Шах режимінің Имам Хомейниге қарсы әрекеттері (№157-сабақ)
Бұл бөлімде де өткен екі бағдарламадағыдай имам Хомейнидің жемісті өмірі туралы баяндаймыз.
Имам Хомейнидің шах режимінің іс-әрекеттерін әшкере еткеннен кейін 1342 жылдың хордад айында (1963 жыл) құрықталып, Теһрандағы бір түрмеге жабылғанын айтып өттік. Имам біраз уақыттан кейін бостандыққа шыққанымен шах режимінің жалдамалыларының бақылауында болды. Имам Хомейни одан кейін Құм қаласына барып, өз күресін жалғастырды. Осы аяда капитуляция туралы заңның қабылдануы халыққа ауыр соққы болды. Бұл заң жобасы Ирандағы америкалық әскерилерге сот алдында иммунитет құқығын берді. Имам Хомейни осы заң жобасына қатысты наразылық білдірген сөздерінен кейін қайтадан құрықталып, Түркияға, одан кейін Иракқа жер аударылды. Шах имамды халықтан алыстатқаннан кейін исламдық қозғалыстың ұшқыны да сөнеді деп ойлады. Алайда оның бұл әрекеттері имам Хомейнидің табандылығы мен танымалдығын арттырды. Мұхаммад пен Рамин осы тақырыптағы өз әңгімелерін жалғастырады. Алдымен жаңа сөздерге назар аударайық. Содан кейін Мұхаммад пен Раминннің имам Хомейнидің өмірінің бір бөлігі туралы әңгімесін тыңдаймыз:
سال |
сал |
жыл |
42 |
чеһел-о-до |
қырық екі |
43 |
чеһел-о-се |
қырық үш |
او دستگیر کرد |
у дäстгир кäрд |
ол құрықтады |
پس از مدتی |
пäс äз моддäти |
біраз уақыттан кейін |
او آزاد شد |
у азад шод |
ол босатылды |
زندان |
зендан |
түрме |
بعد از |
бäд äз |
кейін |
آزاد شدن |
азад шодäн |
босатылу |
او چه کرد ؟ |
у че кар кäрд? |
ол не істеді? |
باز هم |
баз һäм |
қайтадан |
سیاست ( سیاستها ) |
сиасäт (сиасäтһа) |
саясат (саясаттар) |
اسلامی |
еслами |
ислами |
ضد اسلامی |
зедд-е еслами |
исламға қарсы |
او مخالفت کرد |
у мохалефäт кäрд |
ол қарсылық танытты |
مخالف |
мохалеф |
қарсылас |
تسلط |
тäсäллот |
билік ету |
بیگانه ( بیگانگان ) |
бигане (биганеган) |
бөгде (бөгделер) |
کشور |
кешвäр |
ел |
همچنان |
һäмченан |
бұрынғысынша |
مبارزه ( مبارزات ) |
мобарезе (мобарезат) |
күрес |
او ادامه داد |
у едаме дад |
ол жалғастырды |
به همین خاطر |
бе һäмин хатер |
сол себепті |
آبان |
абан |
абан айы |
تبعید |
тäбäид |
жер аударылу, қуылу |
او تبعید کرد |
у тäбäид кäрд |
ол қуды |
او تبعید شد |
у тäбäид шод |
ол жер аударылды |
ایشان |
ишан |
ол кісі |
چه مدت |
че моддäт |
қанша уақыт |
حدود |
ходуд |
шамамен |
یک سال |
йек сал |
бір жыл |
چگونه |
чегуне |
қалай |
مردم |
мäрдом |
халық, адамдар |
او ارتباط داشت |
у ертебат дашт |
ол байланысты |
نامه |
наме |
хат |
اعلامیه |
эламие |
хабарландыру |
متن |
мäтн |
мәтін |
سخنرانی |
сохäнрани |
баяндама |
آن پخش می شد |
ан пäхш мишод |
ол таратылды |
چند سال |
чäнд сал |
қанша жыл |
او ماند |
у манд |
ол қалды |
آنجا |
анджа |
ол жер |
چه کاری ؟ |
че кари? |
қандай іс? |
او انجام می داد |
у äнджам мишод |
ол жасады |
13 سال |
сиздäх сал |
он үш жыл |
حوزه علمیه |
хузей-е элмие |
діни оқу орталығы |
او تدریس می کرد |
у тäдрис микäрд |
ол сабақ берді |
فقه |
фиқһ |
фикх |
علم ( علوم ) |
элм (олум) |
ғылым (ғылымдар) |
علوم اسلامی |
олум-е еслами |
исламдық ілімдер |
پایان |
пайан |
соңы |
او آمد |
у амäд |
ол келді |
ادامه |
едаме |
жалғасы |
او مجبور شد |
у мäджбур шод |
ол мәжбүр болды |
او مجبور شد ترک کند |
у мäджбур шод тäрк конäд |
ол кетуге мәжбүр болды |
فرانسه |
фäрансе |
Франция |
او برود |
у берäвäд |
ол барады |
Енді Мұхаммад пен Раминнің әңгімесінің жалғасын тыңдайық. Бұл бөлім олардың өткен бөлімдегі әңгімелерінің жалғасы.
