Хузистанның тарихи ескерткіштері
Сәу 12, 2016 14:08 Asia/Almaty
Бүгінгі бағдарламада өткен үш бөлімдегідей Хузистан облысы жайлы әңгімемізді жалғастырып, осы облыстың бірнеше тарихи ескерткіші мен қалалары жайлы баяндаймыз.
Хузистан облысының тарихы Иранның көне тарихынан бастау алады. Сондықтан бұл облыста Исламға дейінгі және одан кейінгі дәуірлердің тарихи ескерткіштері бар. Шуш қаласына жақын жерде орналасқан Чағазамбил ғибадатханасының шамамен үш мың жылдық тарихы бар. Қазіргі уақытта көптеген археологтар мен зерттеушілер осы тарихи ғибадатхананы зерттеп, оны қайта келтіру жұмыстарын жасап жатыр. Осы төрт бұрышты ғибадатхананың жерасты бөлігінде эламдық патшалардың қабірлері бар. Бұл ғибадатханаға жыл сайын мыңдаған турист келеді. Мұхаммад пен Саидтің Хузистан облысының тарихи ескерткіштері жайлы әңгімесін тыңдау үшін алдымен сабақтың жаңа сөздеріне назар аударайық:
|
бағдарлама |
бäрнаме |
برنامه |
|
бүгін |
эмруз |
امروز |
|
не |
чист |
چیست |
|
қала |
шäһр |
شهر |
|
қалалар |
шäһрһа |
شهرها |
|
басқа |
дигäр |
دیگر |
|
біз барамыз |
ма мирäвим |
ما می رویم |
|
сияқты |
месле |
مثلِ |
|
көруге тұрарлық |
дидäни |
دیدنی |
|
тарихи ескерткіштер |
асар-е бастани |
آثار باستانی |
|
біз аралаймыз |
ма баздид миконим |
ما بازدید می کنیم |
|
онда |
пäс |
پس |
|
көне |
ғäдими |
قدیمی |
|
халық |
мäрдом |
مردم |
|
алты мың |
шеш һезар |
شش هزار |
|
жыл |
сал |
سال |
|
бұрын |
пиш |
پیش |
|
олар өмір сүреді |
анһа зендеги миконäнд |
آنها زندگی می کنند |
|
қабір |
мäғбäре |
مقبره |
|
хазірет |
хäзрäт |
حضرت |
|
мен қуаныштымын |
мäн хушхалäм |
من خوشحالم |
|
қуанышты |
хушхал |
خوشحال |
|
біз барамыз |
ма мирäвим |
ما می رويم |
|
мешіт |
мäсджед |
مسجد |
|
шамамен |
тäғрибäн |
تقریبا" |
|
мың |
һезар |
هزار |
|
мың жылдық |
һезар сале |
هزار ساله |
|
көбінесе |
äғлäб |
اغلب |
|
архитектура |
мэмари |
معماري |
|
әдемі |
зиба |
زيبا |
|
оларда бар |
анһа дарäнд |
آنها دارند |
|
осылайша, солай |
һäминтур |
همين طور |
|
оған қоса, сонымен қатар |
дäр земн |
درضمن |
|
ғибадатхана |
мäбäд |
معبد |
|
жақын |
нäздик |
نزدیک |
|
бірнеше қабатты |
чäнд тäбäғе |
چند طبقه |
|
тізім |
феһрест |
فهرست |
|
әлемдік мұра |
мирас-е джäһани |
ميراث جهاني |
|
ол енгізілген |
ан ғäрар даде äст |
آن قرار داده است |
Енді Мұхаммад пен Саидтің әңгімесіне құлақ салайық. Олар қонақүйдің кіреберісінде басқа жолаушылармен бірге Хузистан облысының басқа қалаларына бару үшін автобус күтіп отыр:
|
Мұхаммад: Бүгінгі бағдарламамыз қандай? |
Мухаммад: Бäрнамей-е эмруз чист? |
محمد - برنامه ی امروز چیست ؟
|
|
Саид: Бүгін Хузистанның басқа қалаларына барамыз. Шуш, Шуштер мен Дезфулға. |
Саид: Эмруз бе шäһрһай-е дигäр-е Хузестан мирäвим. Бе Шуш, Шуштер вä Дезфул. |
سعید - امروز به شهرهای دیگر خوزستان می رویم . به شوش ، شوشتر و دزفول |
|
Мұхаммад: Бұл қалалар да Ахваз сияқты көруге тұрарлық па? |
Мухаммад: Ин шäһрһа һäм месл-е Äһваз дидäни һäстäнд? |
محمد - این شهرها هم مثل اهواز دیدنی هستند ؟
|
|
Саид: Ия. Біз осы қалалардың тарихи ескерткіштерін аралаймыз. |
Саид: Бäле. Ма äз асар-е бастани-е ин шäһрһа баздид миконим. |
سعید - بله . ما از آثار باستانی این شهرها بازدید می کنیم .
