Сәу 12, 2016 13:29 Asia/Almaty

Бүгінгі бөлімде де алдыңғы екі бөлімнің тақырыбын жалғастырып, Саддам режимі қарулы күштерінің Иранға қарсы соғысы мен Иран халқының Қасиетті қорғанысы жайлы әңгімелесеміз.

Өткен бөлімдерде Мұхаммад пен Раминнің Ирактың Иранға қарсы соғысы мен Саддам қарулы күштерінің химиялық қару қолданғаны жайлы сөйлескендерін айттық. Рамин Ирактың Иранға қарсы соғысы жайлы деректі фильмдерді жинаған болатын. Ол сол фильмдердің бірін Мұхаммадқа көруге береді. Мұхаммад фильмді көреді. Фильмде ирактықтар басып алғаннан кейінгі Хоррамшахрдың жағдайы бейнеленген екен. Бұл қала толығымен қиратылып, оның үйлері құлатылған еді. Бірде-бір қала тұрғыны көзге түспейді. Фильмнің тағы бір бөлігінде ирандық қарулы күштердің ирактық басқыншылармен қақтығысы және ирандық күштер тарапынан Хоррамшахрдың азат етілу сахнасы көрсетіледі. Иран халқының Хоррамшахрдың азат етілуінен кейінгі қуанышын сөзбен жеткізу қиын. Теһран мен Иранның басқа да қалалары шырақтармен безендірілді. Хоррамшахрды азат ету күнінің жылдығы – Иран халқы үшін мақтаныш күні. Мұхаммад пен Рамин осы мәселе жайлы әңгімелеседі. Алдымен бүгінгі сабақтың жаңа сөздеріне назар аударыңыздар:

 

кеше кешке

дишäб

ديشب

мен көрдім

мäн дидäм

من ديدم

фильм

фильм

فيلم

соғыс

джäнг

جنگ

қалай

четоур

چه طور

өте

хейли

خيلي

қызықты

джалеб

جالب

мен ойламаппын

мäн фекр немикäрдäм

من فکر نمي کردم

осылай

ин тоур

اين طور

толығымен

камелäн

کاملا

ол қиратылған болатын

ан хäраб шоде буд

آن خراب شده بود

олар барды

анһа рäфтäнд

آنها رفتند

ирактықтар

эрағиһа

عراقيها

олар басып алды

анһа эшғал кäрдäнд

آنها اشغال کردند

үй

хане

خانه

құрылымдар

тäсисат

تاسيسات

халық

мäрдом

مردم

қала

шäһр

شهر

олар жойды

анһа набуд кäрдäнд

آنها نابود كردند

қалай

чегуне

چگونه

олар жасай алды

анһа тäванестäнд

آنها توانستند

күш

ниру

نيرو

күштер

нируһа

نيروها

басып алу

эшғал

اشغال

басқыншы

эшғалгäр

اشغالگر

олар қайтарып алады

анһа пäс бегирäнд

آنها پس بگيرند

көмек

комäк

کمک

әскер

äртеш

ارتش

әскер

сепаһ

سپاه

олар барды

анһа рäфтäнд

آنها رفتند

шайқас

нäбäрд

نبرد

батыл

делир

دلير

батыл түрде

делиране

دليرانه

қарсы

дäр бäрабäр

دربرابر

зорлықшыл

мотäджавез

متجاوز

қол

дäст

دست

олар азат етті

анһа азад кäрдäнд

آنها آزاد كردند

айтпақшы

расти

راستي

қанша жыл

чäнд сал

چند سال

ол созылды

ан тул кешид

آن طول کشيد

қорғаныс

дефа

دفاع

қасиетті

моғäддäс

مقدس

сегіз жыл

һäшт сал

هشت سال

күндер

рузһа

روزها

ауыр, қиын

сäхт

سخت

олар бастарынан өткерді

анһа поште сäр гозаштäнд

آنها پشت سر گذاشتند

елдер

кешвäрһа

کشورها

еуропалық

орупайи

اروپايي

олар көмектесті

анһа комäк кäрдäнд

آنها کمک مي کردند

қару-жарақтық

тäслихати

تسليحاتي

қаржылай, материалдық

мали

مالي

тек, жалғыз

тäнһа

تنها

не зат

че чизи

چه چيزي

ол себеп болды

ан баэс шод

آن باعث شد

үмітсіздік

наомид

نا اميد

иман, сенім

иман

ايمان

Құдай

хода

خدا

жетекшілік

рäһбäри

رهبري

маңызды

моһем

مهم

менің ойымша

бе нäзäре мäн

به نظر من

махаббат

эшқ

عشق

біз ұмытамыз

ма фäрамуш миконим

ما فراموش مي کنيم

біздің ұмытпауымыз керек

ма нäбайäд фäрамуш коним

ما نبايد فراموش کنيم

ғашық

ашеқ

عاشق

 

Қазір Мұхаммад пен Раминнің әңгімесін мұқият тыңдаңыздар. Олар бөлмеде әңгімелесіп отыр:

 

 

Мұхаммад: Кеше кешке Иранға қарсы Саддамның соғысы жайлы фильмді көрдім.

Мухаммад: Дишäб фильме джäнге Сäддам äлейһе Иран ра дидäм.

محمد - ديشب فيلم جنگ صدام عليه ايران را ديدم .

Рамин: Қалай екен?

Рамин: Четоур буд?

رامين - چه طور بود ؟

Мұхаммад: Өте қызық екен. Олай болады деп ойламаппын. Хоррамшахр толығымен қиратылыпты ғой.

