Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы саммитінде «ТМД плюс» ынтымақтастықтың жаңа форматын қалыптастыру
Pars Today – Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына (ТМД) мүше мемлекеттер басшыларының саммиті «ТМД плюс» жаңа ынтымақтастық форматын бекітумен, ұлттық валюталармен алмасуды кеңейтумен, өңірлік дәліздерді дамытуға баса назар аударумен аяқталды.
Тәжікстан астанасы Душанбеде жұма күні өткен Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы мемлекет басшыларының жыл сайынғы отырысында мүше елдер арасындағы экономикалық, саяси және қауіпсіздік саласындағы ынтымақтастық үдерісін қарау мақсатында тоғыз мүше мемлекет басшыларының қатысуымен Шанхай Ынтымақтастық Ұйымына бақылаушы мәртебесін беру және жаңа мүше елдердің жұмыс құрылымын құру «ТМД плюс» ШЫҰ-ға мүше елдер арасындағы экономикалық, саяси және қауіпсіздік саласындағы ынтымақтастық үдерісін қарастыру мақсатында өтті. ParsToday ТМД арасындағы ынтымақтастықтың жаңа форматының қалыптасуына шолу жасайды.
Путин: «ТМД плюс» форматы кеңірек өзара әрекеттесуге бағытталған қадам
Ресей президенті Владимир Путин жиналыста мүшелердің «ТМД плюс» құру келісімін құптап: «Жаңа формат көптеген елдер мен ұйымдардың бірлескен жобаларға қатысуына мүмкіндік береді»,- деді. Путин Шанхай ынтымақтастық ұйымына бақылаушы мәртебесін беруді де қолдап, оны екі маңызды аймақтық орган арасындағы ынтымақтастықты нығайтудың тиімді құралы деп атады.
ТМД мүше елдер саудасындағы ұлттық валюталардың үлесін арттыру
Сөзінің экономикалық бөлімінде Путин ТМД-ға мүше мемлекеттер соңғы отыз жыл ішінде экономикалық, әлеуметтік және мәдени салалардағы ынтымақтастық үшін тұрақты коммуникациялық платформа құра алғанын атап өтті. Ресей президенті: «Ресейдің ТМД-ға мүше мемлекеттермен тауар айналымы 2024 жылы 7 пайызға өсіп, 112 миллиард долларға жетті, өсу үрдісі жалғасуда»,- деп мәлімдеді.
Мүше елдердің қаржылық тәуелсіздігінің маңыздылығына тоқталған Путин: «Мүшелер арасындағы есеп айырысулардың шамамен 96 пайызы қазір ұлттық валютада жүзеге асырылады. Бұл даму экономикалық егемендікті нығайтуға және шетел валютасына тәуелділікті азайтуға бағытталған қадам болып табылады»,-деді.
Еуразиялық экономикалық одақтың есігі ашық
Достастыққа мүше бес мемлекеттің қатысуымен Еуразиялық экономикалық одақтың құрылуына тоқталған Ресей Президенті: «Барлық мүшелер үшін қолайлы тетіктерді табу оңай болған жоқ, бірақ Еуразиялық экономикалық одақтың есігі әрқашан ашық», - деді. Путин былай деп қосты: «Осы одаққа мүшелік кең экономикалық тиімділікке ие және мүшелерге үлкен нарықтар береді. Осы шеңберде қолданылатын құралдар қиын экономикалық жағдайларда да даму үшін жаңа мүмкіндіктер жасайды».
Солтүстік-Оңтүстік және Шығыс-Батыс дәліздерін дамыту
Путин транзиттік және инфрақұрылымдық ынтымақтастық мәселесіне тоқталып: «Қазіргі таңда жаңа еуразиялық өндіріс және көлік тізбегі қалыптасып, Солтүстік-Оңтүстік және Шығыс-Батыс дәліздері жаңартылып, дамытылуда»,-деді. Ресей Президентінің айтуынша, бұл жобалар мүше мемлекеттер арасындағы логистикалық байланыстарды ілгерілетуде және аймақтық сауданы жеңілдетуде маңызды рөл атқарады.
Қауіпсіздік саласындағы ынтымақтастық: терроризммен күрестен трансұлттық қылмыстарға қарсы тұруға дейін
Путин сондай-ақ мүшелер арасындағы қауіпсіздік саласындағы ынтымақтастықтың басымдылығына тоқталып: «ТМД елдерінің күн тәртібіндегі негізгі мәселелердің бірі терроризм, экстремизм, ақшаны жылыстату және трансұлттық қылмыстармен күресу болып табылады» деді.
Трансформация және ынтымақтастықты кеңейту жолындағы серіктес
«ТМД плюс» ынтымақтастық шеңберін қалыптастыру және ШЫҰ-мен белсенділікті арттыру мүше мемлекеттердің жаңа аймақтық тәртіпте одақтың позициясын көтеруге деген табандылығын көрсетеді. Осы оқиғалармен қатар ұлттық валюталардың рөлінің артуы, транзиттік дәліздердің дамуы және қауіпсіздік саласындағы ынтымақтастықтың нығаюы еуразиялық ынтымақтастықтың жаңа кезеңінің пайда болуының белгісі; Ресей өзінің орталық рөлін орнатуға тырысатын кезең.
