Иранның білімге негізделген ғылым мен өнеркәсіп саласындағы жетістіктеріне шолу
ParsToday - Медицина мен нанотехнологиядан жасыл энергия мен жасанды интеллектке дейінгі білімге негізделген ғылым мен технологияларда айтарлықтай секіріспен Иран өзін-өзі қамтамасыз ету және жаһандық бәсекеге қабілеттілік жолында қадамдар жасауда.
Соңғы жылдары Иран білімге негізделген ғылым мен технология саласына ауқымды инвестиция салу арқылы маңызды жетістіктерге қол жеткізді. Технологиялар және инновациялар есебі 2025 жаһандық 72-ші орын елдің әртүрлі салалардағы ғылыми серпілісін көрсетеді. ParsToday Иранның медицина, нанотехнология, энергетика және жасанды интеллект салаларындағы жетістіктеріне тоқталды.
Медицина: диагностика мен емдеудегі инновация
Иран медицина саласында үлкен жетістіктерге жетті. Ирандық зерттеушілердің адам мен жануарлардың жиі кездесетін ауруларын жылдам диагностикалаудың жаңа әдісін жобалауы ауруларды ерте анықтауға мүмкіндік берді. Жоба зерттеушілерінің айтуынша, бұл әдіс анықтау дәлдігін 30 пайызға арттырып, шығындарды екі есе азайтады. Сондай-ақ, Теһран университетінің зерттеушілерінің жасанды жүрек пен биологиялық өкпе шығаруы органдарды трансплантациялауда революцияға уәде береді. Клиникалық сынақ сатысында тұрған бұл технология мыңдаған пациенттердің өмірін сақтап қалуы мүмкін.
Нанотехнология: өсіп келе жатқан нарық
Нанотехнология Ирандағы жетекші салалардың бірі болып табылады. Елдің наноөнім нарығы 2024 жылы 11 триллион риалға жетті, бұл өткен жылмен салыстырғанда 25%-ға өсті. Иранның Исфахан және Хузестан деген екі облысы бұл салада 2500 миллиард риалдың наноөнімдерін экспорттайды. Медицина және автомобиль өнеркәсібінде қолдануға арналған PVD наножабындарын өндіру әлемдік нарықтардың да назарын аударды. Ирандық білімге негізделген компанияның директоры Сара Ахмадидің айтуынша, бұл жабындар компоненттердің төзімділігін 5 есеге дейін арттырады және олардың пайдалану мерзімін ұзартады.
Энергетика: тұрақтылыққа қарай жылжу
Иран энергетика саласында жасыл технологияларға ден қою арқылы айтарлықтай жетістіктерге жетті. Көгілдір сутегі мен графеннің тәжірибелік өндірісін іске қосу қазба отындарына тәуелділікті азайту жолындағы маңызды қадам болып табылады. Иранның оңтүстігіндегі мұнайға бай аймақтарда жүзеге асырылған бұл жоба жыл сайын 500 тонна таза сутегін өндіреді. Сондай-ақ, 8 жергілікті бактерия штаммдарын пайдаланып мұнай ластануын тазалау ластаушы заттарды жоюда 90 пайыз тиімді болды. Жобаның атқарушы директоры Мәһди Резаи: «Бұл әдіс қоршаған ортаны қорғап қана қоймайды, сонымен қатар тазалау шығындарын 40 пайызға азайтады» деді.
Жасанды интеллект: өнеркәсіп қызметіндегі инновация
Жасанды интеллект те Иранның тамаша салаларының бірі болып табылады. Байланыс желілерін диагностикалау және өзін-өзі емдеу жүйесін дамыту бұл желілердің тиімділігін 20%-ға арттырды. Сондай-ақ, «Пардис» технопаркінде жасанды интеллектпен жұмыс істейтін кәсіпорындардың ұтыс картасын тексеру 1500 жаңа жұмыс орнын ашуға мүмкіндік берді. Азат университет жанындағы «Жасанды интеллект идеяларын қолдау» қоры да 1000 миллиард риал инвестициясы бар инновацияларды коммерцияландыруға арналған алаң берді.
Иранның білімге негізделген ғылым мен өнеркәсіптердегі жетістіктері өзін-өзі қамтамасыз ету мен жаһандық бәсекеге қабілеттілікке жету жолындағы ұлттық табандылықтың белгісі екенін атап өткен жөн. Инвестициялар мен инноваторларды қолдау үздіксіз болса, елді жарқын болашақ күтіп тұр.
