Құдайдың жалпы және ерекше мейірімділігі туралы не білеміз?
Алланың жалпы мейірімі дос пен дұшпан, мүмін мен кәпір, жақсы мен жаманға таралады. Оның сансыз мейірімінің жаңбыры әр жерде әр адамға жетеді. Мейірімділік жағдайында бұл өзгеше.
Ислам пайғамбарының мұрагері, шиіттердің бірінші имамы хазірет Әли (ғ.с.) хазірет Адамның (ғ.с.) жаратылуын сипаттай отырып: «Алла Тағала оған тәубе есігін ашып, оған рақымдылық сөзін үйретті»,- деген. Мейірімділіктің маңыздылығы мен орны Алла Тағала Құран сүрелерінің басында өзін осы сипатпен атап өткендей дәрежеде. Бұл мақалада біз Алланың мейірімі деген не және Алла Тағала құлынан мейірімін қалай кетіреді деген сұрақтарға қысқаша тоқталамыз.
Біріншіден, Алла Тағаланың мейірімінің ауқымына қатысты «мейірімнің кейде рухани жағы болса, кейде материалдық жағы мен дүние мен ақыретті де қамтитынын» білу керек. Құранда мейірімділіктің көптеген мағынасы бар. Кейде дұрыс жолға нұсқау, кейде дұшпанның шырмауынан құтылу, бірде берекелі жаңбыр, кейде басқа нығметтерге (мысалы, нұрдың нығметіне) және көп жағдайда жәннат пен Алланың қиямет күніндегі нығметтеріне де жатады.
Алланың мейірімінің түрлері
Алланың екі түрлі мейірімділігі бар:
Алланың жалпы мейірімі:
Алланың жалпы мейірімі дос пен дұшпан, мүмін мен кәпір, жақсы мен жаманға таралады. Оның сансыз мейірімінің жаңбыры әр жерде әр адамға жетеді, ризығы әр жерде кең тарайды, мүмін болсын, кәпір болсын, ауруды емдейді.
Алланың ерекше мейірімі:
Алланың тағы бір мейірімі – ерекше мейірімі. Мейірімділіктің бұл түрі оның салих және мойынсұнғыш құлдары үшін ерекше. Өйткені олар өздерінің имандары мен салих істерінің арқасында мейірім мен кешірімге ләззат алуды және арамдар мен қылмыскерлер ләззат алмайтын ерекше сезімді тапты.
Шиіттердің алтыншы имамы, Ислам пайғамбарының ұрпағы имам Садық бір рауаятында былай дейді:
«Алла барлық нәрсенің Тәңірі, жаратылысқа ерекше мейірімді, мүміндерге ерекше мейірімді».
Құдайдың мейірімінен айыру
Алланың мейірімінің түсінігі мен оның кеңдігін және Алланың мейірімінің екі түрлі (жалпы және арнайы) екендігін және Алланың мейірімінің әрқашан және барлық жерде және әрбір құбылыс пен барлық адамдарға Алланың жасырын хикметтері мен сырларына негізделгенін ескерсек, Оның мейірімінің біреуден алыну немесе біреудің мейіріміне ие болу жағдайлары әртүрлі және қай жағдайда Алланың мейірімі адамнан алынып, қай жағдайда алынбайтынын ешкім нақты және толық білмейді. Әсіресе, жалпы мейірім кең әрі жалпы болғаны сонша, әрбір құбылыс, тіпті дінсіздер мен Алладан алыстайтындар да сол илаһи дастарханда нығметке бөленеді. Сондықтан илаһи мейірімнен, әсіресе, Алланың жалпы мейірімінен айыру жағдайларын толық және нақты анықтау мүмкін болмайды.
Осы тұрғыда кейбір хадистерде Алланың мейірімінің кейбір жағдайларда адамнан алынуы мүмкін екендігі көрсетілген. Мысалы, Ислам дәстүрінде адамдарға мейірімділік танытпау Алланың мейірімінен айырылады. Адамдарға мейірімділік танытпаған Алланың мейіріміне бөленбейді деген сөз. Бұл жануарлар мен басқа жаратылыстарға мейірімділік көрсетпеу туралы да айтылады. Бұл қоғамдық мейірімділік туралы болды.
Алланың тек мүміндер мен ізгілерге ғана берілген ерекше мейіріміне тоқталатын болсақ, адамның иманы, тақуалығы, салихалы амалдары және басқа да жағдайлары болған кезде оған Алланың ерекше мейіріміне бөленіп, адамның иманы мен тақуалығын жоғалтқан нәрсенің де Алланың ерекше мейірімінен айырылуы заңды. Әрине, бұл мәселеде мамандандырылған тәсілді қажет ететін жағдайлар бар.
Дереккөздер:
Алланың мейірімі және адамдарды мейірімділіктен айыратын факторлар. WikiQuestion дерекқоры.
Наһдж әл-Балағе (Имам Әлидің (ғ.с.) уағыздары, хаттары және сөздері). Сайд Рази
