Сыпайылық
Естеріңізде болса, Хамид Мұхаммадқа қоңырау шалып, оны бірнеше достармен бірігіп, Саидтің үйіне кешкі отырысқа баруға шақырғанда Мұхаммад келіскен болатын.
Мұхаммад пен Хамид бір достарының көлігімен Саидтің үйіне барады. Саидтің үйі Теһранның көне аймақтарының бірінде орналасқан. Қонақтардың біразы олардан бұрын жетіпті. Олар Саидтің үйінде бірнеше сағат қонақ болып, әртүрлі тақырыптарда әңгімелеседі. Орта жастағы Саидтің мейірімді анасы қонақтардың алдына шай, тәтті тағамдар мен жеміс, жаңғақ қойып күтті, Ол үнемі сыпайылық танытып, қонақтардың көңілді отыруын қалайды. Мұхаммад ішінен "бұл ханым неткен мейірімді әрі қонақжай еді" деп ойлады. Ирандықтырдың сыпайылық танытуы басқаларға деген құрмет пен мейірімділіктің белгісі болып табылады. Сағат түнгі 11 болды. Қонақтар қайтуға ыңғайлана бастағанда, Саидтің анасы тағы біраз қалып, қонақ болуға шақырады. Алдымен жаңа сөздерді үйренейік:
ببخشید |
Бебәхшид |
Кешіріңіз |
خانم |
Ханум |
Ханым |
زحمت دادیم |
Зәхмәт дадим |
Әуреге салдық |
چه زحمتی ؟ |
Че зәхмәти? |
Қандай әуре? |
خواهش می کنم |
Хаһеш миконәм |
Оқасы жоқ |
من شدم |
Мән шодәм |
Мен болдым |
خوشحال |
Хушһал |
Қуанышты |
خیلی خوشحال شدم |
Хейли хушһал шодәм |
Қуаныштымын |
دست شما درد نکند |
Дәст-е шомо дәрд нәконәд |
Қолыңызға дерт бермесін |
به سلامت |
Бе саломәт |
Сау болыңыз! |
خوش آمدید |
Хуш амәдид |
Қош келдіңіз |
خداحافظ |
Ходохафез |
Сау болыңыз |
خداحافظی |
Хода хафези |
Қоштасу |
شما تعارف کردید |
Шомо тәароф кәрдид |
Сіз сыпайылық таныттыңыз |
آنها تعارف می کنند |
Анһа тәароф миконәнд |
Олар сыпайылық танытты |
مهربان |
Меһрәбан |
Мейірімді |
مهمان نواز |
Меһманнәваз |
Қонақжай |
مهمان |
Меһман |
Қонақ |
مادر |
Мадәр |
Ана |
او بود |
У буд |
Ол болды |
او دوست داشت |
У дуст дашт |
Ол қалады |
زياد |
Зиад |
Көп |
ما بخوریم |
Ма бохурим |
Біз жейміз |
میوه |
Мейве |
Жеміс |
شیرینی |
Ширини |
Тәтті тағамдар |
مثل |
Месл |
Сияқты |
کشور |
Кешвәр |
Мемлекет, ел |
تو می خواهي |
Ту михаһи |
Сен қалайсың |
تعارف |
Тәароф |
Сыпайылық таныту |
من کمک می کنم |
Мән комәк миконәм |
Мен көмектесемін |
تو یاد بگیری |
Ту йад бегири |
Сен үйренесің |
خیلی ممنون |
Хейли мәмнун |
Көп рахмет |
خواهش می کنم |
Хаһеш миконәм |
Оқасы жоқ |
Қазір Саидтің анасы және Мұхаммад пен Хамидтің арасындағы әңгімеге назар аударайық:
حمید - ببخشید خانم . خیلی زحمت دادیم . |
Хамид: Бебәхшид ханум. Хейли зәхмәт дадим |
Хамид: Кешіріңіз, ханым. Әбден әуреге салдық |
مادر سعید - خواهش می کنم . چه زحمتی ، خیلی خوشحال شدم . |
Мадәр-е Саид: Хаһеш миконәм. Че зәхмәти, хейли хушһал шодәм. |
Саидтің анасы: Оқасы жоқ. Қандай әуре? Келгендеріңізге қуаныштымын. |
محمد - دست شما درد نکند خانم . |
Мухаммад: Дәст-е шомо дәрд нәконәд ханум |
Мұхаммад: Қолыңызға дерт бермесін, ханым. |
