Ерам бағы
Өткен бағдарламадағы тақырыбымызды жалғастырып, сіздерді Шираз қаласымен таныстырамыз. Мұхаммад пен Саид Рамин атты досымен Ерам бағын аралап қайтуға келісті.
Таңертеңгілік уақыт. Мұхаммад, Саид пен Рамин үшеуі осы тарихи бақта жүр. Иранның бай әрі көне тарихын еске түсіретін бұл әдемі бақта ботаникалық бақ пен бірнеше тарихи ғимарат бар. Аталмыш бақтағы ғимараттардың қай уақытта салынғаны белгісіз. Алайда бұл бақтың тарихының селжұқтар дәуірінен бастау алатынын сенімді түрде айта аламыз. Осы уақытқа дейін Ерам бағы маңызды мекендердің бірі саналғандықтан билеушілер мен ел үлкендері осы жерде тұрақтаған. Ерам бағының көркемдігі мен жап-жасыл кеңістігі әлемге танымал. Түрлі-түсті гүлдері мен өсімдіктері көздің жауын алады.
Алдымен сабағымыздың жаңа сөздеріне назар аударайық. Одан кейін Мұхаммад, Рамин мен Саидтің әңгімесін тыңдаймыз.
من شنيده ام |
мäн шенидеäм |
мен естідім |
زيبا |
зиба |
әдемі |
آن قدر |
ан ғäдр |
соншалықты |
انسان |
енсан |
адам |
به يادمي اندازد |
бе йад миäндазäд |
еске түсіреді |
بهشت |
беһешт |
жәннат |
شعرها |
шэрһа |
өлеңдер |
متون |
мотун |
мәтіндер |
درباره |
дäрбаре |
туралы |
سخن |
сохäн |
сөз |
گفته شده است |
гофте шоде äст |
айтылған |
قديمي |
ғäдими |
көне |
كي |
кей |
қашан |
آن ساخته شده است |
ан сахте шоде äст |
ол салынған |
دقيقا" |
дäғиғäн |
нақты |
مشخص |
мошäххäс |
белгілі |
حدود |
ходуд-е |
шамамен |
هشتصد |
һäштсäд |
сегіз жүз |
سال پيش |
сал пиш |
жыл бұрын |
آن وجود داشته است |
ан воджуд даште äст |
ол болған |
اکنون |
äкнун |
қазір |
عمارت |
эмарäт |
ғимарат |
استفاده مي شود |
естефаде мишäвäд |
қолданылады |
الان |
äлан |
қазір |
متعلق به |
мотääллеғ бе |
тиесілі |
دانشگاه |
данешгаһ |
университет |
گياه شناسي |
гиаһшенаси |
ботаника |
آن محسوب مي شود |
ан мäхсуб мишäвäд |
ол саналады |
گياهان |
гиаһан |
өсімдіктер |
متنوع |
мотäнäввэ |
әр түрлі |
به چشم مي خورد |
бе чешм михурäд |
көзге түседі |
حوض |
хоуз |
хауыз |
بزرگ |
бозорг |
үлкен |
جالب |
джалеб |
қызықты |
جلو |
джолоу |
алды |
نشانه |
нешане |
белгі |
ساختمان |
сахтеман |
ғимарат |
سه طبقه |
се тäбäғе |
үш қабат |
نقاشي |
нäққаши |
сурет |
بالا |
бала |
жоғары |
تو مي بيني |
ту мибини |
сен көресің |
تصوير |
тäсвир |
сурет |
داستان شاهنامه |
дастан-е Шаһнаме |
Шаһнама |
تصاوير |
тäсавир |
суреттер |
نبرد |
нäбäрд |
шайқас |
شاهان |
шаһан |
шахтар |
كاشي |
каши |
қыш |
چند ساعت |
чäнд саäт |
бірнеше сағат |
ما وقت داريم |
ма вäқт дарим |
біздің уақытымыз бар |
همه جا |
һäме джа |
барлық жер |
من مي بينم |
мäн мибинäм |
мен көремін |
من دوست دارم ببينم |
мäн дуст дарäм бебинäм |
менің көргім келеді |
با دقت |
ба деғғäт |
бар назармен, мұқият |
Енді Мұхаммад пен достарының әңгімесіне назар аударайық:
محمد - شنيده ام که باغ ارم آن قدر زيباست که انسان را به ياد بهشت مي اندازد . |
Мухаммад: Шенидеäм ке бағ-е Ерам анғäдр зибаст ке енсан ра бе йад-е беһешт миäндазäд. |
Мұхаммад: Естуім бойынша, Ерам бағының көркемділігі соншалықты, адамның есіне жәннатты түсіреді. |
رامين - بله . در شعرها و متون زيادي درباره اين باغ سخن گفته شده است . |
Рамин: Бäле. Дäр шэрһа вä мотун-е зиади дäрбарей-е ин бағ сохäн гофте шоде äст. |
Рамин: Ия. Бұл бақ туралы көптеген өлеңдер мен мәтіндерде айтылған. |
سعيد - اين باغ قديمي کي ساخته شده است ؟ |
Саид: Ин бағ-е ғäдими кей сахте шоде äст? |
Саид: Бұл көне бақ қашан салынған? |
رامين - دقيقا" مشخص نيست . اما از حدود 800 سال پيش ، باغ ارم در شيراز وجود داشته است . |
