Чаһарбағ даңғылы мен Хашт беһешт бағы
Сәу 12, 2016 13:04 Asia/Almaty
Естеріңізде болса, Мұхаммад пен досы Саид саяхаттап, Исфаһан облысына келген болатын.
Қазір олар жол нұсқаушы және басқа да жолаушылармен бірге Зайандерудтың жағалауына келіп, сол жерде серуендеп жүр. Жағымды ауа мен Зайандеруд өзенінің айналасындағы саябақтарда серуендеу адамға ләззат сыйлайды. Осы өзендегі көне көпірлер саяхатшыларды қатты қызықтырады. Сол себепті олар осы өзендегі үш көпір – «Си-о се поль» немесе «Аллаһверди көпірі», «Ходжу көпірі» мен «Шаһрестан көпірлерін» де көріп қайтады. Шаһрестан көпірі Сасанилер дәуірінде салынған Зайандерудтың ең ескі көпірі саналады. Мұхаммад пен басқа да саяхатшылар «Чаһарбағ» даңғылына келеді. Чаһарбағ даңғылы Аллаһверди көпірінің екі жағында орналасақан. Шын мәнінде бұл көпір даңғылды екі бөлікке, яғни «жоғарғы Чаһарбағ» және «төменгі Чаһарбағ» даңғылдарына бөледі. Бұл әдемі желекжол Аббас Сафави шаһ дәуірінің құрылыстарының бірі әрі 400 жылдық тарихқа ие.
Жаңа сөздерге назар аударайық:
|
желекжол |
больвар |
بلوار |
|
әдемі |
ғäшäнг |
قشنگ |
|
барлық жер |
Һäме джа |
همه جا |
|
қала |
шäһр |
شهر |
|
әдемі |
зиба |
زيبا |
|
даңғыл |
хиабан |
خيابان |
|
көне |
ғäдим |
قديم |
|
бұйрық |
дäстур |
دستور |
|
шах |
шаһ |
شاه |
|
төрт жүз |
чäһар сäд |
400 |
|
жыл |
сал |
سال |
|
бұрын |
пиш |
پیش |
|
бұл жер |
инджа |
اينجا |
|
олар салды |
анһа сахтäнд |
آنها ساختند |
|
олар салған |
анһа сахтеäнд |
آنها ساخته اند |
|
уақыт, заман |
зäман |
زمان |
|
ол болған |
ан буде äст |
آن بوده است |
|
арық |
джуи |
جوي |
|
су |
аб |
آب |
|
орта |
вäссäт |
وسط |
|
ол құятын |
ан мирихте äст |
آن مي ريخته است |
|
неге |
чера |
چرا |
|
олар айтады |
анһа мигуйäнд |
آنها مي گويند |
|
болған |
воджуд даште äст |
وجود داشته است |
|
қазір |
äлан |
الان |
|
бақ |
бағ |
باغ |
|
бақтар |
бағһа |
باغ ها |
|
ол қирап қалған |
ан хäраб шоде äст |
آن خراب شده است |
|
тек |
фäғäт |
فقط |
|
ол қалды |
ан бағи äст |
آن باقي است |
|
сарай |
ках |
کاخ |
|
шын мәнінде |
дäр вағе |
درواقع |
|
ғимарат |
сахтеман |
ساختمان |
|
қабат |
тäбäғэ |
طبقه |
|
бөлме |
атағ |
اتاق |
|
бөлмелер |
атағһа |
اتاقها |
|
салтанатты |
моджäллäл |
مجلل |
|
оларда бар |
анһа дарäнд |
آنها دارند |
|
әшекей |
тäзиин |
تزيين |
|
әшекейлер |
тäзинат |
تزيينات |
|
арнайы |
махсус |
مخصوص |
|
көптеген |
äғлäб |
اغلب |
|
өнер |
һонäри |
هنري |
|
хауыз |
хоуз |
حوض |
|
ағаш |
дерäхт |
درخت |
|
ағаштар |
дерäхтан |
درختان |
|
ол көрсетеді |
ан нешан мидеһäд |
آن نشان مي دهد |
Мұхаммад пен басқа да саяхатшылар Чаһарбағ даңғылына барып, бір үлкен ғимараттың алдына тоқтайды. Чаһарбағ даңғылының ортасында биік әрі кәрі ағаштар өсіп тұр. Барлығы осы әдемі даңғылды тамашалар тұр. Саяхаттың жолнұсқаушысы Чаһарбағ даңғылы мен "Хашт беһешт" ғимараты туралы әңгімелеуде. Мұхаммад пен саяхаттың жолнұсқаушысының әңгімесіне назар аударайық:
|
Мұхаммад: Неткен әдемі желекжол! Ифаһанның барлық жері әдемі. |
Мухаммад: Че больвар-е ғäшäнги! Һäме джай-е Есфäһан бесиар зибаст. |
محمد - چه بلوار قشنگي . همه جاي اصفهان بسيار زيباست .
