Иран АҚШ-тың «келісуге жатпайды» деген өтірігін қалай бұзды?
ParsToday - Оман мен Римде Иран мен Америка Құрама Штаттарының жанама келіссөздері Иран Ислам Республикасының таңылған концепцияларды өзгертуге және келіссөзге келмейтін ұғымды бұзуға деген ерік-жігерін көрсетеді.
Иран мен АҚШ арасындағы жанама келіссөздердің екінші кезеңі сенбі, сәуірдің 19-ы күні Италияның астанасы Римде өтті. Иран делегациясын басқарған Иран Сыртқы істер министрі Сейед Аббас Арақчи осы келіссөздерден кейін ықтимал келісімнің принциптері мен мақсаттарындағы ілгерілеушіліктерді жариялап, Ирандағы көптеген адамдар үшін «Ортақ қадам» жан-жақты бағдарламасы бұдан былай жеткіліксіз және тек сабақтары қалғанын баса айтты.
Иран Сыртқы істер министрлігінің баспасөз хатшысы Исмаил Бақаи Хамене де Иранның негізгі талабына, яғни нақты экономикалық әсерлері бар заңсыз санкцияларды жоюға тоқталды. Салыстырмалы түрде оң атмосферада өткен келіссөздер ертең, сәрсенбіден бастап Оманда сарапшылар деңгейінде жалғасады деп жоспарлануда.
Концепциялардың өзгеруі және Иранның дипломатиялық жеңісі
Халықаралық істер бойынша сарапшы Фаршид Бақериан бұл келіссөздерді талдай отырып: «Иран келіссөздерге белсенді түрде қатысу арқылы Американың келіссөзге келмейтін әңгімесін жарамсыз деп санайды. Бұл жетістік Иран үшін үлкен жеңіс болып табылады, өйткені ол американдық ақпарат құралдарының мәлімдемелеріне қарамастан Теһранның сындарлы диалогқа дайын екенін көрсетті»,- деді.
Бақериан келіссөздерді Италия сияқты үшінші елде өткізу олардың жанама сипатын растайтынын және тікелей келіссөздер туралы қауесеттердің негізсіз екенін атап өтті. Бұл келіссөздер жоғары лауазымды тұлғалар деңгейінде басталып, сарапшылар деңгейінде жалғасады, бұл процесс Иран дипломатиясының тарихында жазылады.
Бұл халықаралық істер сарапшысы мамандар деңгейінде қиындықтар туындауы мүмкін болса да, тараптардың келіссөздерді жалғастыруға дайындығы нәтижеге қол жеткізуге деген байыпты шешімді көрсетеді деп санайды. Шенеуніктердің келіссөздердің жағымды атмосферасы мен сындарлы үні туралы мәлімдемелері де теріс мәнге ие емес және екі жақтың да шешім табуға дайын екендігін көрсетеді.
Келіссөздердің болашағы және алда тұрған міндеттер
Бақериан сонымен қатар келіссөздерге қарсы аймақтық және трансаймақтық белсенділердің рөліне назар аударып: «Олар БАҚ арқылы процесті бұзуға тырысуы мүмкін»,- деді. Алайда ол келіссөздер қақтығысқа немесе соғысқа әкелмейді деп оптимистік көзқараста.
Келіссөздердің нәтижелеріне қатысты түсінбеушілік білдірген Израиль қайраткерлерінің қарама-қайшы мәлімдемелері бұл келіссөздердің аймақтық теңдеулерге оң әсер еткенін көрсетеді.
Бұл келіссөздер арқылы Иран өзіне қарсы келеңсіз әңгімелерді бейтараптандырып қана қойған жоқ, сонымен қатар, мәлімдемелерге қарамастан, келіссөздерді кейде ұзартқан АҚШ екенін де көрсетті. Бұл процесті жалғастыру жоғары лауазымды тұлғалардың шешім қабылдауы арқылы сарапшылық қиындықтарды шешу шартымен санкциялардың жойылуына, Иранның экономикалық белсенділігінің күшеюіне және аймақтық бейбітшіліктің қалыптасуына әкелуі мүмкін.
