Ирандық әйелдердің киімдері (№164-сабақ)
Бүгін ирандық әйелдердің киімдері туралы сөз қозғаймыз.
Иран көптеген қауымдарға пана болып отыр. Әрбір қауымның өзіндік мәдениеті, тілі немесе диалектісі, киімі мен салт-дәстүрлері бар. Бір адамның мәдениеті мен болмысының көрсеткіштерінің қатарына оның киім кию тәсілі жатады. Иранда да түрлі қауымдар өздерінің өмір сүру мекені мен таптық жағдайына байланысты алуан түрлі киімдер киеді. Иранның түрлі қалаларында адамдар ұқсас әрі ресми киімдер кие бастағанына жылдар болды. Алайда әлі де ауылдар мен кейбір кішігірім қалаларда әйелдер әдемі жергілікті киімдер киіп жүреді. Бұл киімдер кестемен, тастар және асыл тастармен безендіріліп, түрлі қалыпта болады. Әйелдердің киімі көбінесе орамал немесе мағнае, бас киім, көйлек, камзол, белдемше, шалбар мен шұлықты қамтиды. Әртүрлі көңілді түстер, ұзын көйлектер мен әйелдердің шаштарын жабатын әдемі орамалдар ирандық әйелдердің жергілікті киімдерінің басты элекменттері болып табылады. Бүгін сіздерді киім дизайнері Замани мырзамен таныстырмақпыз. Бұл шебер мырза дәстүрлі маталардан киімдер тігіп, ирандық тігу өнерін жаңа сән үлгілерімен толықтырып, әдемі әрі бағалы киімдер дайындайды. Ол түрлі елдерде ирандық киімдердің көрмесін ұйымдастырып, бүгін де Теһранда бір киім көрмесінде тұр. Мұхаммад осы көрмені аралау үшін Азади қонақүйіне келеді. Ол Замани мырзамен ирандық әдемі киімдер туралы әңгімелеседі. Алдымен жаңа сөздерге назар аударайық:
تبریک می گویم |
тӓбрик мигуйӓм |
құттықтаймын |
نمایشگاه |
нӓмайешгаһ |
көрме |
لباس |
лебас |
киім |
زیبا |
зиба |
әдемі |
شما به نمایش گذاشته اید |
шома бе нӓмайеш гозаштеид |
сіз көрмеге қойдыңыз |
متشكرم |
мотӓшӓккерӓм |
рахмет |
من خوشحالم |
мӓн хушхалӓм |
мен қуаныштымын |
شما دیدن کردید |
шома дидӓн кӓрдид |
сіз көрдіңіз |
امیدوارم |
амидварӓм |
үміттенемін |
توجه |
тӓвӓдджоһ |
назар |
آن جلب کرده باشد |
ан джӓлб кӓрде башӓд |
ол тартқан болар |
البته |
ӓлбӓтте |
әрине, дегенмен |
علاوه بر |
ӓлаве бӓр |
сонымен қатар |
خانم |
ханум |
мырза |
با حجاب |
ба хеджаб |
хиджаб киген |
مسلمان |
мосӓлман |
мұсылман |
مناسب |
монасеб |
лайықты |
درواقع |
дӓр вағе |
шын мәнісінде |
مشخصه |
мошӓхӓсе |
сипат, қасиет |
محلي |
мӓхӓлли |
жергілікті |
پوشیده |
пушиде |
жабылған |
پر از |
пор ӓз |
толы |
سوزن دوزی |
сузӓн дузи |
кестелеп тігу |
هنر |
һонӓр |
өнер |
ظریف |
зӓриф |
нәзік |
قیمت |
ғеймӓт |
баға |
گران |
геран |
қымбат |
حق با شماست |
хӓқ бо шомаст |
сіздікі дұрыс |
علت |
эллӓт |
себеп |
گرانی |
герани |
қымбатшылық |
پارچه |
парче |
мата |
مصرفی |
мӓсрӓфи |
пайдаланылған |
نفيس |
нӓфис |
көркем |
دست |
дӓст |
қол |
آن انجام می شود |
ан ӓнджам мишӓвӓд |
ол жасалады |
شهر |
шӓһр |
қала |
كمتر |
кӓмтӓр |
азырақ |
اينگونه |
ингуне |
осындай |
من ديده ام |
мӓн дидеӓм |
мен көргенмін |
همين طور است |
һӓмин тур ӓст |
солай |
طرح |
тӓрх |
жоба, кескін |
جديد |
джӓдид |
жаңа |
پوشش |
пушеш |
киім |
مد |
мод |
сән-үлгі |
مد روز |
модд-е руз |
қазіргі күнгі сән |
ارزشمند |
ӓрзешмӓнд |
құнды |
شما فكر مي كنيد بتوانيد |
шома фекр миконид бетӓванид |
сіз жасай аласыз деп ойлайсыз |
غیر ایرانی |
ғейр ирани |
ирандық емес, шетелдік |
عرضه |
ӓрзе |
ұсыныс |
کشور |
кешвӓр |
ел |
اروپایی |
орупайи |
еуропалық |
مختلف |
мохтӓлеф |
түрлі |
من برپا کرده ام |
мӓн бӓрпа кӓрдеӓм |
мен өткіздім |
من قصد دارم |
мӓн ғесд дарӓм |
мен мақсат етемін |
مردم |
мӓрдом |
халық |
دنيا |
дониа |
әлем |
من معرفی کنم |
мӓн моарефи конӓм |
мен таныстырамын |
باتوجه به این که |
ба тӓвӓдджоһ бе инке |
назарға ала отырып |
غربی |
ғӓрби |
батыстық |
آنها استقبال می کنند |
анһа естеғбал миконӓнд |
олар қарсы алады |
تاریخ |
тарих |
тарих |
توجه |
тӓвӓдджоһ |
назар |
غالبا ً |
ғалебӓн |
жиі |
انسان |
енсан |
адам |
به ويژه |
бе виже |
әсіресе |
آنها داشته اند |
анһа даштеӓнд |
оларда болды |
بنابراین |
бӓнабӓрин |
сол себепті |
به نظر من |
бе нӓзӓр-е мӓн |
менің ойымша |
مورد پسند قرار می گیرد |
моуред-е пӓсӓнд ғӓрар мигирӓнд |
көңілден шығады |
Енді Мұхаммад пен Замани мырзаның әңгімесіне құлақ салайық:
Замани мырза бірнеше жыл университетте киім дизайнері мамандығы бойынша білім алып, ирандық мырзадардың киімдеріне қатысты түрлі әдемі үлгілер ұсынды. Ол жобалаған киімдердің ең басты ерекшелігі – хиджаб киген әйелдердің оларды еш қысылмастан кие алуы. Ирандық мәдениетте әйелдердің киімдері мен киім кию тәсілі аса маңызды болып табылады. Сол себепті ирандық әйелдер әрдайым жабық киім киген. Шашты жабу – ирандық мәдениеттің бір бөлігі. Ирандық әйелдер әрдайым бастарына орамал жауып жүреді. Кейбір аймақтарда орамалдың астынан тақия да киіледі. Дәстүрлі орамалдар мен тақиялар кестелер және түрлі түсті тастармен безендіріледі. Қазіргі кезде «чадор» ирандық әйелдердің негізгі хиджабына айналған. Әйелдердің бір бөлігі бастарын орамал немесе «мағнаемен» жабады. Теһранда әйелдердің чадорларының басым бөлігі қара түсті болып келеді. Бірақ басқа кішірек қалаларда әйелдер түрлі-түсті әрі гүлді маталардан тігілген чадорлар киеді.