Америкалық сараптама орталығы ирандық ұшқышсыз ұшақтардың әлемнің әртүрлі континенттерінде танымал болуына алаңдайды
Америкалық сараптама орталығының мәліметінше, ирандық ұшқышсыз ұшқыштар Украина мен Израильден әлдеқайда асып кетті және кем дегенде басқа екі құрылықта көрінді.
Жақында Американың «Демократияларды қорғау» қоры Иранның қару-жарақтарының жаһандық қабылдануы туралы есебінде: «Байден әкімшілігі Иран мен оның сенімді өкілдерінің Израильге қарсы зымырандық және ұшқышсыз соққыларының алдын алуға немесе шектеуге тырысып жатқанда, Таяу Шығыс қазір Иран қарулары мен снарядтарына толы екенін есте ұстаған жөн»,- деп айтылды.
Pars Today агенттігінің IRNA ақпарат агенттігіне сіщтеме жасап хабарлауынша, Американың «Демократияларды қорғау» қоры бұл есебінде Ливандағы кейбір ирандық қару-жарақтардың болуына сілтеме жасап, Йемендік Ансаролла тобының Тель-Авивке қарсы жасаған және бір адамның өмірін қиған алғашқы тарихи ұзақ қашықтықтағы ұшқышсыз ұшқышсыз шабуылы 2600 шақырымдық ұшу жолын жүріп өте алатын Иранда жасалған ұшқышсыз ұшақ арқылы жүзеге асқанын мәлісдеді.
Осы американдық сараптама орталығының талдауына қарағанда, бұл тек қазіргі алаңдатарлық мәселелер ғана емес, Ислам республикасы халықаралық қолайлы жағдайды пайдаланып, қорғаныс және әскери қару-жарақтың көрнекті жеткізушісі болуда. Осы сараптама орталығының мәлімдемесіне сәйкес, Иранның мүдделерін қамтамасыз ететін артықшылықтардың бірі Теһранның ұшқышсыз ұшақтар сияқты арзан жүйелерінің ұрыс алаңында дұрыс жұмыс істеуі болып табылады. Нақты мысал - Ресейдің Украинаға қарсы соғысында маңызды рөл атқарған «Шохед-136» ұшқышсыз ұшағы. Мәскеу соғыстың алғашқы екі жылында осы дрондардың 4600-ін қолданды. Дәл осы дрон жақын арада Тель-Авивке жеткен болатын.
Бұл есепте былай деп айтылды: «Иранның ұшқышсыз ұшақтары Украина мен Израильден әлдеқайда асып кетті және кем дегенде басқа екі құрылықта көрінді. Бұл мәселе Иранның қаруын халықаралық күш іздеуде қолдану аясын көрсетеді. Теһран Венесуэлаға жергілікті ұшқышсыз ұшақтарды өндіруге көмектеседі, ал Латын Америкасының бұл елінің қарулы күштері Иранның ANSU-100 деп аталатын Mohajer-2 ұшқышсыз ұшағын, сондай-ақ Иранның «Шохед-171»-ге өте ұқсас ANSU-200 ұшағын пайдаланады.
Эфиопияда бұл елдің армиясы Mohajer-6 ұшқышсыз ұшағын пайдаланады. Судандағы азаматтық соғыста сол ирандық ұшқышсыз ұшақ Судан қарулы күштеріне басқыншы күштердің алға жылжуын болдырмауға және кейбір аумақтарды қайтарып алуға көмектесті. Сондықтан Иран мен Армения арасындағы 500 миллион долларлық қару-жарақ келісімінде ұшқышсыз ұшақтардың орны болуы таңғалатын мәселе емес».
Бұл анти-ирандық сараптама орталығы ішкі ақпарат агенттігінің хабарына сілтеме жасап: «Теһран 2028 жылға қарай жаһандық ұшқышсыз ұшақтар нарығында Түркияның орнын алуды жоспарлап отыр және осы себепті нарықтағы үлестің кем дегенде төрттен бірін алуға тырысады, бұл шамамен 6,5 миллиард долларға тең»,- деді.
Есептің тағы бір бөлігінде осы сараптама орталығының сарапшылары: «Қорғаныс көрмелеріне қатысу Иранның мүмкіндіктерін әлемге танытудың тағы бір жолы болды»,- деп тоқталды. 2024 жылы Ислам Республикасы өзінің әскери жүйелерін Малайзия, Катар және Ирактағы қорғаныс көрмелерінің стендтерінде көрсетіп, Сауд Арабиясындағы көрмеге қатысу үшін топ жіберді. Мәскеу мен Белград ирандық қару өндірушілер қатысқан басқа көрмелер болды.
Бұл есепте Иранның Америка мен Еуропаның санкцияларынан басқа әлемдік қару саудасы саласында халықаралық шектеулер жоқ екені атап көрсетіліп, Қауіпсіздік кеңесінің қарары мен 2015 жылғы ядролық келісімге сәйкес, Иранның қару-жарақ санкциялары мен зымыран сынақтары сәйкесінше 2020 жылдың қазанында және 2023 жылдың қазанында аяқталғаны көрсетілді.
Американдық «Демократияларды қорғау» қоры осы есебінде: «Иранның әлемде қару-жарақтарының кеңеюіне байланысты оны тежеу және жазалауды жаңғырту қажет. Бірақ Қауіпсіздік кеңесінің тұрақты мүшесі ирандық ұшқышсыз ұшақтардан пайда көріп, жақын арада Иранның баллистикалық зымырандарын алатын кезде, Қауіпсіздік кеңесінде Иранның қару-жарақ экспортына қарсы жаңа қарар қабылдануы екіталай»,- деп мойындады.
Бұл есептің авторлары АҚШ-тың Теһранға қарсы қатаң және біржақты әрекет ету қажеттілігіне назар аудара отырып, «АҚШ пен оның одақтастары ирандық ұшқышсыз ұшақтарға немесе басқа қару-жарақ өндіру және сақтау орындарына қарсы саботаж жасау арқылы Иранның жабдықтау секторын бұзуы керек» деген кеңес береді.