رامین - رژیم شاه امام را در خرداد سال 42 ه . ش . دستگیر کرد . امام پس از مدتی از زندان آزاد شد . |
Рамин: Режим-е шаһ емам ра дäр хордад-е сал-е чеһел-о-до һеджри шäмси дäстгир кäрд. Емам пäс äз моддäти äз зендан азад шод. |
Рамин: Шах режимі хижра шамси жыл санағы бойынша 1342 жылы имамды құрықтады.Имам біраз уақыттан кейін түрмеден босатылды. |
محمد - امام بعد از آزاد شدن چه کرد ؟ |
Мухаммад: Емам бäд äз азад шодäн че кäрд? |
Мұхаммад: Имам түрмеден шықаннан кейін не істеді? |
رامین - امام باز هم با سیاستهای ضد اسلامی رژیم شاه ، مخالفت کرد . او مخالف تسلط بیگانگان بر کشور ایران بود . |
Рамин: Емам баз һäм ба сиасäтһай-е зедд-е еслами-е режим-е шаһ мохалефäт кäрд. У мохалеф-е тäссäлот-е биганеган бäр кешвäр-е Иран буд. |
Рамин: Имам қайтадан шах режимінің саясаттарына қарсы шықты. Ол бөгделердің Иран елінде билік етуіне қарсы болды. |
محمد - پس امام خمینی ، همچنان به مبارزات خود ادامه داد . |
Мухаммад: Пäс емам Хомейни, һäмченан бе мобарезат-е ход едаме дад. |
Мұхаммад: Онда имам Хомейни бұрынғысынша өз күресін жалғастырған екен ғой. |
رامین - بله . به همین خاطر ، رژیم شاه امام را در آبان سال 43 به ترکیه تبعید کرد . |
Рамин: Бäле. Бе һäмин хатер, режим-е шаһ емам ра дäр абан-е сал-е чеһел-о-се бе Торкие тäбäид кäрд. |
Рамин: Ия. Сол себепті, шах режимі қырық үшінші жылдың абан айында имамды Түркияға жер аударды. |
محمد - ایشان چه مدت در ترکیه بود ؟ |
Мухаммад: Ишан че моддäт дäр Торкие манд? |
Мұхаммад: Ол кісі Түркияда қанша уақыт болды? |
رامین - امام خمینی حدود یک سال در ترکیه بود و سپس به عراق تبعید شد . |
Рамин: Емам Хомейни ходуд-е йек сал дäр Торкие буд вä сепäс бе Äрақ тäбäид шод. |
Рамин: Имам Хомейни Түркияда шамамен бір жыл болып, одан кейін Иракқа жер аударылды. |
محمد - امام در زمان تبعید ، چگونه با مردم ایران ارتباط داشت ؟ |
Мухаммад: Емам дäр зäман тäбäид, чегуне ба мäрдом-е Иран ертебат дашт? |
Мұхаммад: Имам айдауда жүрген кезінде Иран халқымен қалай байланысты? |
رامین - در زمان تبعید امام خمینی ، نامه ها ، اعلامیه ها و متن سخنرانی های ایشان ، در ایران پخش می شد . |
Рамин: Дäр зäман-е тäбäид емам Хомейни, намеһа, еламиеһа вä мäтн-е сохäнраниһай-е ишан, дäр Иран пäхш мишод. |
Рамин: Имам Хомейни айдауда жүрген кезде Иранда оның хаттары, хабарландырулары мен баяндамаларының мәтіндері таратылды. |
محمد - ایشان چند سال در عراق ماند و در آنجا چه کاری انجام می داد ؟ |
Мухаммад: Ишан чäнд сал дäр Äрақ манд вä дäр анджа че кари äнджам мидад? |
Мұхаммад: Ол кісі Иракта қанша уақыт болды? Ол жерде не істеді? |
رامین - امام 13 سال در عراق بود و در حوزه علمیه نجف ، فقه و علوم اسلامی را تدریس می کرد . |
Рамин: Емам сиздäһ сал дäр Äрақ буд вä дäр хузей-е элмией-е Нäджäф, фиқһ вä олум-е еслами ра тäдрис микäрд. |
Рамин: Имам Иракта он үш жыл болып, Наджафтың діни оқу орталығында фикһ пен исламдық ілімдерді оқытты. |
محمد - پس از پایان تبعید در عراق ، امام به ایران آمد ؟ |
Мухаммад: Пäс äз пайан-е тäбäид дäр Äрақ, емам бе Иран амäд? |
Мұхаммад: Иракта айдауда жүрген уақыты аяқталғаннан кейін имам Иранға келді ме? |
رامین - نه . ایشان برای ادامه مبارزه خود ، مجبور شد عراق را ترک کند و به فرانسه برود . |
Рамин: Нä. Ишан бäрай-е едамейе мобарезей-е ход мäджбур шод Äрақ ра тäрк конäд вä бе Фäрансе берäвäд. |
Рамин: Жоқ. Ол өзінің күресін жалғастыру үшін Ирактан кетіп, Фрацияға баруға мәжбүр болды. |
Мұхаммад пен Раминнің әңгімесінен естігендеріңіздей, имам Хомейни ақиқат талап етуші әрі қажымас қайратты тұлға болған. Дәл осы қасиеттері шахтың оны айдауға жіберуіне себеп болды. Шах имам Хомейни отанынан жырақта жүргенде халық оны ұмытып, имамның өзі де төңкерістен күдер үзеді деп ойлады. Алайда имам айдауда жүрген кезінде Иран халқының арасында хабардарлықтың дәнін септі. Ол ағартушылық жұмыстарын жалғастырып, хаттары мен баяндамалары арқылы ойшылдар және халықтық топтармен байланыста болды. Имам жылдар бойы білім беру арқылы Наджафтың діни оқу орталығына көп ықпал етті. Ол Исламды ешуақытта зұлымдықтың алдында тізе бүкпейтін және бөгделердің үстемшілдігін қабылдамайтын ар-абырой мен азаттық діні деп атады. Ақырында Ирактың Баас режимі имамды Ирактан кетуге мәжбүрледі. Имам Хомейни Францияға барып, сол жерде күресін жалғастыруға бел буды.