Вереск көпірі (№151-сабақ)
Жел 10, 2016 11:27 Asia/Almaty
Естеріңізде болса, өткен бағарламада темір жол тақырыбына тоқталғанбыз. Бүгін сіздерді Иранның темір жолындағы тарихи әрі қызықты бір көпірмен таныстырамыз. Әлемге танымал бұл көпір «Вереск» деп аталады. Иранның ең маңызды құрылыс жобаларының бірі саналған Вереск көпірін Уолтер Айгнер есімді аустриялық инженер ирандық техникалық инженерлер мен жұмысшылардың көмегімен салған.
Екі таудың арасына салынған Вереск көпірі архитектуралық бірегей туынды болып саналады. Бұл көпір цемент, құм мен кірпіштің қосындысынан салынған. Оның құрылысы кезінде темірден жасалған жабдықтар қолданылған жоқ. Ұзындығы 73,2 метр болып табылатын бұл көпір теңіз деңгейінен 200 метр, ал ойпат деңгейінен 110 метр биіктікте орналасқан. Осы көпірдің маңайында Вереск ауылы бар. Көпірдің атауы да осы ауылдың атауынан алынған.
Мұхаммад пен құрылыс инженері әрі темір жол қызметкері Масуд Хосейни осы көпір жайында әңгімелеседі. Алдымен жаңа сөздерге назар аударайық:
|
көпір |
поль |
پل |
|
бірегей туынды |
шаһкар |
شاهکار |
|
темір жол |
раһ аһäн |
راه آهن |
|
қайда |
коджа |
کجا |
|
аралық, жарықшақ |
шекаф |
شکاف |
|
арасы |
бейн-е |
بین |
|
тау |
куһ |
کوه |
|
тау сілемі |
реште куһ |
رشته کوه |
|
ол салынды |
ан сахте шоде äст |
آن ساخته شده است |
|
оңтүстік |
джонуб |
جنوب |
|
аудан, аймақ |
шäһрестан |
شهرستان |
|
ол орналасқан |
ан ғäрар дарäд |
آن قرار دارد |
|
алыс |
дур |
دور |
|
көп емес |
нä хейли |
نه خیلی |
|
шамамен |
ходуд-е |
حدود |
|
екі жүз елу километр |
девист-о-пäнджаһ килуметр |
دویست و پنجاه کیلومتر |
|
қай уақытта |
дäр че зäмани |
در چه زمانی |
|
бір мың тоғыз жүз отыз алтыншы жыл |
сал-е һезар-о-ноһсäд-о-си-о-шеш |
سال 1936 |
|
арқылы, тарапынан |
тäвäссот-е |
توسط |
|
инженер |
моһäндес |
مهندس |
|
инженерлер |
моһäндесан |
مهندسان |
|
шетелдік |
хареджи |
خارجی |
|
ирандық |
ирани |
ایرانی |
|
ол салынды |
ан сахте шод |
آن ساخته شد |
|
олар айтады |
анһа мигуйäнд |
آنها می گویند |
|
ауыл |
руста |
روستا |
|
маңы |
кенар-е |
کنار |
|
сіздің ойыңызша |
бе нäзäр-е шома |
به نظر شما |
|
құрылыс материалдары |
мäсалех |
مصالح |
|
әдеттегі, қарапайым |
мäмули |
معمولی |
|
сияқты |
месл |
مثل |
|
қиыршық тас, ірі құм |
шен |
شن |
|
цемент |
симан |
سیمان |
|
кірпіш |
аджор |
آجر |
|
жүз он метр |
сäд-о-дäһ метр |
110 متر |
|
жоғарырақ |
балатäр |
بالاتر |
|
түп |
кäф |
کف |
|
ойпат, аңғар |
дäрре |
دره |
|
әлі |
һäнуз |
هنوز |
|
пойыз |
ғäтар |
قطار |
|
ол өтеді |
ан обур миконäд |
آن عبور می کند |
|
сен ұнатасың, қалайсың |
ту дуст дари |
تو دوست داری |
|
бір күні |
йек руз |
یک روز |
|
әдемі |
зиба |
زیبا |
|
біз көреміз |
ма баздид миконим |
ما بازدید می کنیم |
|
біз көре аламыз |
ма митäваним баздид коним |
ما می توانیم بازدید کنیم |
Енді Мұхаммад пен Масудтың әңгімесі мен оның аудармасына назар аударайық:
|
Масуд: Иранның темір жолдарындағы бірегей туындылардың бірі – Вереск көпірі. |
Масуд: Йеки äз шаһкарһай-е раһ аһäн-е Иран, пол-е Вереск äст. |
مسعود : یکی از شاهکارهای راه آهن ایران ، پل ورسک است .