|
|
Мұхаммад: Бұл қалалар да көне екен ғой. |
Мухаммад: Пäс ин шäһрһа һäм ғäдими һäстäнд. |
محمد - پس این شهرها هم قدیمی هستند .
|
|
Саид: Ия. Шушта адамдар алты мың жылдан бері өмір сүреді. Хазірет Даниалдың қабірі де осы қалада. |
Саид: Бäле. Мäрдом äз шеш һезар саль пиш дäр Шуш зендеги миконäнд. Мäғбäрей-е хäзрäт-е Даниал низ дäр ин шäһр äст. |
سعید - بله . مردم از شش هزار سال پیش در شوش زندگی می کنند . مقبره حضرت دانیال در این شهر است .
|
|
Мұхаммад: Көруге тұрарлық қалаларға баратынымызға қуаныштымын. |
Мухаммад: Хушхалäм ке бе ин шäһрһай-е дидäни мирäвим. |
محمد - خوشحالم که به این شهرهای ديدني می رويم .
|
|
Саид: Шуштер қаласында да оның көне мешітіне барамыз. Осы қала мешітінің шамамен мың жылдық тарихы бар. |
Саид: Дäр шäһр-е Шуштер низ бе мäсджед-е ғäдими-е шäһр мирäвим. Мäсджед-е ин шäһр тäғрибäн һезар сале äст. |
سعید - در شهر شوشتر نیز به مسجد قدیمی شهر می رویم . مسجد این شهر تقریبا" هزار ساله است .
|
|
Мұхаммад: Иран қалаларының басым бөлігінде архитектурасы әдемі мешіттер бар. |
Мухаммад: Äғлäб-е шäһрһай-е Иран мäсджедһай-е ба мэмари-е зиба дарäнд. |
محمد - اغلب شهرهای ایران مسجدهایي با معماري زيبا دارند .
|
|
Саид: Ия. Дәл солай. Оған қоса, Чағазамбил ғибадатханасына да барамыз. |
Саид: Бäле. Һäминтур äст. Дäр земн бе мäбäд-е Чäғазäмбил һäм мирäвим. |
سعید - بله . همين طور است . درضمن به معبد چغازنییل هم می رویم .
|
|
Мұхаммад: Чағазамбил қайда? |
Мухаммад: Чäғазäмбил коджа äст? |
محمد - چغازنیبل كجا است ؟
|
|
Саид: Чағазамбил – Шушке жақын жердегі бір көне ғибадатхана. ЮНЕСКО осы бірнеше қабатты ғибадатхананы әлемдік мәдени мұралар тізіміне енгізді. |
Саид: Чäғазäмбил йек мäбäд-е ғäдими вä нäздик-е Шуш äст. ЮНЕСКО ин мäбäд-е чäнд тäбäғе ра дäр феһрест-е мирас-е джäһани ғäрар даде äст. |
سعید - چغازنبیل یک معبد قدیمی و نزدیک شوش است . يونسكو اين معبد چند طبقه را در فهرست ميراث جهاني قرار داده است .
|
Айтып өткеніміздей, Чағазамбил – Исламға дейінгі дәуірге тиесілі көне ғибадатхана. Исламға дейінгі дәуірлерден қалған тарихи ескерткіштермен қоса, Хузистан облысының түрлі аймақтарынан Ислам дәуіріне де қатысты тарихи ескерткіштерді көруге болады. Шуш қаласы хазірет Даниалдың қабірі болуына байланысты танымал болып табылады. Осы пайғамбардың қабірі туристердің назарын өзіне тартады. Даниал пайғамбардың қабірі ғимаратының архитектурасы да таңғажайып.
Автобус қонақүйдің қасында жолаушыларды күтіп тұр. Мұхаммад пен досы және жолсеріктері автобусқа мінді. Мұхаммад өзінің естеліктер дәптерін алып шықты. Ол естелік жазып, түрлі аймақтарды суретке және бейнеге түсіруді ұйғарды. Ол бүгін естелік дәптеріне жазу үшін көптеген қызықты жайттарды табады. Оның түсіретін суреттері мен бейнелерінің де көруге тұрарлық болатындығы сөзсіз.
Ескерту! Жаттығуларда келтірілген “ä” дыбысы қазақ тіліндегі қысқа “а” дыбысына сәйкес келеді.
Тегтер
