Имам Хомейни мен он бесінші хордад көтерісілі (№156-сабақ)
Естеріңізде болса, өткен бағдарламада Иран Ислам революциясының негізін қалаушы имам Хомейнидің балалық және жасөспірімдік шағына қысқаша тоқталып өттік.
Халықтың қиыншылықтарына назар аудару, Иранның басты мәселелері және әлемнің соңғы өзгерістерін нақты тану – имам Хомейнидің ерекшеліктерінің бірі болды. Иранда билік еткен режимнің зұлымдығынан жапа шеккен бұл діни қайраткер онымен күресуді ұйғарды. 1961 жылы шах облыстар мен уәлаяттар ассоциациясы туралы заң қабылдауға шешім қабылдап, Иран қоғамында Исламды жойып, бөгделердің Ирандағы үстемшілдігі үшін жолды ашу мақсатында тағы бір қадам жасамақ болды. Алайда имам Хомейни бұл қастықтың алдын алу үшін бұл мәселені әшкере еткеннен кейін, шах аталмыш заңды бір жылға тоқтатуға мәжбүр болады. Сол кездері имам Хомейнидің ағартушы баяндамалары халықты хабардар етіп, олар Пехлеви билігінің Иранда қандай қылмыстар жасап жатқанын түсінеді. Мұхаммад пен Рамин осы жайлы әңгімелеседі. Алдымен жаңа сөздерге назар аударайық. Одан кейін Мұхаммад пен Раминнің әңгімесін тыңдаймыз.
با توجه به |
ба тäвäджаһ бе |
назар аудара отырып, |
صحبتها |
сохбäтһа |
сұхбаттар |
روحانیون |
руханиун |
діни қайраткерлер |
فعال |
фäал |
белсенді |
خوش ذوق |
хушзоуқ |
дарынды, зерек |
حوزه علمیه |
хузей-е элмие |
діни оқу орталығы |
تحصیل |
тäхсил |
білім алу |
ایشان |
ишан |
ол (сыпайы түрі) |
اساتید |
äсатид |
ұстаздар |
علم ( علوم ) |
элм (олум) |
ғылым (ғылымдар) |
علوم اسلامی |
олум-е еслами |
исламдық ілімдер |
او فرا گرفت |
у фäра герефт |
ол үйренді |
دوران |
доуран |
кезеңдер |
جوانی |
джäвани |
жастық шақ |
درجه |
дäрäдже |
деңгей, дәреже |
اجتهاد |
еджтехад |
иджтихад |
او رسید |
у ресид |
ол жетті |
آن زمان |
ан зäман |
ол кезде |
وضعیت |
вäзиäт |
жағдай |
چگونه |
чегуне |
қалай |
آن سالها |
ан салха |
сол жылдары |
حاکم |
хакем |
билеуші |
او تحت فشار گذاشت |
у тäхт-е фешар герефт |
ол қысымға алды |
مجلس ( مجالس ) |
мäджлес (мäджалес) |
мәжіліс (мәжілістер) |
مذهبی |
мäзхäби |
мазхабтық |
او تعطیل کرد |
у тäтил кäрд |
ол жапты, жұмысын тоқтатты |
او ممنوع کرد |
у мäмну кäрд |
ол тыйым салды |
تدریس |
тäдрис |
сабақ беру |
امور دینی |
омуре дини |
діни істер |
مدرسه ( مدارس ) |
мäдрäсе (мäдарес) |
мектеп (мектептер) |
لابد |
лабод |
міндетті түрде |
مردم |
мäрдом |
халық |
آگاهی زیاد |
агаһи зиад |
аса хабардар |
آنها نداشتند |
анһа нäдаштäнд |
оларда болмаған |
بزرگ |
бозорг |
үлкен |
روشن شدن |
роушäн шодäн |
белгілі болу |
حقایق |
хäқайеқ |
ақиқаттар, шындықтар |
تلاش |
тäлаш |
талпыныс |
آنها تلاش کردند |
анһа тäлаш кäрдäнд |
олар талпыныс жасады |
علاو بر |
äлаве бäр |
оған қоса |
سخنرانی |
сохäнрани |
баяндама |
آثار |
асар |
еңбектер |
ارزشمند |