|
|
Мұхаммад: Вереск көпірі? Ол көпір қайда? |
Мухаммад: Пол-е Вереск? Ин поль коджаст? |
محمد : پل ورسک ؟ این پل کجاست ؟
|
|
Масуд: Бұл көпір Альборз тау сілемдеріне жататын екі таудың аралығына салынып, Ғаемшахр шахрестанының оңтүстігінде орналасқан. |
Масуд: Ин поль дäр шекаф-е бейн-е ду куһ äз реште куһһай-е Алборз сахте шоде äст вä дäр джонуб-е шäһрестан-е Ғаемшäһр ғäрар дарäд. |
مسعود : این پل در شکاف بین دو کوه از رشته کوه های البرز ساخته شده است و در جنوب شهرستان قائم شهر قرار دارد .
|
|
Мұхаммад: Бұл көпір Теһраннан өте алыс па? |
Мухаммад: Айа ин поль äз Теһран хейли дур äст? |
محمد : آیا این پل از تهران خیلی دور است ؟
|
|
Масуд: Көп емес. Шамамен екі жүз елу шақырым. |
Масуд: Нä хейли. Ходуде девист-о-пäнджаһ килуметр. |
مسعود : نه خیلی . حدود 250 کیلومتر .
|
|
Мұхаммад: Бұл көпір қай кезде салынған? |
Мухаммад: Ин поль дäр че зäмани сахте шоде äст? |
محمد : این پل در چه زمانی ساخته شده است ؟
|
|
Масуд: Бұл көпір бір мың тоғыз жүз отыз алтыншы жылы шетелдік және ирандық инженерлер тарапынан салынған. |
Масуд: Ин поль дäр сал-е һезар-о-ноһсäд-о-си-о-шеш тäввäссоте моһäндесане хареджи вä ирани сахте шод. |
مسعود : این پل در سال 1936 م . توسط مهندسان خارجی و ایرانی ساخته شد .
|
|
Мұхаммад: Неліктен бұл көпірді Вереск деп атайды? |
Мухаммад: Чера бе ин поль Вереск мигуйäнд? |
محمد : چرا به این پل ورسک می گویند ؟
|
|
Масуд: Вереск - көпірдің маңында орналасқан ауылдың атауы. |
Масуд: Вереск нам-е рустайи äст ке дäр кенар-е поль ғäрар дарäд |
مسعود : ورسک نام روستایی است که در کنار پل قرار دارد .
|
|
Мұхаммад: Сіздің ойыңызша, неліктен бұл көпір бірегей туынды болып саналады? |
Мухаммад: Чера бе нäзäр-е шомо ин поль йек шаһкар äст? |
محمد : چرا به نظر شما این پل یک شاهکار است ؟
|
|
Масуд: Себебі цемент, құм және кірпіш сияқты қарапайым құрылыс материалдарынан салынған және ойпаттың түбінен 110 метр биіктікте орналасқан. |
Масуд: Чун äз мäсалехе мäмули месле симан, шен вä аджор сахте шоде вä сäд-о-дäһ метр балатäр äз кäф-е дäрре äст. |
مسعود : چون از مصالح معمولی مثل سیمان و شن و آجر ساخته شده و 110 متر بالاتر از کف دره است .
|
|
Мұхаммад: Әлі күнге дейін ол көпірдің үстінен пойыз өтеді ме? |
Мухаммад: Айа һäнуз һäм ғäтари äз руие ин поль обур миконäд ? |
محمد : آیا هنوز هم قطاری از روی این پل عبور می کند ؟
|
|
Масуд: Әрине. Егер қаласаң, бір күні екеуіміз бірге осы әдемі көпірді көріп қайтуымызға болады. |
Масуд: Äлбäтте. Äгäр дуст дари, митäваним йек руз ба һäм äз ин поле зиба баздид коним. |
مسعود : البته . اگر دوست داری ، می توانیم یک روز با هم از این پل زیبا بازدید کنیم .
|
Масуд айтып өткендей, Теһраннан шығып, Иранның солтүстігіне баратын пойыздар осы көпірден өтеді. Осы көпірге қарасақ, оның таң қалдырарлық жағдайда салынғанын көреміз. Бұл көпір тік жартасты екі таудың арасындағы терең ойпатта салынған. Мамандар құрылысшылардың ол жерге құрылыс материалдарын қалай тасығандарына таңданады. Екінші дүниежүзілік соғыс барысында бұл көпір кең қолданысқа ие болды. Сол кезден осы уақытқа дейін Теһраннан солтүстікке жүретін пойыздар көптеген жолаушылар мен тауарлардың көп мөлшерін осы көпір арқылы тасымалдады. Аустриялық Уолтер Айгнердің Вересктың табиғатына тәнті болғаны соншалықты, өзінің сүйегін Вереск көпірінің маңайында жерлеуді өсиет еткен.
Тегтер
