Моин
Сәу 16, 2016 14:28 Asia/Almaty
Бүгін сіздерді парсы тілі мен әдебиетінің бір ғұламасымен таныстырамыз.
Ол – Мұхаммад Моин. Моиннің алты томдық сөздігі – оның көрнекті еңбектерінің бірі болып табылады. «Деһхода» сөздігін құрастырған Деһхода ұстаз Моинге көмектескен. Моиннің ең таңдамалы шығармалары сөздік құрастыру және әдеби мәтіндерді редакциялау саласына жатады. Ол Теһран университетінде парсы тілі және әдебиеті саласында докторантураны бітіріп шыққан алғашқы адам болып табылады. 200-ден астам кітап пен мақалалар жазған. Ол парсы тілінен басқа, араб, француз, ағылшын және неміс тілдерін жетік меңгеріп, Англия, АҚШ, Франция және Германия білім ордаларында сабақ берген.
Мұхаммад бүгін қонақта. Ол жерде бір парсы тілінің мұғалімімен танысады. Моусави мырза жылдар бойы мектепте парсы әдебиетін оқытып келеді. Моиннен білім алған Моусави мырза Мұхаммадтың парсы әдебиеті мамандығының студенті екенін білгенде қуанып қалады. Моусави мырза Мұхаммадпен Моин туралы сөйлеседі. Әдеттегідей алдымен жаңа сөздерді үйренейік.
|
شما درس می خوانید |
Шомо дәрс миханид |
Сіз оқисыз |
|
رشته |
Реште |
Бөлім, сала |
|
ادبیات |
Әдәбиат |
Әдебиет |
|
فارسی |
Фарси |
Парсы |
|
دانشجو |
Данешджу |
Студент |
|
من هستم |
Мән һәстәм |
Менмін |
|
پس |
Пәс |
Онда |
|
استاد |
Остад |
Ұстаз |
|
شما می شناسید |
Шомо мишенасид |
Сіз танисыз |
|
فرهنگ معین |
Фәрһәнг-е Моин |
Моин сөздігі |
|
آثار |
Асар |
Еңбектер |
|
دکتر |
Доктор |
Доктор, профессор |
|
استفاده |
Естефаде |
Қолдану |
|
استفاده مي كنم |
Естефаде миконәм |
Қолданамын |
|
البته |
Әлбәтте |
Әрине |
|
کتاب |
Кетаб |
Кітап |
|
مقاله |
Мәғале |
Мақала |
|
مقاله ها |
Мәғалеһа |
Мақалалар |
|
بسیاری |
Бесиари |
Көп |
|
بیشتر از |
Биштәр әз |
-дан (-ден) астам |
|
200 |
Девист |
Екі жүз |
|
او دارد |
У дарәд |
Онда бар |
|
من نمی دانستم |
Мән немиданестәм |
Мен білмеппін |
|
ایشان |
Ишан |
Ол кісі |
|
همکاري |
Һәмкари |
Әріптестік |
|
همكاري مي كرد |
Һәмкари микәрд |
Әріптестік етті |
|
چه |
Че |
Не |
|
كار |
Кар |
Жұмыс |
|
چه كاري ؟ |
Че кари? |
Қандай жұмыс |
|
لغت نامه |
Лоғәтнаме |
Сөздік |
|
لغت نامه ی دهخدا |
Лоғәтнамей-е Деһхода |
Деһхода сөздігі |
|
بزرگترین |
Бозоргтәрин |
Ең үлкен |
|
نویسنده |
Невисәнде |
Жазушы |
|
نوشتن |
Невештән |
Жазу |
|
چند سال ؟ |
Чәнд сал |
Бірнеше жыл |
|
او زحمت کشید |
У зәхмәт кешид |
Ол еңбектенді |
|
كوشش كرد |
Кушеш кәрд |
Талпынды |
|
کشور |
Кешвәр |
Мемлекет, ел |
|
دیگر |
Дигәр |
Басқа |
|
او تدریس کرد |
У тәдрис микәрд |
Ол сабақ берді |
|
مدتی |
Моддәти |
Біраз уақыт |
|
امریکا |
Амрика |
АҚШ |
|
انگلستان |
Енгелестан |
Ұлыбритания |
|
فرانسه |
Фәрансе |
Франция |
|
آلمان |
Алман |
Германия |
|
بسیار خوب |
Бесиар хуб |
Өте жақсы |
Енді Мұхаммад пен Моусави мырзаның екеуара әңгімесіне назар аударайық:
|
آقای موسوی - شما در رشته ی ادبیات فارسی درس می خوانید ؟ |
Ағай-е Моусәви: Шомо дәр рештей-е әдәбиат-е фарси дәрс миханид? |
Моусави мырза: Сіз парсы әдебиеті бөлімінде сабақ оқисыз ба? |
|
محمد - بله . من دانشجوی ادبیات فارسی هستم . |
Мухаммад: Бәле. Мән данешджуй-е әдәбиат-е фарси һәстәм |
Мұхаммед: Ия. Парсы әдебиеті студентімін. |