Рамин: Дäғиғäн мошäххäс нист. Äмма äз ходуде һäштсäд сал пиш, бағ-е Ерам дäр Шираз воджуд даште äст. |
Рамин: Нақты белгілі емес. Бірақ сегіз жыл бұрын Ширазда Ерам бағы болған. |
محمد - پس خيلي قديمي است . |
Мухаммад: Пäс хейли ғäдими äст. |
Мұхаммад: Өте көне екен ғой. |
سعيد - اکنون از اين باغ و عمارت زيبا چه استفاده ای مي شود ؟ |
Саид: Äкнун äз ин бағ вä эмарäт-е зиба че естфедайеи мишäвäд? |
Саид: Қазір бұл бақ пен әдемі ғимарат қандай мақсатта пайдаланылады? |
رامين - اينجا الان متعلق به دانشگاه شيراز است و يک باغ گياه شناسي محسوب مي شود . |
Рамин: Инджа äлан мотääллеғ бе данешгаһ-е Шираз äст вä йек бағ-е гиаһшенаси мäхсуб мишäвäд. |
Рамин: Бұл жер қазір Шираз университетіне тиесілі және ботаникалық бақ болып саналады. |
سعيد - بله . گياهان بسيار متنوعي در اينجا به چشم مي خورد . |
Саид: Бäле. Гиаһан-е бесиар мотäнäввейи дäр инджа бе чешм михурäд. |
Саид: Ия. Бұл жерде сан алуан өсімдік түрлері көзге түседі. |
محمد - چه عمارت زيبايي و چه حوض بزرگ و جالبي ! وجود حوض در جلوي عمارت ، از نشانه هاي معماری ايراني است . |
Мухаммад: Че эмарäт-е зибайи вä че хоуз-е бозорг вä джалеби! Воджуд-е хоуз дäр джолоу-е эмарäт, äз нешанеһайе мемари-е ирани äст. |
Мұхаммад: Неткен әдемі ғимарат! Неткен қызық әрі үлкен хауыз! Ғимараттың алдында хауыздың болуы ирандық сәулеттің белгісі. |
رامين - اين ساختمان سه طبقه دارد . آن نقاشي هاي بزرگ بالاي عمارت را مي بيني ؟ |
Рамин: Ин сахтеман се тäбäғе дарäд. Ан нäққашиһай-е бозоргебалай-е эмарäт ра мибини? |
Рамин: Бұл ғимарат үш қабатты. Ғимараттың жоғарғы жағындағы суреттерді көріп тұрсың ба? |
محمد - بله . خيلي جالب و زيباست . آن تصاوير چيست ؟ |
Мухаммад: Бäле. Хейли джалеб вä зибаст. Ан тäсавир чист? |
Мұхаммад: Ия. Өте қызық әрі әдемі екен. Ол не сурет? |
رامين - آن تصاوير ، براساس داستانهاي شاهنامه و نبرد شاهان قاجار ، بر روي كاشي نقاشي شده است . |
Рамин: Ан тäсавир, бäр äсас-е дастанһай-е Шаһнаме вä нäбäрд-е шаһан-е Қаджар, бäр руй-е каши нäққаши шоде äст. |
Рамин: Шаһнаменің хикаялары және Қаджар шаһтарының шайқасын көрсететін бұл суреттер қыштың бетіне салынған. |
محمد - خوب است که چند ساعت وقت داريم . دوست دارم همه جاي اين باغ را با دقت ببينم . |
Мухаммад: Хуб äст ке чäнд саäт вäқт дарим. Дуст дарäм һäма джай-е ин бағ ра ба деғғäт бебинäм. |
Мұхаммад: Бірнеше сағат уақытымыздың болғаны жақсы болды. Бұл бақтың барлық жерін мұқият қарап шыққым келеді. |
Олар бақтың барлық жерін аралап шықты. Бұл бақта Иранның жергілікті өсімдіктері мен басқа елдерден әкелінген көптеген сирек кездесетін өсімдіктер мен гүлдердің түрлері өсіріледі. Әлемнің алыс жерлерінен әкелінген түрлі-түсті гүлдер бұл баққа ерекше сұлулық сыйлап тұр. Ерам бағындағы алып ағаштардың, әсіресе, сауырағаштардың биіктігі мен сұлулығы әр тамашалаушыны таңдай қақтырады.
Ерам бағындағы ең қызықты ғимарат саналатын осы бақтың ортасында орналасқан басты ғимарат үш қабаттан тұрады әрі көптеген безендірулерге ие. Бұл ғимараттың төменгі қабаты жаздың ыстық күндері демалуға арналған түрлі бөлмелерден тұрады. Ал жоғарғы екі қабатындағы Тахт-е Джамшидтің архитектуралық стиліне ұқсатылып жасалған биік бағаналар осы ғимаратқа сұлулық сыйлап тұр. Ал ғимараттың алдында орналасқан үлкен хауыз бақтың ауасында сезілетін сергектікті арттырады.
Сіздерде бір күні Ширазға келіп, Иранның осы бөлігінің тартымдылықтарын көруден ләззат аласыздар деп үміттенеміз.