Имам Хомейни – халықтың сүйікті жетекшісі (№159-сабақ)
Имам Хомейни Ислам революциясының жемісін көру үшін жылдар бойы күресіп, сол жолда жер аударылып, түрмеге қамалып, көптеген ауыртпашылықты бастан кешті.
Ақырында 1979 жылы революция жеңіске жетті. Революцияның алғашқы он жылында Иран көптеген қиыншылықтарды, соның ішінде, ішкі қастандықтар мен соғысты бастан өткерді. Революция жеңісінен шамамен бір жарым жылдан кейін Саддамның бұйрығымен Ирактың әскері Иранға шабуыл жасап, алпауыттардың қолдауымен Иранға жан-жақты соғыс ашты. Соғыс басталғаннан кейін имам Хомейни аса көрегендікпен Иран халқын бірлікке шақырды. Нәтижесінде дұшпан халықтың біртұтас әрі батыл түрде қарсыласуымен бетпе-бет келді. Иранның мұсылман халқы таңылған соғыстың сегіз жылында теңдессіз ерлік көрсетіп, өз отанын батыл түрде қорғап, зорлықшыл дұшпанды тізе бүктірді. Соғыс аяқталғаннан бір жыл өткеннен кейін Иран халқы үшін ауыр оқиға орын алды. Имам Хомейни қайтыс болды.
Алдымен жаңа сөздерге назар аударайық. Одан кейін Мұхаммад пен Раминның осы тақырыптағы әңгімесіне тоқталамыз.
қайтыс болу |
рэхлäт |
رحلت |
халық |
мäрдом |
مردم |
қайғылы |
ғäмäнгиз |
غم انگيز |
кету |
рäфтäн |
رفتن |
ол (сыпайы түрі) |
ишан |
ايشان |
аза, қайғы |
матäм |
ماتم |
қайғы, қасірет |
äндуһ |
اندوه |
ол батты |
ан фору рäфт |
آن فرو رفت |
мен түсінемін |
мäн дäрк миконäм |
من درك مي كنم |
айырылу |
äз дäст дадäн |
از دست دادن |
олар айырылды |
анһа äз дäст дадäнд |
آنها از دست دادند |
қиын, ауыр |
сäхт |
سخت |
жетекші |
рäһбäр |
رهبر |
сүйікті |
мäхбуб |
محبوب |
солай |
һäминтур äст |
همين طور است |
революция |
енғелаб |
انقلاب |
ғашықтық, махаббат |
эшқ |
عشق |
иман |
иман |
ايمان |
ащы |
тäлх |
تلخ |
тұщы |
ширин |
شيرين |
қасында |
дäр кенар-е |
در کنار |
бір-бірінің қасында |
дäр кенар-е һäм |
در كنار هم |
олар өткізді |
анһа гозäрандäнд |
آنها گذراندند |
мен білемін |
мäн ми данäм |
من مي دانم |
он жыл |
йек дäһе |
يك دهه |
кейін |
пäс äз |
پس از |
жеңіс |
пирузи |
پيروزي |
қоғам |
джамэ’э |
جامعه |
ол өзгерді |
ан мотäһäввэл шод |
آن متحول شد |
үкімет |
хокумäт |
حکومت |
уақыт |
зäман |
زمان |
қалай |
чегуне |
چگونه |
басқару |
едаре |
اداره |
ел |
кешвäр |
کشور |
жұмыс, іс |
кар |
كار |
оңай |
асан |
آسان |
ақыл-парасат |
һушмäнди |
هوشمندي |
тәуелділік |
вабäстеги |
وابستگي |
бөгде (бөгделер) |
бигане (биганеган) |
بيگانه ( بيگانگان ) |
ол тоқтатты |
у ғäт кäрд |
او قطع كرد |
тәуелсіз |
мостäғел |
مستقل |
азат |
азад |
آزاد |
ол негізін қалады |
у пайеризи кäрд |
او پايه ريزي كرد |
дұрыс |
дорост äст |
درست است |
өзгеріс |
тäғиир |
تغيير |
құру |
иджад |
ايجاد |
жүйе |
незам |
نظام |
құндылықтар |
äрзешһа |
ارزشهاي |
жаңа |
джäдид |
جديد |
ауыр, қиын |
дошвар |
دشوار |
шамамен |
ходуд-е |
حدود |
бір жарым жыл |
йек сал-о-ним |
يك سال و نيم |
әскер |
äртеш |
ارتش |
