Катарды АҚШ-тың НАТО-дан тыс одақтасы деп таныстырудың себептері мен салдарлары
Катар әмірі шейх Тамим бин Хамд Але Санидің Вашингтонға сапарымен бір мезгілде АҚШ Президенті Джо Байден Конгреске хатында Катарды АҚШ-тың НАТО-дан тыс одақтасы деп таныстыруды көздейтінін мәлімдеді.
НАТО-дан тыс одақтас деп Вашингтон Қарулы күштерімен стратегиялық байланысқа ие, бірақ НАТО-ға мүше емес елдер аталады. Вашингтонның пайымдауынша, одақтастарға осындай атау беру оларға қаржы және әскери артықшылық береді.
Байденнің Катарды АҚШ-тың НАТО-дан тыс одақтасы деп таныстыруында бірнеше дәлел бар.
Бірінші дәлел: Катар Батыс Азияда АҚШ-тың мүдделерін көздейді, Вашингтонның мүдделеріне қарсы саясат қабылдамайды, АҚШ-қа күдік түсіретін әрекет жасамайды. Reuters тілшісі: "Вашингтонның аймақтағы мүдделері Парсы шығанағындағы осы кішкентай ел арқылы қорғалатын сыңайлы",-деп жазды.
Екінші дәлел: Катар – материалдық тұрғыдан аса бай араб елдерінің бірі. Сондықтан Катар АҚШ-тың материалдық көмегіне зәру емес. Ол өзіне қажетті қару-жарақты АҚШ-тың одақтастарына берілетін жеңілдікпен сатып ала алады.
Үшінші дәлел: Катар Батыс Азия аймағындағы өзгерістерде айрықша рөл ойнайды. Басты рөлі аймақта бейбітшілік орнатуға бағытталған. Катар белсенді сыртқы саясатқа ие, аймақта қарама-қайшы күштермен байланыста, "Ортақ қадам" жан-жақты бағдарламасының қайта жандануын қолдайды. АҚШ-ты Ауғанстаннан шығару келіссөздерін өз жерінде ұйымдастырды. Аймақтық дағдарыстарда қарсыласушы тараптарды қабылдады. Сондықтан Байден Катарды АҚШ-тың НАТО-дан тыс одақтасы деп таныстыру арқылы Дохаға АҚШ мүдделерін қорғауы үшін сый берген сыңайлы.
Маңызды мәселе мынада: Байденнің Катарға қатысты шарасы Сауд Арабиясының шетке ысырылуына себеп болады. Қазіргі таңда Сауд Арабиясы ең маңызды әрі ең негізгі араб елі саналады.