Мухаммад: Хейли джалеб буд. Фекр немикäрдäм интоур башäд. Хоррäмшäһр камелäн хäраб шоде буд.

محمد - خيلي جالب بود . فکر نمي کردم اين طور باشد . خرمشهر کاملا خراب شده بود .

Рамин: Ия. Ирактықтар Хоррамшахрды басып алып, адамдардың үйлері мен қаланың құрылымдары мен ғимараттарын қиратты.

Рамин: Бäле. Эрағиһа Хоррäмшäһр ра эшғал кäрдäнд вä ханеһайе мäрдом вä тäсисате шäһр ра набуд кäрдäнд.

رامين - بله . عراقيها خرمشهر را اشغال کردند و خانه هاي مردم و تاسيسات شهر را نابود كردند .

Мұхаммад: Ирандықтар Хоррамшахрды басқыншы күштерден қалай қайтарып алды?

Мухаммад: Ираниһа чегуне тäванестäнд Хоррäмшäһр ра äз нируһайе эшғалгäр пäс бегирäнд?

محمد - ايراني ها چگونه توانستند خرمشهر را از نيروهاي اشغالگر پس بگيرند ؟

Рамин: Халық қарулы күштер мен Сақшылар корпусына көмектесіп, Саддам күштеріне қарсы бір батыл шайқаста  Хоррамшахрды зорлықшылардың қолынан азат етті.

Рамин: Мäрдом бе комäке äртеш вä сепаһ рäфтäнд вä пäс äз йек нäбäрде делиране дäр бäрабäре нируһайе äртеше Сäддам, Хоррäмшһäр ра äз дäсте мотäджавезан азад кäрдäнд.

رامين - مردم به کمک ارتش و سپاه رفتند و پس از يك نبرد دليرانه دربرابر نيروهاي ارتش صدام ، خرمشهر را از دست متجاوزان آزاد كردند .

Мұхаммад: Айтпақшы, соғыс неше жылға созылды?

Мухаммад: Расти, джäнг чäнд сал тул кешид?

محمد - راستي جنگ چند سال طول کشيد ؟‌

Рамин: Иран халқының Қасиетті қорғанысы сегіз жылға созылды.

Рамин: Дефайе моғäддäсе мäрдоме Иран һäшт сал тул кешид.

رامين - دفاع مقدس مردم ايران ، هشت سال طول کشيد .

Мұхаммад: Ирандықтар шынымен қиын күндерді бастан өткерген екен.

Мухаммад: Хäтмäн ираниһа рузһайе сäхти ра поште сäр гозаштäнд.

محمد - حتما ايرانيها روزهاي سختي را پشت سر گذاشتند !‌

Рамин: Ия. Еуропалық елдер мен АҚШ Иракқа қаржылай және қару-жарақпен көмектесті, бірақ Иран жалғыз болды.

Рамин: Бäле. Кешвäрһайе орупайи вä Амрика бе Эрақ комäкһайе тäслихати вä мали микäрдäнд, äмма Иран тäнһа буд.

رامين - بله . کشورهاي اروپايي و آمريکا به عراق کمک هاي تسليحاتي و مالي مي کردند ، اما ايران تنها بود .

Мұхаммад: Ирандықтардың үміттерін жоғалтпауға не себеп болды?

Мухаммад: Че чизи баэс мишод ираниһа наомид нäшäвäнд?

محمد - چه چيزي باعث مي شد ايرانيها نااميد نشوند ؟

Рамин: Құдайға деген иман мен имам Хомейнидің жетекшілігі маңызды болды.

Рамин: Иман бе хода вä рäһбäрие Емаме Хомейни хейли моһем буд.

رامين - ايمان به خدا و رهبري امام خميني خيلي مهم بود .

Мұхаммад: Менің ойымша, Иранға деген махаббатты да ұмытпауымыз керек. Ирандықтар өз елдерін сүйеді.

Мухаммад: Бе нäзäре мäн эшқ бе Иран ра нäбайäд фäрамуш коним. Ираниһа ашеғе кешвäрешан һäстäнд.

محمد - به نظر من عشق به ايران را نبايد فراموش کنيم . ايرانيها عاشق کشورشان هستند .

 

 

     Мұхаммад дұрыс айтады. Отанға деген махаббат барлық ирандықтардың болмысынан орын алған. Саддамның Иранға қарсы соғысының бас кезінде Саддам күштері Иран жеріне басып кіріп, Хоррамшахрды басып алды. Хоррамшахрды басып алғаннан кейін имам Хомейнидің бұйрығымен Иранның түкіпр-түкпіріндегі халық ерікті түрде қарулы күштер мен Сақшылар корпусына көмектесіп, Саддам қарулы күштерімен соғысты. Бір ауыр шайқаста дұшпандар жеңіліп, Хоррамшахр өзінің негізгі отаны Иранға қайта оралды. Хоррамшахрдың азат етілуі Иран халқы мен күрескерлерінің бұрынғыдан артық үміттенуіне себеп болды. Олар Хоррамшахрдің жеңісінен кейін жақсы рухпен зорлықшыл дұшпанмен шайқасуды жалғастырып, Иранның барлық басып алынған аймақтарын азат етті. Саддамның Иранға қарсы сегіз жылдық соғысы ирандықтардың өз жерлерінің бір бөлігін де дұшпанға қалдырмай, Иранның иманды әрі батыл халқының жеңісімен аяқталды. Қазір соғыс күндерінің қиындығы өтті. Бірақ Иран күрескерлерінің көптеген жеңіске алып келген әрекеттері мен Хоррамшахр жеңісінің жақсы естеліктері әрдайым есте қалады.