äрзешмäнд |
құнды |
در زمینه |
дäр зäмине |
саласында |
معرفی |
моäрефи |
таныстыру |
افشا |
äфша |
әшкере ету |
سیاستها |
сиасäтһа |
саясаттар |
او تالیف کرد |
у тäлиф кäрд |
ол басып шығарды |
قیام |
ғиам |
төңкеріс |
15 خرداد |
понздäһоме хордад |
он бесінші хордад |
آن شکل گرفت |
ан шекл герефт |
ол қалыптасты |
در زمان |
дäр зäман |
кезде |
حکومت |
хокумäт |
билік |
آن رخ داد |
ан рох дад |
ол орын алды |
به دنبال |
бе домбал |
соңында, кейін |
سرکوبگرانه |
сäркубгеране |
басып-жаншу |
رژیم |
режим |
режим |
شاه |
шаһ |
шах |
او بازداشت شد |
у баздашт шод |
ол құрықталды |
در پی آن |
дäр пей-е ан |
одан кейін |
آن به وقوع پیوست |
ан бе воғу пейвäст |
ол орын алды |
او مخالف بود |
у мохалеф буд |
ол қарсы болды |
سلطه |
солте |
үстемшілдік |
دشمنان |
дошмäнан |
дұшпандар |
راه را باز می کرد |
рах ра баз микäрд |
жол ашты |
مبارزه ( مبارزات ) |
мобарезе (мобарезат) |
күрес |
در( درها ) |
дäр (дäрһа) |
есік (есіктер) |
آگاهی |
агаһи |
хабардарлық |
بیداری |
бидари |
оянушылық |
او گشود |
у гошуд |
ол ашты |
Енді Мұхаммад пен Раминнің әңгімесіне назар аударайық. Олар имам Хомейнидің күресі туралы сөйлеседі.
محمد - رامين باتوجه به صحبتهاي تو ، امام خمینی از روحانيون فعال و خوش ذوق حوزه علميه قم بود . |
Мухаммад: Рамин ба тäвäджоһ бе сохбäтһай-е ту, емам Хомейни äз руханиун-е фäал вä хошзоуқ-е хузей-е элмией-е Қом буд. |
Мұхаммад: Рамин сенің сөздеріңе қарағанда, имам Хоменйи Құмның діни оқу орталығының белсенді әрі дарынды діни қайраткерлерінің бірі болған. |
رامین - بله . ایشان نزد اساتید بزرگ مانند آقامیرزا علی ادیب تهرانی و آیت ا... حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی ، علوم اسلامي را فرا گرفت و در دوران جواني به درجه اجتهاد رسيد . |
Рамин: Бäле. Ишан нäзд-е äсатид-е бозорг манäнд-е Ағамирза Äли Äдиб Теһрани вä аятулла Хадж Шейх Абдолкäрим Хайери Язди, олум-е еслами ра фäра герефт вä дäр доуран-е джäвани бе дäрäджей-е еджтехад ресид. |
Рамин: Ия. Ол кісі Ағамирза Әли Әдиб Теһрани және аятолла Хадж Шейх Абдолкарим Хаейри Язди сияқты ұлы ұстаздардан ислам ілімдерін үйреніп, жастық шағында иджтихад дәрежесіне жеткен. |
محمد - در آن زمان ، وضعيت ایران چگونه بود ؟ |
Мухаммад: Дäр ан зäман, вäзиäт-е Иран чегуне буд? |
Мұхаммад: Ол кезде Иранның жағдайы қандай болды? |
رامین - در آن سالها رضاخان بر ایران حاکم بود . او روحانیون را تحت فشار گذاشت ، مجالس مذهبی را تعطیل و تدریس امور دینی را در مدارس ممنوع کرد . |
Рамин: Дäр ан салһа Резахан бäр Иран хакем буд. У руханиун ра тäхт-е фешар гозäшт, мäджалес-е мäзхäби ра тäтил вä тäдрис омур-е дини ра дäр мäдарес мäмну кäрд. |
Рамин: Ол жылдары Иранда Резахан билік етті. Ол діни қайраткерлерге қысым көрсетіп, діни жиналыстарды тоқтатып, мектептерде діни дәрістерді оқытуға тыйым салды. |