Қар 01, 2017 09:31 Asia/Almaty

Мұхаммадтың Иранға білім алу үшін келгенін білесіздер. Ол соңғы оқу жылын аяқтады.

Мұхаммад бір ұстазының көмегімен Иранның ақындары туралы мақалалар жазып, оларды өзінің ана тіліне аударғысы келеді. Осылайша, өз елінің халқын ирандық ұлы ақындар Фердоуси мен Моулавидің шығармашылығымен таныстырмақ. Фердоуси – 10-шы ғасырда өмір сүрген, «Шаһнаме» эпопеясын жазған ақын. Ол эпикалық өлеңдер және тарихи хикаялар қалыбында парсы тілін сақтап қалу үшін еңбек сіңірді. Иран әдебиетінде Фердоуси батырлық тақырыбында өлең жазған ұлы ақын ретінде танымал.

Моулави – 13-ші ғасырда өмір сүрген ұлы ақын әрі сопы. Одан қалған өлеңдердің басым бөлігі сопылық тақырыбында жазылған. Моулавидің өмірі туралы көптеген аңыз-әңгімелер сақталған. Мұхаммад пен ұстазы осы екі ақын туралы әңгімелеседі. Алдымен жаңа сөздерге назар аударайық:

ұстаз

остад

استاد

рахмет

мотäшäккерäм

متشکرم

мақалалар

мäғалат

مقالات

сіз оқыдыңыз

шома хандид

شما خواندید

сіз түзеттіңіз

шома тäсхих кäрдид

شما تصحیح کردید

оқасы жоқ

хаһеш миконäм

خواهش می کنم

мақала

мäғале

مقاله

тақырыптар

мäталеб

مطالب

жаз

беневис

بنویس

ұлы

бозоргтäрин

بزرگترین

ақын

шаэр

شاعر

хижра жыл санағы бойынша 4-ші ғасыр (милади жыл санағы бойынша 10-шы ғасыр)

ғäрн-е чäһаром-е һеджри (дäһом-е милади)

قرن چهارم هجری ( = دهم میلادی )

мен жаздым

мäн невештеäм

من نوشته ام

өмір

зендеги

زندگی

жұмсау

сäрф

صرف

өлең жазу

сорудäн-е шэр

سرودن شعر

өте жақсы

хейли хуб

خیلی خوب

парсы тілі

зäбан-е фарси

زبان فارسی

қайтадан

добаре

دوباره

тірі

зенде

زنده

дегенмен

äлбäтте

البته

көрнекті

бäрджäсте

برجسته

туындылар

асар

آثار

әлем

джäһан

جهان

танылған

шенахте шоде äст

شناخته شده است

аударма

тäрджоме

ترجمه

кейбір

бääзи äз

بعضی از

өлеңдер

äшар

اشعار

елдер

кешвäрһа

کشورها

бар

моуджуд

موجود

әдемі

зиба

زیبا

сүйіспеншілік

мохäббäт

محبت

махаббат

эшқ

عشق

назар

тäвäджоһ

توجه

ерекше

хасс

خاص

қызық

джалеб

جالب

мектептер

мäдарес

مدارس

университет

данешгаһ

دانشگاه

оқытылады

тäдрис мишäвäд

تدریس می شود

әдебиет

äдäбиат

ادبیات

сабақ

дäрс

درس

ортақ

моштäрäк

مشترک

мамандықтар

рештеһа

رشته ها

орта

мохит

محیط

білім беру

амузеши

آموزشی

оқушылар

данеш амузан

دانش آموزان

студенттер

данешджуйан

دانشجویان

олар танысады

анһа ашена мишäвäнд

آنها آشنا می شوند

мен қалаймын

мäн дуст дарäм

من دوست دارم

менің елімнің халқы

мäрдом-е кешвäрäм

مردم کشورم

олар таниды

анһа бешенасäнд

آنها بشناسند

 Енді Мұхаммад пен оның ұстазының әңгімесіне назар аударайық:

Мухаммад: Ұстаз, менің мақалаларымды оқып, түзетіп шыққаныңызға рақмет.

Мухаммад: Остад, мотäшäккерäм ке мäғалат-е мäн ра хандид вä тäсхих кäрдид

محمد - استاد ، متشکرم که مقالات من را خواندید و تصحیح کردید .

Ұстаз: Оқасы жоқ. Бұл мақалаларда Фердоуси жайында толығырақ жаз. Фердоуси –  шамси жыл санағы бойынша төртінші ғасырда өмір сүрген ұлы ақын.

Остад: Хахеш миконäм. Дäр ин мäғалат, мäталеб-е биштäри дäр моуред-е Фердоуси беневис. Фердоуси бозоргтäрин шаэр-е ғäрн-е чäһаром-е һеджри äст.

