Виктор Мари Гюго - француз әдебиеті саласындағы ең ұлы ақын, сонымен бірге романист, драматург және романтизм мектебінің негізін қалаушы

Көпшілік Гюгоны «Кедей», «Нотр-Дамның кірпісі» және «Күлген адам» сияқты көркем шығармаларынан, сондай-ақ басқа көптеген өлеңдер жинақтары мен бірнеше пьесасынан біледі. Ол өзінің өлеңдері мен әңгімелерін қоғамның нақты мәліметтері мен шындықтарына сүйене отырып жазды. Ол: «Гауһар тасты тек жердің түбінен табуға болады, ал шындықты ой тереңінен ғана табуға болады. Біз шындықты іздеп жүрміз бе? Олай болса, неге ойланбаймыз?» 

Виктор Гюго Шығыс жүйесін жинап, бұл еңбегінде былай деп жазды: «Людовик XIV кезінде барлығы грек тілін білетін. Бүгін шығыстанушы болу және Азия халқының мәдениеті мен әдебиетінен пайда көру керек. Бұрын-соңды көп ойшылдар кенеттен Азияны зерттеуге бет бұрған емес». Ғасырлар туралы аңыз - Виктор Гюгоның қуғында жазған өлеңдер жинағы. Бұл кітаптың үшінші бөлімі - Мұхаммад Пайғамбардың (с.ғ.с.) өмірінің соңғы күндеріндегі оқиғаларға арналған «Хижраның тоғызыншы жылы» атты ұзақ өлең. Гюго бұл өлеңдерді өзінің Ислам пайғамбарының өмірін мұқият зерттегендігін көрсететін етіп жасады. Гюгоның қасиетті пайғамбардың сипаттамаларын және оның өмірінің соңғы демін баяндау кезіндегі мақтауға лайық көзқарасы оның пайғамбар тұлғасына деген үлкен құрметін және оның илаһи миссиясын көрсетеді.

«Хижраның тоғызыншы жылы» өлеңі Исламның ұлық пайғамбары хазірет Мұхаммадты  (с.ғ.с.) хазірет Нұхпен (ғ.с.) салыстырудан басталады. Гюго Ислам пайғамбарының (с.ғ.с.) рухани және көктегі бейнесін көрсету арқылы хазірет Мұхаммадтың  (с.ғ.с.)  надан шығыстанушылардың жылдар бойы көрсетуге талпынған бейнесін өзгертуге талпынып, былай деп жазды: «Нұх сияқты ол да жауған жаңбырдың құпиясын білді. Ол сабырлы төреші болды. Бір талапкерге шешімге төзуге мүмкіндік берді, екіншісі - үкімнен бас тарту. Ол аздап жеді, кейде аштықтан асқазанға тас байлады, қойларды өзі  сауды. Кедей адамдар сынды жерде отырды, өз қолыммен киімдерді жамады. Ол  жас болмағанымен, рамазан айларындағыдай күндердің көбінде ораза ұстады». Алла елшісі (с.ғ.с.) беғсатына дейіннен бастап әрдайым ойшыл болған, ол илаһи аяттар мен белгілер туралы ойлаған. Ол ұзақ уақыт бойы Хира үңгіріне барып, жаратылыстың құпиясын іздеді. Бұл әйгілі француз ақыны Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) ерекшеліктері туралы: «Ол жәннәт пен махаббатты көргендей болды. Болашақ уақыт та, өткен уақыт та. Ол көбінде үндемеді және басқаларды тыңдады. Ол аз сөйледі. Аллаға қызмет етумен болды».