ол шабуыл жасады |
у хäмле кäрд |
او حمله کرد |
соғыс |
джäнг |
جنگ |
ол бастады |
у ағаз кäрд |
او آغاز كرد |
сегіз жыл |
һäшт сал |
هشت سال |
ол созылды |
ан тул кешид |
آن طول کشيد |
үлкен |
бозорг |
بزرگ |
батыл |
шоджа |
شجاع |
қиын жағдай |
шäрайет-е сäхт |
شرايط سخت |
ол басқарды |
у едаре кäрд |
او اداره کرد |
жақсы |
бе хуби |
به خوبي |
қырағы |
һушиар |
هوشيار |
сияқты |
манäнд-е |
مانند |
тау |
куһ |
کوه |
мықты |
моһкäм |
محكم |
берік |
остовар |
استوار |
сол себепті |
бе һäмин дäлил |
به همين دليل |
қайғылы |
äндуһнак |
اندوهناك |
миллиондаған адам |
милиунһа нäфäр |
ميليون ها نفر |
рәсімдер |
мäрасем |
مراسم |
ақтық сапарға шығарып салу |
тäший |
تشييع |
олар қатысты |
анһа шеркäт кäрдäнд |
آنها شركت كردند |
көз жасы |
äшк |
اشك |
оны жерледі |
у ра бе хак сепордäнд |
او را به خاک سپردند |
Енді Мұхаммад пен Раминге қайта оралып, олардың әңгімелерін тыңдайық.
رامين - رحلت امام خميني براي مردم ، بسيار غم انگيز بود . با رفتن ايشان ، ايران در ماتم و اندوه فرو رفت . |
Рамин: Рэхлäт-е емам Хомейни бäрайе мäрдом, бесиар ғäмäнгиз буд. Ба рäфтäн-е ишан, Иран дäр матäм вääндуһ фору рäфт. |
Рамин: Имам Хомейнидің қайтыс болуы халық үшін қайғылы болды. Ол о дүниеге аттанған соң Иран аза мен қайғыға батты. |
محمد - من هم درک مي کنم که از دست دادن امام خميني براي مردم ايران ، سخت بود . آنها رهبري بسيار محبوب را از دست دادند . |
Мухаммад: Мäн һäм дäрк миконäм ке äз дäст дадäн-е емам Хомейни бäрай-е мäрдом-е Иран, сäхт буд. Анһа рäһбäри бесиар мäхбуб ра äз дäст дадäнд. |
Мұхаммад: Иран халқы үшін имам Хомейниден айырылу қиын болғанын түсінемін. Олар өздерінің аса сүйікті жетекшілерінен айырылды. |
|
Рамин: Һäмин тур äст. Пäс äз енғелаб, мäрдом вä емам ба эшқ вä иман, рузһайи тäлх вä ширин ра дäр кенар-е һäм гозäрандäнд. |
Рамин: Дәл солай. Революциядан кейін халық пен имам бір-бірінің қасында сүйіспеншілік пен иманға толы ащы да тұщы күндерді өткізді. |
محمد - تا آنجا كه من مي دانم امام يک دهه پس از پيروزي انقلاب نيز در كنار مردم بود . |
Мухаммад: Та анджа ке мäн миданäм емам йек дäһе пäс äз пирузи-е енғелаб низ дäр кенар-е мäрдом буд. |
Мұхаммад: Менің білуімше, революцияның жеңісінен кейін имам он жыл бойы халықтың қасында болды. |
رامين - بله . با وجود ايشان ، جامعه ايران بسيار متحول شد . |
Рамин: Бäле. Ба воджуд-е ишан, джамээй-е Иран бесиар мотäһäввэл шод. |
Рамин: Ия. Ол кісінің көзінің тірісінде Иран қоғамы түбегейлі өзгерді. |
محمد - حکومت ايران در زمان ايشان چگونه بود ؟ |
Мухаммад: Хокумäт-е Иран дäр зäман-е ишан чегуне буд? |
Мұхаммад: Ол кісінің кезінде Иранның билігі қандай болды? |
رامين - در آن زمان ، اداره کشوري بزرگ مثل ايران كه در آن انقلاب شده بود ، کار آساني نبود . امام با هوشمندي ، وابستگي ايران به بيگانگان را قطع كرد و حکومتي مستقل و آزاد را پايه ريزي كرد . |