استاد - خواهش می کنم . در این مقالات ، مطالب بیشتری درمورد فردوسی بنویس . فردوسی بزرگترین شاعر قرن چهارم هجری است .

Мұхаммад: Мақалаларымның бірінде Фердоусидің өмірін өлең жазуға арнағанын жаздым.

Мухаммад: Дäр йеки äз ин мäғалеһа невештеäм ке Фердоуси зендегиäш ра сäрф-е сорудäн-е шэр кäрд.

محمد - در یکی از این مقاله ها نوشته ام که فردوسی زندگی اش را صرف سرودن شعر کرد

Ұстаз: Өте жақсы. Бірақ, Фердоуси парсы тілін қайта тірілткен адам болды.

Остад: Хейли хуб äст. Äмма Фердоуси кäси буд ке зäбан-е фарси ра добаре зенде кäрд.

. استاد - خیلی خوب است . اما فردوسی کسی بود که زبان فارسی را دوباره زنده کرد.

Мухаммад: Моулави де аса көрнекті ақын болған.

Мухаммад: Äлбäтте Моулäви низ шаэр-е бесиар бäр джäстейи äст.

محمد - البته مولوی نیز شاعر بسیار برجسته ای است .

Ұстаз: Солай. Фердоуси мен Моулавидің туындылары әлемге танымал.

Остад: Һäмин тур äст. Асар-е Фердоуси вä Моулäви дäр джäһан шенахте шоде äст.

استاد - همین طور است . آثار فردوسی و مولوی در جهان شناخته شده است .

Мұхаммад: Ия. Басқа елдерде олардың кейбір өлеңдерінің аудармалары да бар.

Мухаммад: Бäле. Тäрджомей-е бääзи äз äшар-е анһа дäр кешвäрһай-е дигäр моуджуд äст.

محمد - بله . ترجمه بعضی از اشعار آنها در کشورهای دیگر موجود است .

Ұстаз: Моулави өзінің әдемі өлеңдерінде илаһи махаббат пен сүйіспеншілікке ерекше назар аударған.

Остад: Моулäви дäр äшар-е зибайе ход, бе мохäббäт вä эшқ-е елäһи тäвäдж-е хасс кäрде äст.

استاد - مولوی در اشعار زیبای خود ، به محبت و عشق الهی توجه خاص کرده است .

Мұхаммад: Бұл ақындардың өлеңдерінің мектептер мен университеттерде оқытылатыны қызық екен.

Мухаммад: Джалеб äст ке äшар-е ин шаэран дäр мäдарес вä данешгаһ һа һäм тäдрис мишäвäд.

محمد - جالب است که اشعار این شاعران در مدارس و دانشگاه ها هم تدریس می شود .

Ұстаз: Ия. Парсы әдебиеті – барлық мамандықтар бойынша  өткізілетін ортақ пән. Білім беру орталарында оқушылар мен студенттер осы ұлы ақындардың туындыларымен танысады.

Остад: Бäле. Äдäбиат-е фарси, дäрс-е моштäрäк бäрай-е һäме рештеһа äст. Дäр мохит-е амузеши, данеш амузан вä данешджуйан ба äшар-е ин шаэран-е бозорг ашена мишäвäнд.

استاد - بله . ادبیات فارسی ، درس مشترک همه رشته ها است . در محیط های آموزشی ، دانش آموزان و دانشجویان با اشعار این شاعران بزرگ آشنا می شوند .

Мұхаммад: Мен де өз халқымның осы екі ұлы ақынмен танысқанын қалаймын.

Мухаммад: Мäн һäм дуст дарäм ке мäрдом-е кешвäрäм ин ду шаэр-е бозорг ра бешенасäнд.

محمد - من هم دوست دارم که مردم کشورم این دو شاعر بزرگ را بشناسند .

Мұхаммад пен ұстазы осы екі ұлы ақын туралы әңгімелерін жалғастырады. Ұстаз Моулавидің көптеген жылдарға созылған саяхатынан кейін Шамс Табиризмен танысып, оның сопылық ой-пікірлерінің ықпалына түсетінін баяндайды. Осылайша, ол «Маснавие манави» мен «Диване Шамс» туындыларын жазды. Маснавидің үндеуі – адамның жалған дүниеден құтылып, Жаратушыға назар аударуы. Оның хикаялары да қызықты әрі өнегелі болып келеді. Моулавидің өлеңдерінің әр жолы оқырман үшін бағалы. Фердоуси мен Моулави – парсы әдебиетінде мәңгілік сақталып қалатын екі ұлы ақын. Олардың өлеңдері де барлық әлемдіктерге тиесілі.