|
|
Жолнұсқаушы: Бұл – өте көне даңғыл. Ол 400 жыл бұрын Аббас Сафави шаһтың бұйрығымен салынған. |
Раһнäма: Ин хиабан бесиар ғäдими äст. Бе дäстур-е шаһ Аббас Сафави чäһарсäд сал пиш инджа ра сахтеäнд. |
راهنما - اين خيابان بسيار قديمي است . به دستور شاه عباس صفوي 400 سال پيش اينجا را ساخته اند . |
|
Мұхаммад: Ол кездері де бұл даңғыл желекжол болды ма? |
Мухаммад: Дäр ан зäман һäм ин хиабан больвар буде äст? |
محمد - در آن زمان هم اين خيابان بلوار بوده است ؟ |
|
Жолнұсқаушы: Ия. Даңғылдың ортасынан бір арықпен су ағатын. Ол Зайандеруд өзеніне құятын. |
Раһнäма: Бäле. Йек джуй-е аб вäссäт-е хиабан буде ке аб-е ан бе Зайäндеруд мирихте äст. |
راهنما - بله . يک جوي آب وسط خيابان بوده که آب آن به زاينده رود مي ريخته است .
|
|
Мұхаммад: Неліктен бұл даңғылды «Чаһарбағ» деп атайды? |
Мухаммад: Чера бе ин хиабан, Чäһар бағ мигуйäнд? |
محمد - چرا به اين خيابان ، چهار باغ مي گويند ؟ |
|
Жолнұсқаушы: Себебі көне заманда, бұл жерде төрт үлкен бақ болған. |
Раһнäма: Чун дäр зäман-е ғäдим, чäһар бағ-е бозорг дäр инджа воджуд даште äст. |
راهنما - چون در زمان قديم ، چهار باغ بزرگ در اينجا وجود داشته است .
|
|
Мұхаммад: Қазір ол бақтар қирап қалды ма? |
Мухаммад: Äлан ан бағһа хäраб шоде äст? |
محمد - الان آن باغها خراب شده است ؟ |
|
Жолнұсқаушы: Ия. Тек Хашт беһешт бағы қана қалған. Хашт беһешт бағы мына жерде. |
Раһнäма: Бäле. Фäғат бағ-е Һäшт беһешт бағи äст. Бағ-е һäшт беһешт инджаст. |
راهنما - بله . فقط باغ هشت بهشت باقي است . باغ هشت بهشت اينجاست . |
|
Мұхаммад: Негізінде бұл жерде бір үлкен сарай тұр ғой. |
Мухаммад: Дäр вағе инджа йек ках-е бозорг äст. |
محمد - درواقع اينجا يک کاخ بزرگ است .
|
|
Жолнұсқаушы: Ия. Бұл бақтың ғимараты екі қабатты әрі бөлмелері салтанатты. |
Раһнäма: Бäле. Сахтеман-е ин бағ, ду тäбäғэ дарäд вä отағһай-е ан хейли моджäллäл äст. |
راهنما - بله . ساختمان اين باغ ، دو طبقه دارد و اتاقهاي آن خيلي مجلل هستند .
|
|
Мұхаммад: Бұл бөлмелердің арнайы әшекейлері бар ма? |
Мухаммад: Айа ин отағһа тäзинат-е махсус дарäд? |
محمد - آيا اين اتاقها تزيينات مخصوص دارند ؟
|
|
Жолнұсқаушы: Ия. Осы сарай мен Исфаһан қаласының көптеген ғимараттары шеберлікпен әшекейленген. |
Раһнäма: Бäле. Ин ках вä äғлäб-е сахтеманһай-е шäһр-е Есфäһан тäзинат-е һонäри дарäд. |
راهنما - بله . اين کاخ و اغلب ساختمانهاي شهر اصفهان تزيينات هنري دارند .
|
|
Мұхаммад: Бақтың ағаштары мен мына хауыз бұл жердің көне екенін көрсетеді. |
Мухаммад: Ин хоуз вä дерäхтан-е бағ, нешан мидехäд ке инджа ғäдими äст. |
محمد - اين حوض و درختان باغ ، نشان مي دهد که اينجا قديمي است .
|
Мұхаммад пен басқа да саяхатшылар «Хашт беһешт» бағына кіреді. Үлкен бақ пен оның ортасындағы хауыз және үлкенді-кішілі ағаштар мен раушан гүлдерінің бұтақтары көз тартарлық кеңістік тудырған. Ғимарат бақтың ортасында орналасқан. Бірінші қабаттағы бөлмелерден нақыштап жабыстырылған әшекейлер мен безендірулер көзге түседі. Екінші қабаттағы терезелер, аспалар мен аркалар да ғимараттың көркемдігін арттырып тұр. Кейбір бөлмелерде алауошақтардың, ал келесі бір бөлмелерде хауыздардың болуы бұл бөлмелердің жазда немесе қыста қолданылғанын көрсетеді. Айна кесінділерімен безендірілген қабырғалар, әдемі мозаикалармен жабылған төбелер және ғажайып залдар мен дәліздер барлық адамдарды таңдай қақтырады. Бұл әдемі ғимарат – ирандықтардың архитектура өнерінің шарықтауының белгісі.
Тегтер
