басты кілт осында: барлық мәселеде адамдардың болуы – мәселелерді шешу. Ең бастысы, адамдардың болуын қамтамасыз ететін, олардың аренада және жерде - ел әсер ететін әртүрлі салаларда болуын ынталандыратын нәрсе.

Адамдардың қатысуының баламасы жоқ. Бұл революцияның негізгі өнері болды. Революцияның негізгі өнері халықты пассивті және тұтынушы топ пен ұлттық және қоғамдық көзқарасы жоқ бұқарадан ынталы, мүдделі, өршіл, мақсатты, идеалистік топқа айналдырып, өріске шығару болды. Бұл революцияның ұлы міндеті болды». (12.05.1400)

«Біз әскери құралдарды, саяси құралдарды және экономикалық құралдарды ел үшін күшті және күш-қуат беретін деп санаймыз, бірақ олардың ешқайсысы халықтың қатысуына тең емес. Халықтың болуы сөздің тура мағынасында Ислам республикасы жүйесін нығайтады». (26.03.1400)

«Егер бізде адамдардың қатысуы азайса, керісінше, жаудың қысымы артады; Бұл олардың тура мағынасында бір-бірімен кері байланыста екенін білдіреді. Бізде елде адам аз болса, керісінше, жаулардың қысымы күшейеді. Эмбарго сияқты экономикалық қысымдар сияқты жаулардың қысымын жойғымыз немесе азайтқымыз келсе, оның жолы – елдегі адамдардың қатысуын арттыру. Ал халықтың қолдауы жаудың бетіне тартылуы керек. (26.03.1400) »