Иранның кеме қатынасы (№154-сабақ)
Иранның жолдары туралы бағдарламаларымыздың жалғасында Ирандағы кемемен сапар жайлы әңгімелесеміз.
Кеме жүргізу Иранда бірнеше мың жыл тарихы бар өнеркәсіп болып табылады. Себебі көне жазбалар мен мәтіндерде ирандықтардың кемелермен басқа елдерге, соның ішінде, Үндістан мен Африкаға сапар шеккені туралы жазылған. Бүгінде Бандар Аббас теңіз саудасы мен жүк тасымалы үшін арнайы салынған Парсы шығанағы жағалауындағы ең ірі порт болып саналады. Ирандық кемелер қазіргі кезде Қиыр Шығыс, Шанхай, Сингапур, Гонконг порттарына, сондай-ақ, Еуропа мен Африка және әлемнің басқа да жерлеріне сапар шегеді. Бұл кемелер тауарларды әлемнің бір шетінен екінші шетіне тасымалдайды. Ислам Республикасының кеме жүргізу компаниясының саудаға арналған 170-тен астам ірі кемесі бар. Мұндай көлем Таяу Шығыс аймағындағы ешбір елде кездеспейді. Бұл мәселе аймақта Иранның осы саладағы дәрежесін арттырып отыр. Валь-Фаджр кеме жүргізу компаниясы тауар тасымалдаумен қатар, адамдарды Иранның Парсы шығанағындағы порттарынан осы шығанақтың жағалауындағы басқа елдерге жеткізетін жолаушылар тасымалына арналған кемелерге де ие. Мұхаммадтың достары Рамин мен Саид өз отбасыларымен бірге Парсы шығанағындағы Киш аралына сапар шегуді ұйғарды. Олар жеке көліктерімен Ленге портына барып, ол жерден кемемен көркем Киш аралына барады. Рамин Мұхаммадты өздерімен бірге сапар шегуге шақырады, алайда Мұхаммадтың жұмысы көп болғандықтан, қаншалықты қаласа да олармен бара алмайтын болды.
Алдымен жаңа сөздерді үйренейік:
шіркін |
ейкаш |
ای کاش |
сен келсең |
ту биайи |
تو بیایی |
біз барамыз |
ма хаһим рӓфт |
ما خواهیم رفت |
сен білесің |
ту мидани |
تو می دانی |
мен келемін |
мӓн миайӓм |
من می آیم |
менің барғым келеді |
мӓн дуст дарӓм биайӓм |
من دوست دارم بیایم |
жеткілікті уақыт |
вӓқт-е кафи |
وقت کافی |
сапарларың |
сӓфӓретан |
سفرتان |
созылады |
тул микешӓд |
طول می کشد |
неше күн |
чӓнд руз |
چند روز |
шамамен |
ходуд-е |
حدود |
жеті күн |
һӓфт руз |
7 روز |
көлік |
машин |
ماشین |
біз барамыз |
ма мирӓвим |
ما می رویم |
кеме |
кешти |
کشتی |
біз сапар шегеміз |
ма сӓфӓр миконим |
ما سفر می کنیم |
сенімдімін |
мотмӓенӓм |
مطمئنم |
жақсы өткізесіңдер |
бе шомо хуш мигозорӓд |
به شما خوش می گذرد |
мені де естеріңе ала жүріңдер |
джайи мӓн ра һӓм хали конид |
جای من را هم خالی کنید |
рахмет |
мӓмнун |
ممنون |
сапар |
сӓфӓр |
سفر |
мен қалаймын, ұнатамын |
мӓн дуст дарӓм |
من دوست دارم |
алғашқы |
ӓввӓлин |
اولین |
тәжірибе |
тӓджробе |
تجربه |
керемет |
аали |