|
آقای موسوی - پس استاد معین را می شناسید ! |
Ағай-е Моусәви: Пәс остад-е Моин ра мишенасид! |
Моусави мырза: Онда Моин ұстазды танисыз ғой! |
|
محمد - بله . من از فرهنگ معین از آثار دکتر محمد معین استفاده مي كنم . |
Мухаммад: Бәле. Мән әз фәрһәнг-е Моин әз асар-е доктор Мухаммад Моин естефаде миконәм. |
Мұхаммед: Ия. Мұхаммед Моиннің еңбегі «Моин сөздігін» пайдаланамын |
|
آقای موسوی - البته او کتابها و مقاله های بسیاری دارد . بیشتر از 200 مقاله . |
Ағай-е Моусәви: Әлбәтте у кетабһай-е вә мәғалеһай-е бесиари дарәд. Биштәр әз 200 мәғале. |
Моусави мырза: Әрине оның басқа да көптеген кітаптары мен мақалалары бар. 200-ден астам. |
|
محمد - این را نمی دانستم . |
Мухаммад: Ин ра немиданестәм. |
Мұхаммед: Бұны білмеппін. |
|
آقای موسوی - ایشان با استاد دهخدا همکاري می کرد . |
Ағай-е Моусәви: Ишан ба остад-е Деһхода һәмкари микәрд. |
Моусави мырза: Ол Деһхода ұстазбен бірге қызмет етті |
|
محمد - برای چه كاري ؟ براي نوشتن لغت نامه ی دهخدا ؟ |
Мухаммад: Бәрай-е че кари? Бәрай-е невештән-е лоғәтнамей-е Деһхода? |
Мұхаммед: Қандай жұмыс үшін? Деһхода сөздігін жазу үшін бе? |
|
آقای موسوی - بله . آقای دهخدا نویسنده ی بزرگترین لغت نامه ی فارسی است . |
Ағай-е Моусәви: Бәле. Ағай-е Деһхода невисәндей-е бозоргтәрин лоғәтнамей-е фарси әст. |
Моусави мырза: Ия. Деһхода мырза – парсы тілінің ең үлкен сөздігін құрастырушысы. |
|
محمد - دکتر معین برای نوشتن فرهنگ معین چند سال زحمت کشید ؟ |
Мухаммад: Доктор Моин бәрай-е невештән-е фәрһәнг-е Моин чәнд сал зәхмәт кешид? |
Мұхаммед: Моин мырза өз сөздігін құрастыру үшін қанша жыл еңбек етті? |
|
آقای موسوی - استاد معین بیشتر از 25 سال برای فرهنگ معین كوشش كرد . |
Ағай-е Моусәви: Остад Моин биштәр әз 25 сал бәрай-е фәрһәнг-е Моин кушеш кәрд |
Моусави мырза: Моин ұстаз сөздік құрастыру үшін 25 жылдан астам уақыт еңбек етті. |
|
محمد - او در کشورهای دیگر هم تدریس کرد ؟ |
Мухаммад: У дәр кешвәрһай-е дигәр һәм тәдрис микәрд? |
Мұхаммед: Ол басқа мемлекеттерде де сабақ берді ме? |
|
آقای موسوی - بله . او مدتی در امریکا ، انگلستان و آلمان و فرانسه تدريس كرد . |
Ағай-е Моусәви: Бәле. У моддәти дәр Амрика, Енгелестан вә Алман вә Фәрансе тәдрис кәрд. |
Моусави мырза: Ия. Ол біраз уақыт АҚШ, Ұлыбритания, Германия мен Францияда сабақ берді. |
|
محمد - فرهنگ معین کتاب بسیار خوبی است . |
Мухаммад: Фәрһәнг-е Моин кетаб-е бесиар хуби әст. |
Мұхаммед: Моин сөздігі өте жақсы кітап. |
Моусави мырза мен Мұхаммед өз әңгімелерін жалғастырды. Моусави мырза Деһхода ұстаз туралы әңгімеледі. Деһхода парсы тілінің ең үлкен сөздігін құрастырды. Бұл кітап шамамен 30 томнан тұрады. Деһхода осы шығармасы үшін өмір бойы еңбектенді. Ол көз жұмғаннан кейін, Моин Деһходаның еңбегін жалғастырды. Қазіргі кезде Деһхода сөздігі зерттеушілер үшін өте жақсы дереккөз болып табылады. Моин мырза өз сөздігін басып шығару үшін 400 адамнан көмек алып, осы ғылыми еңбекті жазу үшін 25 жыл жұмыс жасады. Моин мырза лексикология ұстазы болды. Ол парсы мәдениеті, тілі мен әдебиеті үшін көп еңбек сіңірді.
Құрметті достар, осымен бағдарламамыздың бүгінгі бөлімі өз мәресіне жетті. Келесі кездескенше сау-саламатта болыңыздар!
Тегтер
