Құдс – Ислам әлемінің көркі (4)

Дүниежүзілік әл-Құдс күнін әлемнің көптеген елдерінде өткізу кейбір палестиналық топтар мен араб үкіметтерінің бітімге келу саясаттарына қарамастан Палестина мен әл-Құдсты азат ету арманының әлі де өміршең екенін көрсетеді.

Дүниежүзілік әл-Құдс күнін әлемнің көптеген елдерінде өткізу кейбір палестиналық топтар мен араб үкіметтерінің бітімге келу саясаттарына қарамастан Палестина мен әл-Құдсты азат ету арманының әлі де өміршең екенін көрсетеді. Палестиналықтардың әл-Касса мешітінде болуы және Израиль басқыншыларына қарсылық көрсетуі осы шындықты көрсетеді. Иордан өзенінің батыс жағалауындағы Палестина автономиялық құрлығындаы қазіргі жағдай жалған Израиль режимінің ешбір уәдесінде тұрмайтынын көрсетеді. Сионистер бітімге келу келіссөздері мен араб үкіметтерімен қарым-қатынастарды қалыпқа келтіруді өздерінің агрессиялық әрекеттерін заңдастыру мүмкіндігі деп санайды.

1993 жылы Осло келісіміне қол қойылған күннен бастап сионистік режимнің жетекшілері автономиялық құрылық өкілеттігін шектеуге үнемі ұмтылды. 1995 жылы сионистер Газа секторы мен Батыс жағалауды үш аймаққа бөлуді және осы үш аймақтағы егемендік Палестина автономиясы мен сионистік режим арасында бөлінуін талап етті. Бұл талаптар Мысырдың Таба қаласында Каир келісімі немесе «Осло 2» деген атпен әзірленіп, Каирде Палестина билігі мен сионистік режим қол қойды. Сионистер де бұл келісімге бағынбады. Палестиналық ұйым басшыларының сионистердің шегінуіне қарсы саясаты жалған уәделерге үмітпен шегіну болды.

Палестинаны азат ету ұйымы 1980 жылдардың соңында сионистік режиммен келіссөздер жүргізуге және бітімге келуге көшті. 1988 жылғы Тәуелсіздік Декларациясында ол іс жүзінде күрес пен қарсыласудан бас тартты. 1991 жылы Мадрид конференциясында сионистік алғышарттарға байланысты ресми түрде келіссөздерге қатыса алмады. 1993 жылғы Осло келісімінде Арафат пен Палестина ұйымының басқа да қайраткерлері сионистік режимді мойындағанымен, Палестина мемлекеті мен халқын мойындай алмады.  Олар 1994 жылғы Газа-Иерихон келісімінде Газа мен Иерихонға жете алмады. Ослодағы ымырашыл палестиналықтар бұрынғы келісімдерден бас тартып, Иордан өзенінің батыс жағалауы мен Газа секторын сионистердің бақылауындағы үш аймаққа бөлуге келісті. 1998 жылы Палестинаны азат ету ұйымы кез келген күрес пен қарсылықтан бас тартуға уәде беріп, жарғысының қарсыласу баптарын жарғыдан алып тастады. 

1999 жылы Нетаньяху биліктен айырылып, оның орнына Израиль премьер-министрі Эхуд Барак келді. Биылғы жылы Мысырдың Шарм-әл-Шейх қаласында сионистік режим мен Палестина автономиясы арасында қол қойылған келісім Палестина үш билігінің жалпы аумағының жалпы 15,1% Палестина автономиясының толық бақылауына көшірілетінін қарастырады. Бірақ сионистер өз міндеттемелерінің ешқайсысын орындамады. Келісім 1993 жылдың 4 мамырына дейін қамауға алынған палестиналықтарды босатуды және екі кезең бойынша 350 палестиналық тұтқынды қайтаруды көздеді. Келісімнің басқа тармағы Газа секторы мен Батыс жағалау арасындағы солтүстік-оңтүстік қауіпсіз өткелін қайта ашуға арналды, бұл өткел ешқашан сызу мен картаға түсіруге де жақын болмады.