عالی |
сендер қоясыңдар |
шома мигозарид |
شما می گذارید |
сол |
һӓман |
همان |
алып барамыз |
ма мибӓрим |
ما می بریم |
қандай жақсы |
че хуб |
چه خوب |
үлкен |
бозорг |
بزرگ |
компания |
шеркӓт |
شرکت |
кеме жүргізу |
кештирани |
کشتیرانی |
жолаушылар тасымалы кемесі |
кешти-е мосаферӓти |
کشتی مسافرتی |
әдемі |
зиба |
زیبا |
шетелдік сапар |
сӓфӓр-е хареджи |
سفر خارجی |
баруға болады |
митӓван рӓфт |
می توان رفت |
тек |
фӓғӓт |
فقط |
ел |
кешвӓр |
کشور |
жағалау, маңы |
хашие |
حاشیه |
сапар шегуге болады |
митӓван сӓфӓр кӓрд |
می توان سفر کرد |
өкінішке орай |
мотассефане |
متاسفانه |
жүк тасымалы |
хӓмл-е бар |
حمل بار |
олар қатынайды |
анһа тӓрӓддод миконӓнд |
آنها تردد می کنند |
Енді Мұхаммад пен Раминнің әңнімесіне назар аударайық:
Рамин: Бізбен бірге Бандар-Ленгеге барғаныңда ғой. Ол жерден Киш аралына барамыз. |
Рамин: Ейкаш ба ма бе бӓндӓр-е Ленге биайи. ӓз анджа бе джӓзирей-е Киш хаһим рӓфт. |
رامین - ای کاش با ما به بندر لنگه بیایی . از آنجا به جزیره کیش خواهیم رفت .
|
Мұхаммад: Менің барғым келетінімді білесің ғой. Бірақ уақытым аз. Сапарларың неше күнге созылады? |
Мухаммад: Мидани ке хейли дуст дарӓм биайӓм. ӓмма вӓқт-кафи нӓдарӓм. Сӓфӓретан чӓнд руз тул микешӓд? |
محمد - می دانی که خیلی دوست دارم بیایم . اما وقت کافی ندارم . سفرتان چند روز طول می کشد ؟
|
Рамин: Шамамен жеті күн. Біз көлікпен Бандар-Ленгеге барып, ол жерден кемемен Кишке сапар шегеміз. |
Рамин: Ходуд-е һӓфт руз.Ма ба машин бе бӓндӓр-е Ленге мирӓваим вӓ ӓз анджа ба кешти бе джӓзирей-е Киш сӓфӓр миконим. |
رامین - حدود 7 روز . ما با ماشین به بندر لنگه می رویم و از آنجا با کشتی به جزیره کیش سفر می کنیم .
|
Мұхаммад: Уақытты жақсы өткізетіндіктеріңе сенімдімін. Мені де естеріңе ала жүріңдер. |
Мухаммад: Мотмӓенӓм бе шомо хейли хуш мигозарӓд. Джайи мӓн ра һӓм хали конид. |
محمد - مطمئنم به شما خیلی خوش می گذرد . جای من را هم خالی کنید .
|
Рамин: Рахмет. Мен кемемен жүзгенді өте жақсы көремін. Бұл менің алғашқы сапарым болады. |
Рамин: Мӓмнун. Мӓн сӓфӓр ба кешти ра хейли дуст дарӓм. Ин ӓввӓлин тӓджробей-е мӓн ӓст. |
رامین - ممنون . من سفر با کشتی را خیلی دوست دارم . این اولین تجربه من است .
|
Мұхаммад: Ия. Кемемен сапар шегу керемет. Көліктеріңді қайда қоясыңдар? |
Мухаммад: Бӓле. Сӓфӓр ба кешти аали ӓст. Машинетан ра коджа мигозарид? |
محمد - بله . سفر با کشتی عالی است . ماشینتان را کجا می گذارید ؟
|
Рамин: Көлікті сол кемемен Киш аралына алып кетеміз. |
Рамин: Машин ра ба һӓман кешти бе джӓзирей-е Киш мибӓрим. |
رامین - ماشین را هم با همان کشتی به جزیره کیش می بریم .
