Қай еуропалық мемлекет сегіз миллион анголалық құлдың саудагері болды?
ParsToday - Португалия - Еуропаның оңтүстік-батысында орналасқан, кейбір еуропалық елдер сияқты отаршылдық тарихы бар мемлекет.
Португал отарлау дәуірінде Ангола, Мозамбик, Бразилия, Кабо-Верде және Шығыс Тимор, сондай-ақ Үндістанның кейбір бөліктері Португалия билігіне өтті. ParsToday бұл мақаласы Анголадағы португалдық отаршылдық тарихына шолу жасайды.
1483 жылы португал отаршылары қазіргі Анголаға кірді. Ангола Африкадағы ең бай елдердің бірі болып табылатын, ауыл шаруашылығы мен минералды ресурстарға (ірі алтын және алмаз кеніштері), сондай-ақ ірі мұнай кен орындарына ие және оның географиялық орналасуы да Африканың оңтүстігіндегі дамуда шешуші рөл атқарды.
Бір жағында португал отарлау жобасы, ал екінші жағында 17-18 ғасырларда Португалия үшін маңызды құл сауда аймағы болған Ангола болды.
Португалдықтар шамамен бес жүз жылдай Ангола халқына үстемдік жүргізді. Осы уақыт ішінде португал әскерлерінің минералды және мұнай ресурстарын талан-таражға салуымен қатар, Португалия үкіметінің құл саудасына қатысуына байланысты бес ғасыр ішінде сегіз миллионға жуық анголалық құлдықта болды.
XVIII ғасырда Батыс Африкадан құл экспорты 611 000 адамға бағаланған. Дәл осы кезеңде тек Анголадан португалиялық құл экспорты жалпы көлемінен екі еседен астам, яғни 1 414 000 адамға тең болған.
Көптеген анголалықтар плантацияларда жұмыс істеуге мәжбүр болған кезде, Ангола халқы біртіндеп португал отаршылдығына қарсы көтерілді. Наразылық білдірген жергілікті халыққа қарсы алғашқы зорлық-зомбылықтың шыңы 1961 жылдың бірінші жартысында болды.
3 және 4 қаңтарда болған қырғында кем дегенде 5000 анголалық португалдық сарбаздардың қолынан қаза тапты.
Сол жылдың наурыз айында бірқатар жергілікті анголалық жұмысшылар елдің солтүстігіндегі фермаларда жұмыс жағдайын жақсартуды талап еткеннен кейін, португал әскерлері Анголаның бір бөлігін (Иколо Бенго және Байа-де-Каскаис) бомбалады және 17 ауылды қиратты. Бұл зұлымдық сонымен бірге 20 мыңға жуық анголалықтардың өмірін қиды. Түрлі дереккөздер 1961 жылдың алғашқы сегіз айында португалдықтар өлтірген анголалықтардың жалпы санын 50 000-ға дейін жеткізді.
Лос-Анджелес Таймс деп аталатын батыстық ақпарат құралының португал қылмыстарын сипаттауы жүректі ауыртады.
Бұл американдық БАҚ былай деп жазады: «Португалия күштері Ангола тәуелсіздігі үшін күрескендердің бастарын жолдардың екі жағындағы ағаштарға іліп қойды. Португалдықтар жүздеген тұтқындарды азаптап, өлтіргеннен кейін оларды жаппай қабірлерге жерледі».
Португалиялықтар ауылдардың шөп үйлерін өртеп қана қоймай, африкалық ортаға аяушылық танытпады және ормандарға өртке себеп болатын материалдарымен шабуыл жасады.
Бұл қылмыстар мен адамгершілікке жатпайтын басып-жаншулар Ангола халқының бостандыққа деген ерік-жігерін жоя алмады, күл астындағы өрт сияқты, олар ашу-ыза мен бірлікті тудырды, бұл ақыр соңында Африка тарихындағы ең ұзақ тәуелсіздік соғысына әкелді. Ондаған жылдарға созылған қарсылық пен құрбандықтан кейін Ангола халқының күресі 1975 жылы 11 қарашада нәтижесін берді және Ангола көп жылдардан кейін португал отаршылдығынан тәуелсіздігін ала алды.