2000 жылдың соңғы жылында Билл Клинтон азат ету ұйымы мен сионистік режим арасында түпкілікті келісімге келу үшін бар күшін салды. Клинтон 2000 жылы 11 шілдеде екінші интифазадан екі ай бұрын Ясер Арафат пен Израильдің сол кездегі премьер-министрі Эхуд Баракты Кэмп-Дэвидке шақырды. Кэмп-Дэвид келіссөздері басталар алдында Ясер Арафаттың ескертулеріне қарамастан екі аптаға созылды. Содан кейін Клинтон мен Эхуд Барак Ясер Арафатты жауапты деп біліп, кездесудін сәтсіздікке ұшырағанын жариялады. Келісімдегі тармақтарда сонымен қатар палестиналықтардың Иордания-Мысыр өткелдерін бақылауды және сионистік қауіпсіздікті бақылауды жалғастыруды сионистік режимге тапсыру керектігі айтылды. Сонымен қатар, бұл келісімде Иордан өзенінің батыс жағалауындағы су ресурстары сионистерге берілді және оның аз ғана бөлігі палестиналықтарға берілді.

2000 жылы екінші Интифазаның басталуымен АҚШ пен Еуропа үкіметтері арасындағы бітімге келу келіссөздерін жандандыру үшін кеңесулер күшейе түсті. Екінші Интифаза Шаронның әл-Ақса мешітіне кіруімен басталып, Палестина ішіндегі қарулы әрекеттерді бастау нүктесі болды. «Тас интифаза» кезінде жаумен соғысқан палестиналықтар қарсыласу топтарының алға жылжуымен қарумен күресуді бастан кешірді. Бұл жолы Палестина халқы қарсыласу топтарының көмегімен қолдарына қару алып, сионистерге үрей тудырды. Қарсыласу топтарының ықпалымен өзін-өзі басқарудың көптеген қауіпсіздік күштері қаруларымен сионистермен соғысты. Бұл жаңа тәжірибе сионистердің бойына қорқыныш ұялатумен қатар, палестиналық жастарға соғысуға деген сенімділік берді. Сонымен бірге палестиналық жастардың қарсыласу топтарына қосылуға деген құштарлығы күшейіп, көптеген палестиналық топтарды соғыс алаңына шығарды. 2002 жылы Шарон екінші интифазаның әсерінен сионистік режимнің Газа секторынан шығу идеясын қалыптастырды. Екінші интифаза іс жүзінде исламдық қарсыласудың қарулы кезеңіне енді. Бұл барлық палестиналықтарды қарулануға әкелді. Газа секторында жастардың көпшілігі қарсыласу топтарына қосылып, отбасылардың көпшілігі қаруланған. 2005 жылы 15 тамызда Израиль премьер-министрі Ариэль Шарон Газа секторындағы 21 сионистік елді мекен мен солтүстік-батыс жағалаудағы төрт елді мекенді эвакуациялай отырып, Газа секторынан шығу жоспарын жүзеге асырды.  Кейбір елді мекендерді көшіру оның сионистік тұрғындарының қарсылығымен бетпе-бет келді. 2005 жылдың 15 қыркүйегі Газа секторы сионистерден мәңгілікке тазартылды.

Палестиналықтар Газа секторында тойлап, қоныстанушылардан қалған заттарды өртеп жіберді. Керісінше, сионистер Шаронның жоспарымен Иордан өзенінің батыс жағалауында тірек қабырғасын орнатты. Бұл әрекет Газа секторынан батыс жағалауға қарсылықты таратудан алаңдау болды және қарсыласудың сәттілігі деп саналады. Сионистердің Газа секторынан шығарылуына қатысты таңғаларлық жағдай 2000 жылы сионистердің Ливанның оңтүстігінен қуылғаннан кейін болғаны болды. Ливан қарсыласуының қол жеткізген табысы енді Палестинаға да жетті.