|
Мұхаммад: Қандай жақсы. Киш аралына үлкен кемемен барады екенсіңдер ғой. |
Мухаммад: Че хуб. Пӓс ба кешти бозорги бе джӓзирей-е Киш мирӓвид. |
محمد - چه خوب . پس با کشتی بزرگی به جزیره کیش می روید .
|
Рамин: Ия. Валь-Фаджр кеме қатынасы компаниясының жолаушыларға арналған кемелері әдемі әрі үлкен. |
Рамин: Бӓле. Шеркӓт-е кештирани-е Вӓлфӓджр, кештиһай-е мосаферати-е зиба вӓ бозорги дарӓд. |
رامین - بله . شرکت کشتیرانی والفجر ، کشتی های مسافرتی زیبا و بزرگی دارد .
|
Мұхаммад: Бұл кемелермен шетелдерге де сапар шегуге болады ма? |
Мухаммад: Ба ин кештиһа бе сӓфӓрһайе хареджи һӓм митӓван рӓфт? |
محمد - با این کشتی ها به سفرهای خارجی هم می توان رفت ؟
|
Рамин: Ия. Бірақ тек Кувейт, Бахрейн мен БАӘ сияқты Парсы шағынағы жағалауындағы елдерге ғана. |
Рамин: Бӓле. Фӓғӓт бе кешвӓрһай-е хашией-е хӓлидж-е Фарс месл-е Кувейт, Бӓхрейн вӓ Эмарат. |
رامین - بله . ولی فقط به کشورهای حاشیه خلیج فارس مثل کویت ، بحرین و امارات .
|
Мұхаммад: Каспий теңізі арқылы кемемен Ресейге баруға болады ма? |
Мухаммад: Айа ӓз дӓриайи Хӓзӓр һӓм митӓван ба кешти бе Русие сӓфӓр кӓрд? |
محمد - آیا از دریای خزر هم می توان با کشتی به روسیه سفر کرد ؟
|
Рамин: Жоқ. Өкінішке орай, Иран мен Ресей арасында тек жүк тасымалдайтын кемелер ғана қатынайды. |
Рамин: Нӓ. Мотассефане, фӓғӓт кештиһай-е хӓмл-е бар бейн-е Иран вӓ Русие тӓрӓддод миконӓнд. |
رامین - نه . متاسفانه ، فقط کشتی های حمل بار بین ایران و روسیه تردد می کنند .
|
Мұхаммад пен Раминнің әңгімесінен естігендеріңіздей, Бандар-Ленге және Бандар-Аббас сияқты Парсы шығанағы жағалауындағы порттар арқылы ирандық Киш пен Қешм және басқа да аралдарға сапар шегуге болады. Сондай-ақ, Парсы шығанағының оңтүстігіндегі араб елдерінің Кувейт, Дубай, Шарджа, Манама және Доха қалалары кемемен келетін ирандық жолаушыларды қабылдайды. Ислам Республикасының кеме қатынасы Парсы шығанағы мен Оман теңізінде 170 ірі кеме, Каспий теңізінде 9 ірі кеме, сонымен қатар, көңіл көтеруге және балық аулауға арналған мыңдаған қайықпен сауда тауарлары мен жолаушыларды тасымалдайды. Айта кетер жайт, ирандық кемелер жыл сайын миллиондаған тонна тауарды әлемнің жер-жеріне жеткізеді. Ноушахр және Анзали порттарында айлақтайтын Каспий теңізінде жүзетін ирандық кемелер жыл сайын Ираннан Ресейге және Каспий теңізі жағалауындағы тағы басқа елдерге мыңдаған тонна тауар жеткізеді. Ал Ресейден темір мен ағашты Иранның порттарына тасымалдайды. Иран екі жағынан теңізбен шекараласатындықтан кеме жүргізу өнеркәсібі бұл елде ерекше маңыздылыққа ие. Сондықтан, Иран кеме жүргізу өнеркәсібі мен су жолдарын қолдануды кеңейтуге талпыныс жасайды.