Неліктен Америкамен келіссөздер пайдасыз?
ParsToday - Иран Ислам Республикасының ресми тұлғалары АҚШ-пен келіссөздердің нәтиже бермеуінің көптеген себептерін айтып келеді.
ИИР қайраткерлері тарихи және идеологиялық тәжірибелер мен америкалық тараптың әрекеттерін талдау негізінде АҚШ-пен келіссөздердің сәтсіз аяқталуының бірнеше себебін үнемі алға тартты. Иран қайраткерлері АҚШ-тың гегемониялық көзқараспен келіссөздерге кірісіп, әділ келісімге ұмтылмайтынын, керісінше Вашингтонның мақсаты өз талаптарын таңу екенін баса айтты. Америкалық шенеуніктердің бұл әрекеті Ислам революциясының қағидаттары қатарынан саналатын «тәуелсіздік» және «тиранияға қарсы» қағидаттарына қайшы келеді.
Өткен тәжірибе, әсіресе «Ортақ қадам» жан-жақты бағдарламасы (JCPOA) келіссөздеріндегі АҚШ-пен келіссөздер экономикалық мәселелерді шешпейтінін, сонымен қатар американдық шенеуніктердің осы шарттарды теріс пайдаланып, Иранға қарсы санкцияларды күшейту сияқты адамгершілікке жатпайтын саясаттарын жүргізіп жатқанын анық көрсетті. Бұл шарттар келіссөздер АҚШ-тың көбірек қысым жасау және жеңілдіктер бермей, жеңілдіктер алу құралы екенін көрсетеді. Келіссөздердің бұл түрі тиімсіз ғана емес, сонымен бірге зиянды.
JCPOA келіссөздері кезінде және одан кейін АҚШ басшылары Иранға қарсы санкцияларды күшейту үшін дипломатиялық және құқықтық құралдарды пайдаланды. Бұл әрекеттерді көптеген сарапшылар мен ирандық ресми тұлғалар келіссөздер мен халықаралық келісімдер кеңістігін теріс пайдалану деп санайды. 2018 жылы JCPOA-дан ресми түрде шыққанына қарамастан, АҚШ БҰҰ-ның Иранға қарсы санкцияларын қалпына келтіру үшін Қауіпсіздік Кеңесінің 2231 қарарындағы Snapback механизмін қолдануға әрекет жасады.
Келіссөздердің әртүрлі раундтары кезінде америкалықтар шиеленісті азайтудың орнына келіссөздерде құрал ретінде пайдалану үшін ирандық мекемелер мен жеке тұлғаларға жаңа санкциялар салды. Бұл шешім ирандық тарапта қатты сенімсіздік тудырып, келіссөздер үдерісіне қарсылық тудырды.
Иран Атом Қуаты Халықаралық Агенттігімен ашықтық туралы келісімге келген кезде, АҚШ пен оның одақтастары іске қосу механизмін іске қосу арқылы бұл түсіністіктерді елемеді. Иран билігі бұл әрекетті «алдамшы дипломатияның» және «халықаралық құқықты теріс пайдаланудың» үлгісі деп санайды.
АҚШ-тың Иранға қарсы дұшпандық көзқарасы келіссөздер барысында әлсіреген жоқ, Ақ үй шенеуніктері Иранға қарсы қосымша санкциялар енгізу және экономикалық шектеулер жасау үшін барлық мүмкіндікті пайдаланды. Ақ үйдің иранға қарсы бұл саясаттары ИИР бұрынғы жылдардағы келісім шартындағы барлық міндеттемелерін орындаған және АҚХА-мен ынтымақтастықта болған жағдайда жүзеге асырылды, бірақ оның ешбір міндеттемелерін орындамаған екінші тарап болды.
Америкалықтардың Иранмен жанама келіссөздердегі қосарланған стандарты жалғасып, дипломатиялық қағидалар мен халықаралық құқыққа қайшы, сионистік режимнің Иранмен 12 күндік соғысындағы шабуылдарына қатысып, дұшпандық әрекетпен Иранның бейбіт ядролық нысандарын бомбалаған осы Ақ үйдің қайраткерлері болды. Ақ үйдің бұл дұшпандық әрекеттері ирандық қайраткерлердің көзқарасы бойынша заңсыз әскери басқыншылық пен халықаралық құқықты бұзу болып табылады.
Аятолла Хаменеи жалынды Иран халқының жаудың қысымы мен уран байытудың пайдалы технологиясынан бас тарту қоқан-лоққыларына мойынсұнбауының себебін түсіндіріп: «Нәтижесі Америка Құрама Штаттарының әу бастан белгілеген және нұсқауы бойынша жүргізілген келіссөздер пайдасыз және зиянды, өйткені ол қысым көрсетуді одан әрі келіспеушілік пен келісімге әкелмейді»,- деді.
ИИР билігінің көзқарасы бойынша, АҚШ-пен келіссөздер нәтижесіз ғана емес, сонымен бірге зиянды болды. Бұл көзқарастың себептері ретінде міндеттемелерді қайта-қайта бұзу, келіссөздерді құрал ретінде пайдалану, сионистік режимнің дұшпандық әрекеттеріне қатысу және Америка саясаттарына құрылымдық сенімсіздік жатады.
