Там 28, 2023 19:28 Asia/Almaty
  • Иран-Ирак соғысы: сегізжылдық қасиетті қорғаныс (17)

Бұл жолы ирандық жауынгерлер мен олардың қолбасшыларының сегіз жылдық қасиетті қорғаныс кезіндегі діни сенімдерін бейнелеу үшін Күрдістанның Мәсіхі атанған ұлы қолбасшы Мұхаммад Бруджердидің өміріне тоқталамыз.  

Иран жастары мен халқын діни нанымдарға ие болған, сондықтан олар Ирандағы патшалықтың авторитарлық режиміне қарсы күресу үшін діни қызметкердің басшылығын қабылдады. Ислам революциясының жеңісі мен Саддам режимінің сегіз жылдан кейін жеңілуі діни сенім мен Алланың жәрдеміне деген үміттің нәтижесі болды.

Алдыңғы бағдарламада ИИР Әскери-әуе күштерінің операция жөніндегі орынбасары, шәһид генерал-майор Аббас Бабаидің өмірі мен оның діни сенімдері туралы айтылды. Бұл бағдарламада Күрдістанның Мәсіх деген лақап аты бар Мұхаммад Бруджерди есімді адамгершілік, құрбандық және күрестің тағы бір үлгісінің өмір жолы мен әдет-ғұрыптары мен күресіне қысқаша шолу жасағымыз келеді.

Шәһид Аббас Бабаиден айырмашылығы, Мұхаммад Бруджердидің орта мектепті аяқтауға мүмкіндігі болмады және өміріндегі қиындықтарға және алты жасында әкесі қайтыс болуына байланысты жасөспірім жасынан отбасын асырау үшін жұмыс істеді. Бала кезінен оның діни сенімі терең болған. Бұл туралы Мұхаммад Бруджердидің ағасы былай дейді: «Ол бастауыш мектептің алтыншы сыныбында оқып жүргенде ауыз бекітіп сабаққа баратын. Түскі азан даусын естісңмен мектептің бір бұрышында дәрет алып, намаз оқитын. Менен алты жас кіші болса да маған: «Аға! Ораза мен намазды уақытында оқу керек»,- дейтін. 

Мұхаммад Бруджерди тез арада Ирандағы монархияның авторитарлық режиміне қарсы күреске кірісті. Ол түрмеде біраз уақыт болды, түрмеден шыққан соң 1970 жылдардың ортасында Сирия мен Ливанға барып, палестиналық партизан ұйымдарының лагерлерінде партизандық соғыс курстарынан өтті.

Революцияның жеңіске жеткен күндері және имам Хомейни Иранға оралған кезде Мұхаммад Бруджерди революция жетекшісін қорғау жауапкершілігін өз мойнына алды. Шәһид Бруджерди Ислам революциясы Сақшылар корпусының негізгі мүшелерінің бірі болды, ол Сақшылар корпусы жауынгерлерін  жақсы дайындалған және ұйымшыл күштерін қалыптастыруға жауапты болды.

  

Революция жеңісінен кейін Бружерди имам Хомейнидің бұйрығымен АҚШ пен Кеңес Одағы қолдаған контрреволюцияға қарсы тұру және оны басу үшін Иранның батысындағы Күрдістанға барды. Шәһидтің өмірінің соңғы сәттеріне дейін Күрдістанда болуы көптеген нығметтердің бастауына айналды. Ол Иран мен Ирактың екі маңызды шекаралас қаласы Пираншахр мен Сардашт таулы жолының өте қиын операциясын басқаруды қолына алды және Ислам күрескерлерімен бірге контрреволюционерлерді ерлікпен жеңді. Ол: «Күрдістан халқын жақсы көретін адам бұл аймақта жұмыс істей алады, мен бұл   езілген адамдарға қызығамын» деп жиі айтатын. Уағыз, мәдени, шаруашылық, азаматтық істерге көп сенгенімен, ол Күрдістанды революцияға қарсы әрекеттерден тазартуды бір сәтке де тоқтатуға болмайды деп есептеді. Имам Хомейни (р.а.) Боруджерди шәһидтері мен генерал-майор Абшанасанның қол жеткізген жеңістеріне тоқталып: «Ислам және мұсылмандар сіздердің бұл тамаша жеңістеріңізді асыға күтуде және ешқайсысын ұмытпайды. Сіздер ұлт перзенттерісіздер. Сіздің қол жеткізген жеңісіңіз ұлт мақтанышы болды»,- деді.  Әли Джаннати, Иранның Исламдық басшылық министрлігінің бұрынғы министрі, шәһид Бруджердиге Күрдістанның Мәсіхі деген атақ беру себебіне қатысты былай деді: «Барлығы сезінген жағдайда Күрдістан өзінің бар болуымен және ұзақ күресімен жоғалып кетті. төңкеріске қарсы және сепаратистік элементтермен күресудегі ерекшеліктеріне байланысты ол маңызды рөл атқарды.Ол Күрдістанды құтқаруда маңызды рөл атқарды,  шәһид Бруджердиді «Күрдістан Мәсіхі» деп атанды.

