АҚШ – кемсітушіліктер империясы (5)

ХХ ғасырда әлемнің түпкір-түпкірінен көптеген мигранттар АҚШ-қа ағылды. Олардың ішінде Шығыс Азия аймағының сары нәсілділері және олардың көбі АҚШ-қа құлдар түрінде келген қытайлық, тайландтық және вьетнамдықтар болды.

Азиялық олардың ішінде қытайлық, тайландтық, вьетнамдық және басқа да азиялық сары түсті әйелдердің  АҚШ-тағы жезөкшелігі  американдықтардың азиялықтарға деген көзқарасын өзгертті. Вьетнамдағы АҚШ әскери күштерінің ащы тәжірибесі азиялық-американдық қарым-қатынастардың нашарлауына әкелді. Бұл факторлар вьетнамдықтар мен қытайлық аймақтар кедейлігімен бірге полицияның оларға күдіктілер ретінде қарауына және  оларға қарсы зорлық-зомбылықты арттыруына себеп болды.

1999 жылы алкоголь  ішкеннен  психикалық ауытқулармен бетпе-бет келген сары нәсілді Данни Дан полицияның рақымсыз ұрып-соғуынан қайтыс болды.  Данни Дан арақ ішкені үшін тұтындалып, абақтының нашар жағдайы және полицияның ұрып-соғуынан алған жарақаттарының салдарынан өлді. Ұстаған кезде үш полиция офицері психикалық теңгерімнен айырылған Данни Данды ұрып, тұрмеге жеткізді. Түрмеде оның бетінде бұрыш шашып, оны есінен таңдырып, көзу қабілеттен айырды. Содан соң үш полиция офицері оның қолын артына байлап, оны ұрып-соқты. Есінен таңған соң полиция оны ауруханаға апарды. Бірақ ол ауруханаға жетпестен бұрын қайтыс болды. Медициналық сараптама оның өлімін ішке қан құйлу және полиция офицерлерінің ұрып-соғуы салдарынан бүйректер мен бауыр және ішектің зардап шегуі деп бағалады. Бірақ сот оның өлімін толығымен кездейсоқ деп біліп, үш офицерді ақтады.  2003 жылдың 13 шілдесінде азиылқ-америкалық әйелге қарсы полицияның зорлық-зомбылығы оның өліміне себеп болып, азиялық-америкалық қоғамның ызасына себеп болды. Бұл оқиға ағымында екі баланың анасы вьетнамдық әйел Кау Ти Вич Тран ақ нәсілді полиция офицері Чад Маршалдың оғынан қаза болды. Көршілердің бұл сары нәсілді әйелдің сәбиінің дауысы көп естілді деген шағымынан кейін ақ нәсілді офицерлер оның үйіне еніп, өздерін таныстырмай,  әйел аң-таң тұрып қалды. Негізінде әйел ағылшын тілінде толық сөйлесе алмағандықтан, бірнеше сөйлеммен олардан үйінен кетуді сұрайды. Чад Маршал қорғансыз әйелдің столдың үстіндегі тамақ салынған тәрелкені алғанын көріп, қатер сезініп, ойланбастан оған қарай атып жібереді. Әйелдің құлағанына қарамастан полиция офицері оған қарай бірнеше рет атады.

Кінәсі тек сәби перзентінің жылағаны болған 25 жастағы сары нәсілді әйел Кау Ти Вия Транның өлімі америкалықтардың көбін өкіндірді. АҚШ полициясының Манхетен көшелерінегі зорлық-зомбылығы  84 жастағы сары нәсілді қарт Канг Ванның жарақатталуына  себеп болды. АҚШ полиция ешбір дәлелсіз оны таяғымен ұрып-соқты. Аз сандыларға қарсы қылмыстар АҚШ халқының шамамен жартысы нәсілшілдікті өмір сүретін қоғамының проблемасы деп санаған жағдайда іске асырылуда. Бұл тақырып америкалық азаматтардың күнделікті өмірінде нәсілшілдіктің куәсі болатындарын көрсетеді.

Басқаларға қарағанда басқа америкалықтарға діни және  ұлтаралық аз сандылар зорлық-зомбылық және қатыгездікпен көбірек бетпе-бет келеді.   Көптеген американдық ақ нәсілділер полиция қызметкерлерінен бастап мемлекеттік қызметкерлері, қарапайым азаматтары, тіпті кейбір мектеп оқушыларына дейін әрқайсысы қара топтар мен діни азшыл топарға қысым жасайды.  

