Ислам революциясы жетекшісі хиджра-шамси күнтізбесінің биылғы 1401 жылын «Өнідіріс: білімге негізделген және жұмыспен қамтушы» жыл деп атады.

«Өндіріс» деген түйінді сөзді діни жетекші соңғы бірнеше жылда жыл ұраны ретінде қолданып, ел экономикасының жан-жақты дамуы үшін өндірістің маңыздылығын көрсетеді. Өндіріс – бұл жай ұран емес, стратегиялық мақсат. Барлық күш оны жүзеге асыруға жұмылдырылуы керек және бұл мәселе оны жүзеге асырғанша жалғасуы керек. Өндіріс - қарсыласу экономикасының стратегиясының негізгі бөлігі. Ел экономикасын нығайтуда ішкі өндіріс басты рөл атқаруы керек.  Өйткені бұл экономикалық тәуелсіздікке, шет елдерге тәуелділікті азайтуға, сондай-ақ ИИР-ның дұшпандарының қысымдары мен дұшпандық саясаттарынан тиімділігінің төмендеуіне әкелед. Дұшпандық уақыт өткен сайын және Ислам революциясының күшеюімен арта түсуде.

Осыған сәйкес Ислам революциясының жетекшісі қарсыласу экономикасының стратегиясын ұсынды. Аятолла Хаменеи жыл сайын қолдау, өркендеу, серпіліс, білімге негізделген, жұмыс орнын ашу сияқты түрлі форматта өндіріс ұранын көтеріп келеді. Елдің даму мен әділет онжылдығына қадам басуы, дұшпанның экономикалық, саяси және мәдени санкцияларын кеңейтуіне қарсы   күресу, бесінші жоспар мен 20 жылдық жоспарды жүзеге асыру қажеттілігі, мұнай кірістеріне тәуелділікті азайту және экспортты ұлғайту, сонымен қатар импорт пен экономикалық тәуелділікті азайту, өзіне деген сенімділік пен отандық өндірісті қолдау   экономикалық көрсеткіштерді арттырудың ең маңызды факторы ретінде өндірісті нығайтуға байланысты.

Экономика: Ел алдында тұрған басты міндет

Діни жетекшінің отандық өндіріске баса мән беруінің көптеген себептері бар, соның бірі елдегі экономикалық мәселелердің болуы. Мәселе мынада, экономика ИИР-ның ең маңызды қазіргі сын-қатері болып табылады. Теһран университетінің экономика профессоры Мұхаммад Хошчехре былай деді: «Иран экономикасы инфляция, жұмыссыздық, ұлттық өндірістің қысқаруы, экономикалық өсу қарқынының төмендеуі және т.б. сияқты қиындықтармен бетпе-бет келіп отыр, aл оны шешу үшін алдымен бұл қиындықтардың түп-тамыры мен себептерін білу керек. Ел экономикасындағы қиындықтардың барлық белгілері ұлттық өндіріс жолындағы іркілістерде жатыр. Ұлттық өндіріс бірегейлік береді және ұлттық экономиканың мәні болып табылады. Яғни, Иран экономикасының дерті ұлттық өндірістің тиімсіздігі мен іркілуінде жатыр. Ұлттық өндіріс жақсы жағдайда болса, қанды дұрыс айдау арқылы науқастың салбырап, майысып, әлсіреуінен сақтайтын жүрек іспетті болады».  

Негізінде ұлттық өндірісті қолдау халықтың экономикалық наразылығының себептері ретінде қарастырылатың  жұмыссыздық, инфляция және кедейлік сияқты көрсеткіштерді жақсарту дегенді білдіреді.   Ислам революциясының   жетекшісі осыған байланысты былай дейді: «Әркім ұлттық өндірісті ұстанса, көптеген экономикалық мәселелер, халықтың күнкөріс мәселесі – жұмыспен қамту мәселесі де, инвестиция мәселесі де, басқа да мәселелер шешімін табады. Әлеуметтік шығын айтарлықтай азаяды.  Мен бұл қозғалысқа сенемін. Отандық өндірісті әр салада ілгерілету ел мәселесін шешудің кілті деп білемін...  Басқа амал жоқ».

Ислам революциясының жетекшісі 1401 жылғы Наурыз жолдауында соңғы жылдардағы өндіріс мәселесіне баса назар аудару себебін былай деді: «Өндіріс – экономикалық мәселелерді шешудің кілті және экономикалық қиындықтарды жеңудің басты жолы. Сонымен қатар, ұлттық өндірістің дамуымен экономикалық өсу, жұмысбастылықтың артуы, инфляцияның төмендеуі, жан басына шаққандағы табыстың артуы, халықтың әл-ауқатының жақсаруы, сондай-ақ өз-өзіне деген сенімділік пен ұлттық абыройдың артуы тікелей байланысты. Оған арқа сүйеу де осы жылдары жақсы нәтиже берді»,- деп тоқталды.

