Рамазан 2023:  Ұлылық жолында (15)

Өзіңді тану – Раббыңды танудың бастауы. Адам өзінің нәпсісін білгенде оның бұзушулықтарын түсіне алады. Рамазан - өзіңді жақсырақ білуге ​​және ойлауға ең жақсы мүмкіндік.

Бұл айдағы тыныштық мүміннің ойлауына ең жақсы мүмкіндіктер жасайды. Имам Саджад (ғ.с.) «Макарем Ахлақ» дұғасында Алладан: «Уа, Жаратқан Ие, менің жүрегіме шайтанның құмарлық, күдік, көреалмаушылық тудыруынан  сақтап, сенің ұлылығыңды еске алуды, құдіретіңді ойлауды нәсіп ете гөр. Адам әсерлі жаратылыс және оған оң және теріс оқиғалар әсер етеді.

Адаммен физикалық байланыс орнатуға мүмкіндігі жоқ шайтан азғыру арқылы Адам балаларымен қарым-қатынас жасайды. «Нас» сүресінің 5-аятында: «Адамдардың жүрегінде азғырушы» деген сол. Шын мәнінде, шайтан іштен басталатын зұлымдық, сондықтан онымен күресу қиынға соғады. Егер адам шайтанның үгіт-насихатын үздіксіз тыңдап, оны өз болмысында орнықтырса, оның болмысында шайтандық сипаттар қалыптасады, ал егер адамдарда жағымды нақылдар орнығатын болса, оның болмысында илаһи және ұнамды сипаттар қалыптасады.

Күдік пен қызғаныш ең жаман әсерлердің қатарына жатады және имам Саджад (ғ.с.) Алланың ұлылығын еске түсіріп, құдіретін ойлау арқылы Алладан осы үш жаман қасиетті жақсылыққа өзгертуін сұрайды.

Ислам діні  өмірді асқақ, қол жетпес армандармен өткізу – жаман нәрсе, әрине, бұл бос әрі жалған армандарды адамның бір нәрсені жүзеге асыру үшін жасайтын қиялдары мен армандарымен теңестіруге болмайды. Адамның өсіп-өркендеуіне сәйкес келетін қалаулар дін  қолдайды. Негізінде мұндай армандар әлем халқының негізі болып табылады және адамдарды оң әрекеттерге жетелейді. Бірақ қол жетпес армандармен және адамның өсіп-өркендеуіне көмектеспейтін арманда болу – жағымсыз және діни ілімдер оған тыйым салған. Жалған үміт пен тілек адамды билесе, жүректің көзін соқыр етіп, адамды алдауға мүмкіндік береді. Адамдардың жүрегіне шайтанның тағы бір қауіпті азғыруы – күдік пен көреалмаушылық сияқты жаман қасиеттердің кілтін жарықтандыру.

Бұл күдік Құдайға немесе сенушілерге қатысты болуы мүмкін. Шайтандық әрекеттері бірі болып табылатын күдік шайтанның біздің Құдайға және илаһи дәстүрлерге деген көзқарасымызды иемденіп, Алла Тағалаға күдіктенуімізді білдіреді. Қызғаныш күдік сияқты адамды құлдық жолынан тайдырады.

Қызғаныш – басқалардан нығметтің жоғалуын тілеу. Бала-шаға, абырой т.б нығметтері бар адамның сол нығметтерден айырылуын тілейді. Демек, қалау адамды шайтанның тұтқынына айналдырады деуге болады. Одан кейін күдік адамды жерге түсіреді, ең соңында көреалмаушылық адамның жанын ауыртып, құртады.

Дұғасының үзіндісінде имам Саджад (ғ.с.) қалау, күдік, қызғаныш сияқты жағымсыз нәрселерге нәзік түрде тоқталып, Алланың ұлылығын еске алу, Алланың құдіретін ойлау және олар туралы ойлау арқылы осы эмоциялық проблемаларды бейтараптандыруды сұрайды. Алланың белгілері мен істері болып табылатын аспан, жер және басқа да илаһи жаратылыстардың жаратылуы туралы ойлау өте маңызды. Мұндай ойлаудың оң нәтижесі – адам Алланың ұлылығын және өзінің әлсіздігін түсінеді, содан кейін ол осы теңдесі жоқ ұлылықтың алдында мойынсұнады. Сондықтан көптеген аяттар ойлау мен пайымдауға қатысты. Мұндай ойлаудың нығметтерінің бірі – басқаларға қызғаныш пен жаман күдіктерден аулақ болу, сондықтан имам Саджад (ғ.с.) адамдар туралы жағымсыз ойлардан арылу үшін  Алланың ұлылығы мен құдіреті туралы ойлауды сұрайды.