Күрдістанның Мәсіхі – пайғамбарлық мінез танытқан, адамгершілігімен адамдарды бір шетінен екінші жаққа жетелеген адамды білдіреді. Бруджерди «Күрд мұсылман пешмергасы» ұйымының негізін қалаушы және осы ұйымның мақсаттарын алға жылжыту арқылы Күрдістанда «Екінші Израильді» құру арманды жойды. 

Мұхаммад Бружерди Күрд пешмергалары тобы арасында  

Сегіз жылдық қасиетті қорғаныстың көрнекті қолбасшыларының бірі, шәһид Хаж Мұхаммед Ибрахим Хеммат  Мұхаммад Бруджердидің ықпалы туралы былай деді: «Жұмыстың қыспағынан шаршаған ағайындар болды, бірақ шәһид Бруджердимен бірнеше минут сөйлескеннен кейін олардың барлық мәселелері шешіліп, үмітпен жұмысына оралатын еді... Біз оның шәкірттері едік. Оның ерекше моральдық сипаттар тізбегі болды. Мүмкін мен өмірімде мұндай сипаттарға ие аз адамдарды көрген шығармын. Әсіресе әлеуметтік қарым-қатынастағы табандылық пен әдептілік бұл адамның негізгі қасиеттері болды. Ол басқалардың өзі туралы қателіктерін өте оңай кешіретін, өз қателігін мойындап, кешірім сұрайтын». 

Шәһид Бруджерди туралы көптеген кітаптар жарық көрді. Осы кітаптардың бірі «Мұхаммад -  Күрдистан Мәсіхі». «Күрдістанның Мәсіхі» кітабының авторы Нусратола Махмудзаде шәһид Бруджердидің күрд сепаратистерімен қарым-қатынасына тоқталып: «Бружердидің шыдамдылығы мен байсалдылығы тіпті контрреволюционерлермен қарым-қатынас жасағанда да балалардың жүйкесін бұзды! Бруджерди оған деген барлық кектерге шыдады..... Жиырма күннен кейін өлім жазасына кесілген адамды өзгертті. Бұл адам сондай өзгеріп, Комаленің оқ-дәрілері  бірнеше қоймасые әшкерелеп,  өзі қақтығыста шәһид болды.

Махмудзаде сөзін былай деп жалғастырды: Бруджерди өзін қатты өзгерткені сонша, революцияға дейін ең көп әскери жұмыспен айналысқан ол мәдени-әскери белсендіге айналды. Ол былай деді: «Мен халықты  революцияға қарсы топтардан ажыратпайынша ештеңе істемеймін». Осы себепті ол Күрдістанның Мәсіхі атанды». 

Оның бұл аймақтағы қолбасшылығы Күрдістанның толығымен ирандық күштердің бақылауында болуына және Ирак БААС партиясына қарасты контрреволюциялық топтар басып алған аймақтардың қалыпты жағдайға оралуына себеп болды. Мұхаммад Бруджерди Иранның батысындағы Ислам революциясы Сақшылар корпусының қолбасшысы ретінде 1983 жылы 22 мамырда бірнеше қолбасшымен бірге өзінің миссияларының бірінде көлігінің минаға соқтығысуы салдарынан шәһид болды. 

Бір серіктерінің айтуынша, шәһид санаулы сағаттар бұрын бір серіктерінің сұрағына жауап беріп: «Бұл дүниенің құны жоқ, мектебімізге қызмет ету жолында қолымызда бардың бәрін беруіміз керек. Имам Хұсейн (ғ.с.) мен оның серіктері қиындықтарға қарсы тұрғандай,   біз де сабыр етіп, күресуге міндеттіміз»,- деді.