Үкімет басшыларының көбінде адамдардың өліміне себеп болған полицияның түрлі-түстілер мен аз сандыларға қарсы дұшпандық әрекеттерін жасыру талпыныстарына қарамастан қазіргі кезде ғаламтор мен әлеуметтік желілер және ұялы телефондардың кенінен таралуына байланысты АҚШ-тың түпкір-түпкірінде азаматтық наразылықтардың күшеюіне әкелді. 2018 жылдың қыркүйегінде  USA Today-дің мәліметінше, АҚШ-тағы нәсілшілдікке қарсы жүздеген наразылық білдірушілер Вашингтонда, Колумбия округінде митингке шықты.

Американдық еврейлердің арасында діни қызметкерлер мен еврей раввиндері бар, бірақ сионистік режимге қарсылығына байланысты олар американдықтар арасында кемсітушіліктердің куәсі болуда. Сионистік режим құрылуының басынан бұл еврейлер АҚШ-та болып, олардың кейбіреулері Израиль режимін қарсы болығандықтан АҚШ-қа көшті. Сионизмге қарсы еврейлер  АҚШ-тың аз санды топтарының бірі. Ақпарат құралдардың оларға байланысты цензурасы бұл елдегі басқа аз санды топтарға қарағанда көбірек қолданылады деген ой туады. Өйткені полицияның оларға қарсы зорлық-зомбылықтары туралы мәлімет табу оңай емес.

2012 жылдағы сионизмге қарсы еврейлердің полиция зорлық-зомбылықтарымен бетпе-бет келуі әртүрлі баспасөз құралдарында реакцияларға тап болды. Элизабет Флоктың US News  базасындағы мәліметінше, 2012 жылы Вашингтонда басталған Израиль-Американдық қоғамдық істер комитеті AIPAC конференциясының өткізілуіне наразылық білдіріп, сионистік лоббінің АҚШ саясатына тигізетін әсері туралы халықты ескерту үшін конференция өтетін жердің алдында жиналған еврейлер АҚШ полициясының қатыгездігімен бетпе-бет келді.  Наразылық шеру толығымен тыныш жағдайда өтіп, ешқандай шиеленіс болмаса да, полиция қолдарында сионизмге қарсы ұрандар жазылған плакаттар ұстаған қарусыз еврей раввиндеріне қарсы таяқшалар мен басқа құралдарды қолданды.  

Сиэтлден Вашигтонға отасымен келген АҚШ-тағы адам құқығы белсенділері және америкалық еврейлер наразылардың бірі Михаил Бензикри эктремис еврейлерге: «Сендер Гитлер  заманынансындар»,- деп айқайлады.  АҚШ-тың кезіндегі вице-президенті Джо Байден конференцияға қатысқан он үш мың адамның алдында АҚШ-тың сионистік режимді қолдауы туралы сөзін сөйлегеннен кейін сионизмге қарсы раввиндер мен басқа еврейлерден құрылған наразылар тобы қолдарында Таяу Шығыс аймағында сионистік мемлекет құрғысы келетін сионистерге қарсы плакаттар ұстап, өз наразылығын білдірді. Өздерін «Адал раввиндер» деп атаған раввиндер тобы сионистік режимнің Таяу Шығыстағы әрекеттерін бейбіт жолмен тоқтатуды талап етті. Жиынға қатыстқан раввиндердің бірі Исраил Давуд Виес: «Гитлер еврейлердің жойылғанын қалағандай, сионистер де қазіргі кезде соңында еврейлердің жойылуына әкелетін саясатты ұстануда»,- деді.

Вашингтонның басқа жерінде, қала метросының орталық аялдамасының алдында жиналған сионизмге қарсы наразылардың басқа тобы да полицияның зорлық-зомбылығымен бетпе-бет келді. Бұл шеруді Иордан өзенінің батыс жағалауын аннексиялауға қарсы   шыққан бейбітшілікті қолдайтын еврей уағызшылары ұйымының, сондай-ақ «Авааз» деп аталатын дүниежүзілік еврей бейбітшілік белсенділері желісінің мүшелері ұйымдастырды. Бұл топ 2018 жылы Трамптың нәсілшіл саясаттарына қарсы күресін бастады.