Өндірісті қолдау – күшеюдің жолы

Түрлі мәлімдемелерінде діни жетекші экономиканың қуатты арттыру құралы екенін ерекше атап өтті: «Ел мықты болуы керек; Елді нығайту – біздің мақсаттарымыздың бірі... Енді бұл күш бастапқыда әскери күш болып көрінуі мүмкін, бірақ, шамасы, ол әскери күштердің ауқымынан әлдеқайда кең. Беріктік өлшемдері кең өлшемдер. Оның экономикалық өлшемдері бар». Сондықтан, экономика елдердің мақсаттарын ілгерілету құралына айналған және елдердің қуатын арттыру, елдердің экономикалық құрамдастарын нығайту макро және стратегиялық деңгейде маңызды шаралардың бірі болып табылады. Экономикалық құрамдас бөлікті нығайтуға және сол арқылы елдің ұлттық қуатын нығайтуға әкелетін шаралар мен стратегиялардың ішінде елдің өндірісін нығайту болып табылады, өйткені ел өндірісін нығайту арқылы елдің көптеген экономикалық мәселелері шешіледі. Биліктің құрамдас бөліктері әскери талқылауларда жинақталған деп айту мүмкін емес, керісінше, билік пен қауіпсіздікке деген көзқарас тар көзқарастан кең көзқарасқа, яғни шектеулі көзқарастан кең көзқарасқа өзгерді. Осыған сүйене отырып, елдің қуатын арттыратын кез келген фактор құдырет құралы ретінде қарастырылады. Көптеген ойшылдардың пікірінше, қазіргі жағдайда экономика сияқты бұдан да жаңа құралдар өте маңызды және қоғам деңгейінде жоғары күш пен ықпалға ие. Елдердің басқа елдерге қарсы әрекеттері мен стратегияларын зерделеу де экономиканың елдердің мақсаттарына жетудің күшті құралына айналғанын көрсетеді.

Өндірісті қолдау – санкцияларды айналып өту шешімі

Иран экономикасының алдында тұрған маңызды сынақтардың бірі – қатыгез санкциялар мен шетелдік қысымдар. Мұнай табыстары тұрақсыз және құбылмалы кірістер болып табылады, Иран үкіметінің бағаны немесе тіпті экспорт көлемін анықтауда ешқандай рөлі жоқ, өйткені экспорт көлемін экспорттаушы елдер тобы белгілейді және оның бағасы сұраныс пен ұсыныс негізінде белгіленеді. Сондықтан Иранның оның бағасын анықтауда рөлі жоқ кірістері бар. Бұған қоса, тарихи тәжірибе мұнай бағасының ауытқуы өте жоғары екенін көрсетті, мысалы, мұнайдың әрбір баррелінің бағасы қысқа мерзімде 100 пайызға төмендеді немесе өсті. Сондықтан мұнай кірістеріне тәуелділікті Иран экономикасының Ахилес өкшесі деп санауға болады, бұл мәселе дұшпанның соңғы жылдары осы әлсіздікті пайдалану арқылы Иран экономикасы үшін көптеген қиындықтар туғызды. 

Иран 40 жыл бойы АҚШ-тың санкцияларына қарамастан Украинадағы соғыс пен Ресейге қарсы санкциялар алдында Иран 3616 мекеме мен жеке тұлғаға санкция салған әлемде бірінші орында болды. Санкциялардың Иран экономикасына тигізетін әсері мен нәтижелері сол санкциялардың ауырлығы мен түріне байланысты бір елге қарсы санкция салудың экономикалық өсуді күрт төмендетіп, инфляцияны күрт арттырып, ұлттық валютаның құнын күрт төмендететінін көрсетеді. Санкциялардың Иран экономикасына әсер ету себептерінің бірі – экономиканың бір өнім түрі және мұнайдан түсетін табысқа тәуелді болуы. Экономиканы әртараптандыру және отандық өндірісті қолдау ескерілсе, санкциялар мен шетелдік қысымдардың Иран экономикасына әсері азаяды. Осыған сәйкес соңғы онжылдықта Иран экономикасына қарсы санкциялар мен шетелдік қысымдар күрт өсті тіпті америкалық жау да оны халық пен үкімет арасында алшақтық тудырып, әлеуметтік капиталды азайту үшін пайдаланады. Ислам жетекшісі ұлттық өндірісті революциясының     әртүрлі форматта қолдап, ұлттық өндірістің өркендеуі мен өсуіне баса назар аудартты.