مادر سعید - خواهش مي كنم . به سلامت ، خوش آمدید . |
Мадәр-е Саид: Хаһеш миконәм. Бе сәламәт. Хуш амәдид. |
Саидтің анасы: Оқасы жоқ. Аман болыңдар. Қош келдіңдер. |
حمید - خداحافظ شما . |
Хамид: Хода хафез. |
Хамид: Сау болыңыз! |
Қоштасу бірнеше минутқа созылды және бұған Мұхаммад таңдана қарады. Қонақтар бірнеше сағат уақытты бірге өткізгендеріне қуаныштарын білдіріп, бір-біріне ұзақ сыпайылық танытты. Мұхаммад пен Рамин көлікке мінді. Саидтің ата-анасы қонақтарды сыртқы есікке дейін шығарып салды. Мұхаммад мұндай сыпайылық қандай жақсы деп ойлады. Қайтып келе жатқанда Мұхаммад пен Рамин ирандықтардың сыпайылық білдірулері туралы сөйлеседі. Назар аударыңыз:
محمد - شما برای خداحافظی خیلی تعارف کردید . |
Мухаммад: Шомо бәрай-е ходохафези хейли тәароф кәрдид. |
Мұхаммад: Сіздер қоштасу үшін көп сыпайылық білдірдіңіздер. |
حمید - بله . ایرانی ها خیلی تعارف می کنند ، چون مهمان نواز هستند . |
Хамид: Бәле. Ираниһа хейли тәароф миконәнд, чун меһманнәваз һәстәнд. |
Хамид: Ия. Ирандықтар өте көп сыпайылық танытады, себебі қонақжай. |
محمد - مادر سعید خیلی مهربان بود . او دوست داشت ما زياد میوه و شیرینی بخوریم . |
Мухаммад: Мадәр-е Сайд хейли меһрәбан әст. У дуст дашт ма зиад мейве вә ширини бохурим. |
Мұхаммад: Саидтің анасы өте мейірімді жан екен. Ол біздің жеміс пен тәттілерді көбірек жеуімізді қалады. |
حمید - بله . براي اينكه ایرانیها مهمان را دوست دارند . |
Хамид: Бәле. Бәрай-е инке ираниһа меһман ра дуст дарәнд. |
Хамид: Ия. Себебі ирандықтар қонақты жақсы көреді. |
محمد - در کشور ما هم مردم تعارف می کنند ، اما نه مثل ایرانیها . |
Мухаммад: Дәр кешвәр-е ма һәм мәрдам тәароф миконәнд, әмма нә месл-е ираниһа. |
Мұхаммад: Біздің елде де адамдар сыпайылық танытады, бірақ ирандықтар сияқты емес. |
حمید - محمد مي خواهي تعارفهای فارسی را ياد بگيري ؟ |
Хамид: Мухаммад михаһи тәарофһай-е фарси ра йад бегири? |
Хамид: Мұхаммад парсы тілінің сыпайылықтарын үйренгің келе ме? |
محمد - بله . |
Мухаммад: Бәле. |
Мұхаммад: Ия. |
حميد : من به تو کمک می کنم آنها را یاد بگیری . |
Хамид: Мән бе ту комәк миконәм анһа ра йад бегири. |
Хамид: Оларды үйренуге саған көмектесемін. |
محمد - خیلی ممنون . |
Мухаммад: Хейли мәмнун. |
Мұхаммад: Көп рахмет |
حمید - خواهش می کنم . |
Хамид: Хаһеш миконәм. |
Хамид: Оқасы жоқ. |
Ирандықтар осылайша бір-біріне деген құрметтері мен достықтарын білдіреді. Олар қонақты мейлінше жақсы күтуге тырысады. Мұхаммад бір дәптер сатып алып, оған ирандықтардың сыпайылық таныту үшін қолданатын тұрақты сөз тіркесетерін жазып жүруге бел буды. Ол өз достарымен ирандықтар сияқты сөйлескісі келеді. Осы бөлімдегі сыпайылық танытуды білдіретін тұрақты тіркестерді жаттап алып, кәдеңізге жаратарсыз деген үмітпен біз сіздермен қоштасамыз. Сау-саламатта болыңыздар!