Виктор Гюгоның пікірінше, Пайғамбар (с.ғ.с.) өте абыройлы және даңқты болғандықтан ешкімді айыптамады. Ол көшеде келе жатқанда, өтіп бара жатқан адамдармен амандасатын, сондай-ақ    сөздермен жауап беретін. Алла Елшісі (с.ғ.с.) өзінен кейін адамдарды бақыт пен жақсылыққа жетелейтін мұрагерін таныстырды. Виктор Гюго өзінің өлеңінің бір бөлігінде имам Әлидің (ғ.с.) пайғамбардың мұрагерлігіне сілтеме жасап, былай деп жырлайды: «Бұл аспаннан кетуге мәжбүр болған өршіл бүркіттің көрінісі еді.  Ол Алланың тарапынан жіберілген Құранды оқуға шақырды. Содан кейін ол Ислам туын өзінің ту ұстаушысы  Әлиге (ғ.с.) тапсырды да: «Бұл менің өмірімнің соңғы таңы»,- деді. Жалғыз Алладан басқа Құдай жоқ. Оның жолында күрес!»

Алланың елшісі (с.ғ.с.) - соңғы илаһи хабаршы және өткен пайғамбарлардың жолын жалғастырушы. Ол адамзат тарихын өзінің миссиясымен өзгерткен илаһи басшылардың тізбегін толықтыратын буын. Виктор Гюго Пайғамбардың (с.ғ.с.) атынан: «Мен Құдайдың сөзімін.  Иса менің хабаршым болды...»,- деді.

Исламның ардақты пайғамбары өмірінің соңғы күндерінде ауруы күшейіп тұрған кезде мешітке барып: «Кімнің менде ақысы бар болса, осы жерде алсын» - деді. Адамдар жылап: «Уа, Алланың елшісі! Біздің сізде ақымыз бар ма?»- деді. Алла елішсі: «Кімнің менде ақысы бар болса, келіп қияметтен бұрын осы жерде алсын»,- деп қайталады. Бір адам шығып, Пайғамбардың (с.ғ.с.) таяғы оның ішіне бір рет тигені, енді ол кек алғысы келетінін мәлімдеді. Пайғамбар (с.ғ.с.) көйлегін көтерді.  Бірақ адам таңғалған және ашуланған халықтың алдында хазіреттің аяғына жығылып, денесін сүйіп: «Уа, Алланың елшісі! Сіздің денеңізге тию арқылы өзімді тозақ отынан құтқарамын!»- деді. Виктор Гюго өз өлеңінің жалғасында осы оқиға туралы былай деп жазды: «Намаз уақыты келгенде мешітке баруға шешім қабылдады. Ол Алиге сүйеніп, адамдардың алдына шығып, дірілдеген және әлсіз денесімен: «Уа, адамдар! Қараңғы түнде күндізгі жарық аяқталатыны сияқты. Адамдардың өмірінен кейін өлім келеді.  Біз бәріміз өлімшіл, ештеңеге жарамсызбыз. Құдай ғана қалады. Уа, халайық! Расында, адам,   Алланың жолынан басқа жерде және жеккөрінішті жануар»,- деді. Ақсақал шағымданды: «Уа, Алланың елшісі! Сізді халық шақырды. Барлығы сіздің хабарламаңызды және сіздің сөздеріңізді естіді. Сізге сеніп, иман келтірді. Сіз жаратылған әлемге қадам басқан күні аспанда жұлдыз пайда болды және Касра сарайының үш тірегі құлады ...Үнсіздікке жаңа өмір салған пайғамбар»,- деді. Пайғамбар: «Алайда, баратын уақыт келді»,- деп сөзін жалғастырды. Адамдар арасында дүрбелең туып, хазірет сөзін жалғастырды: «Уа, халық, тыңда! Егер сіздердің біреуіңізге жаман сөз айтқан болсам,  өлімімнен бұрын оны маған көпшілік алдында қайтарсын. Егер мен біреуді әділетсіз ұрсам, келіңіз, мына таяқпен кек алыңыз!» Гюго бұл өлеңнің соңғы бөлігін Пайғамбардың (с.ғ.с.) қайтыс болуына арнап: «Түнде өлім періштесі келіп, есіктен кіруге рұқсат сұрады. Пайғамбар рұқсатын берді.  Жиналғандар пайғамбардың көзінен  туған күнінде оның көзіне түскен  сынды таңғажайып нұрды көрді. Мұхаммад (с.ғ.с.) жан тапсырды»,- деп жазды.