Иранның оңтүстігіндегі акваториядағы Парсы шығанағының тұрақты атауы
Соңғы апталарда Иракта Парсы шығанағы кубогы футбол турнирінің өтуімен, сонымен қатар кейбір Ирак саясаткерлері Иранның оңтүстігіндегі көгілдір аймақты араб шығанағы деп атаған жалған сөзді қолдануымен, бұл елде «Араб шығанағы» деген атаумен естелік маркалар да басылып шықты. Бұл жарыстар «Әл-Халидж» деп жиі өткізілетін, бірақ бұл кезеңде жарыстың атауы «Әл-Халидж әл-Араби кубогы» деп аталды.
Бұл жалған есімді Дүниежүзілік футбол федерациясының (ФИФА) президенті Джанни Инфантино да өзінің Instagram парақшасында қолданып, футбол федерациясы мен Иран Сыртқы істер министрлігі шағым түсірді. Бұл әрекетті сынаған Ирактың танымал журналисті және ақыны Ахмад Абдулсаде Twitter парақшасында былай деп жазды: «Иран Оман шығанағының шетінде орналасқан, бірақ ирандықтар оны Иран шығанағы деп атамайды, Үндістан Араб теңізінің шетінде орналасқан, бірақ оны Үнді теңізі демейді, Индонезия Үнді мұхитының жанында орналасқан, бірақ оны Индонезия мұхиты деп атамайды. Неліктен? Өйткені бұл атаулардың барлығы БҰҰ-да тіркелген. «Парсы шығанағы» атауы да Біріккен Ұлттар Ұйымында тіркелген және ешбір үкіметтің Парсы шығанағы атауын өзгертуге және бұрмалауға құқығы жоқ».
Иранның оңтүстігіндегі акваторияны Парсы шығанағы деп атаудың тарихи барысына көз жүгіртсек, Иранның бірнеше мың жылдық тарихында бұл акватория әрқашан Парсы шығанағы деп аталған. Шын мәнінде, бұл көгілдір аймақтың атауын өзгерту туралы қайшылықтар 1950 жылдардан және сол кездегі Египеттің ұлтшыл президенті Джамал Абдул Насердің араб ұлтшылдығын таратуға күш салуынан басталады. Араб ұлтшылдарының көшбасшысы ретінде Джамал Абдул Насер 1951 жылы сөйлеген сөзінде Парсы шығанағын Араб шығанағы деп атады. Джамал Абдул Насерден бірнеше жыл өткен соң, Бахрейн билеушісінің британдық кеңесшісі Сэр Чарльз Белгрейв 1955 жылы батыстың алғашқы саясаткері ретінде «Саут әл-Бахрейн» журналында Иранға қарсы Парсы шығанағы араб блогын қандай да бір жолмен күшейту үшін «Араб шығанағы» атауын ұсынды. Араб тарихшыларының айтуынша, Иран-Грекия соғыстары кезінен бастап, әсіресе Ескендір заманынан бері бұл аймақтың суы «Парсы шығанағы» деп аталған. Бұған қоса, Иран мен Еуропа үкіметтері, соның ішінде Ұлыбритания арасында қол қойылған барлық келісім-шарттар мен келісімдерде бұл аймақтың сулары Парсы шығанағы деп аталады.
Парсы шығанағының атауын өзгерту әрекеттер Иранның осы аймақтағы егемендігін саяси, мәдени және әлеуметтік тұрғыдан әлсірету үшін жасалуда. Бұл акваторияға араб табиғатын таңу әрекетін тек саяси және этникалық мақсаттар аясында ғана ақтауға болады.