Рамин: Дäр ан зäман, едарей-е кешвäри бозорг месл-е Иран ке дäр ан енғелаб шоде буд, кар-е асани нäбуд. Емам ба һушмäнди, вабäстеги-е Иран бе биганеган ра ғäт кäрд вä хокумäти мостäғел вä азад ра пайеризи кäрд. |
Раимн: Ол кезде революцияны бастан өткерген Иран сияқты ірі елді басқару оңай іс болған жоқ. Имам парасаттылықпен Иранның бөгделерге тәуелділігін тоқтатып, тәуелсіз әрі азат биліктің негізін қалады. |
محمد - درست است . تغيير يک حکومت و ايجاد نظامي با ارزشهاي جديد ، بسيار دشوار است . |
Мухаммад: Дорост äст. Тäғиир-е йек хокумäт вä иджад-е незами ба äрзешһай-е джäдид, бесиар дошвар äст. |
Мұхаммад: Дұрыс. Бір билікті өзгертіп, жаңа құндылықтары бар жүйені құру өте қиын. |
رامين - حدود يک سال و نيم پس از پيروزي انقلاب ، ارتش صدام به ايران حمله کرد و جنگي را آغاز كرد كه هشت سال طول کشيد . |
Рамин: Ходуд-е йек сал-о-ним пäс äз пирузи-е енғелаб, äртеш-е Сäддам бе Иран хäмле кäрд вä джäнги ра ағаз кäрд ке һäшт сал тул кешид. |
Рамин: Революция жеңісінен шамамен бір жарым жыл өткеннен кейін Саддамның әскері Иранға шабуыл жасап, сегіз жылға созылған соғысты бастады. |
محمد - پس امام خميني رهبري بزرگ و شجاع بود که در آن شرايط سخت ، ايران را به خوبي اداره کرد . |
Мухаммад: Пäс емам Хомейни рäһбäри бозорг вä шоджа буд ке дäр ан шäрайет-е сäхт, Иран ра бе хуби едаре кäрд. |
Мұхаммад: Имам Хомейни қиын кезеңдерде Иранды жақсы басқарған ұлы әрі батыл жетекші болған екен ғой. |
رامين - البته ، ايشان رهبري هوشيار / و مانند کوه محکم و استوار بود . |
Рамин: Äлбäтте, ишан рäһбäри һушиар вä манäнд-е куһ моһкäм вä остовар буд. |
Рамин: Әрине, ол кісі қырағы әрі тау сияқты мықты жетекші болды. |
محمد - به همين دليل ، مردم ايران از رحلت ايشان بسيار اندوهناك شدند . |
Мухаммад: Бе һäмин дäлил, мäрдом-е Иран äз рэхлäт-е ишан бесиар äндуһнак шодäнд. |
Мұхаммад: Сол себепті Иран халқы ол кісінің қайтыс болғанына қатты қайғырған ғой. |
رامين - بله . ميليون ها نفر در مراسم تشييع ايشان شركت كردند و با اشک و اندوه ، امام را به خاک سپردند . |
Рамин: Бäле. Милиунһа нäфäр дäр мäрасем-е тäший-е ишан шеркäт кäрдäнд вä ба äшк вääндуһ, емам ра бе хак сепордäнд. |
Рамин: Ия. Миллиондаған адам ол кісіні ақтық сапарға шығарып салу рәсімдеріне қатысып, имамды қайғы-қасіретпен жерледі. |
Имам Хомейни қиын кезеңдерде елді басқарған саяси-діни тұлға әрі жеңілмейтін күрескер болды. Осылайша, Иранға кірген кезде миллиондаған адам қарсы алған ұлы тұлғаны қайтыс болғаннан кейін де ондаған миллион адам ақтық сапарға шығарып салды. Имамның дүние салғанынан бері көптеген жылдар өткеннен кейін де жыл сайын оның қайтыс болған күнінің жылдығында Иранның көптеген қалаларынан мыңдаған адам Теһранға келіп, имамның мазарының басында оның биік армандарына қайтадан адалдық білдіреді. Иран халқы имамды өте жақсы көреді және қатты құрметтейді. Сол себепті имамның бейнесі бұл адамдардың жүректерінде мәңгілікке сақталған.