Арбағин және қазіргі әлем

Соңғы онжылдықтарда біздің заманның адам баласы "Арбағин зияраты1 деп аталатын жаңа құбылыстың куәсі болуда. Әрине, Арбағиннің ұзақ тарихы бар. Имам Хұсейн (ғ.с.) мен оның адал серіктерінің шәһид болғанының 40-шы күнін еске алу жүздеген жылдар бұрын басталды. Бірақ бұл рәсімнің бүгінгі әлемдегі ұлылығы мен салтанаты таң қалдырады.

Соңғы онжылдықтарда біздің заманның адам баласы "Арбағин зияраты1 деп аталатын жаңа құбылыстың куәсі болуда. Әрине, Арбағиннің ұзақ тарихы бар. Имам Хұсейн (ғ.с.) мен оның адал серіктерінің шәһид болғанының 40-шы күнін еске алу жүздеген жылдар бұрын басталды. Бірақ бұл рәсімнің бүгінгі әлемдегі ұлылығы мен салтанаты таң қалдырады.

Бұрындары Арбағин зияратына аз ғана адам немесе топ қатысатын еді, бірақ қазір ақпарат құралдары Ирактың бір бөлігінде, Наджаф пен Кербала қалаларында 30 миллионға жуық адамның жиналатынын хабарлайды. Батыстың үгіт-насихат аппараттары осынау кең ауқымды жиынды жасыруға тырысқанымен, оның халық, әсіресе, жастар арасына енуіне, өзіне тартуына тосқауыл қоя алмады. Енді "неге қазіргі заманда Арбағин зияраты соншалықты тартымды әрі тиімді болып барады?" деген сұрақ туындайды. Біздің заман – адамға  және оның табиғат әлеміне үстемдік етуіне негізделген дәуір. Көптеген беймәлім нәрселерге қол жеткізгеніне қарамастан, адам өз еркіне қалып, абдырап, таңғалатын уақыт.

Әйгілі неміс философы Мартин Хайдеггер біз тек құдайлар қашып қана қоймай, тарихта да, осы дүниенің тағдырында да илаһи нұр сөнген зұлмат дәуірге аяқ бастық деп есептейді. Оның айтуынша, біз тіпті өзіміздің немқұрайлығымызды білмей де қалдық. Жылдар бойы адам өзінің ең маңызды және негізгі негізін ұмытып кетті және ұмытқанын да елемеді.

Қазіргі заманда адамдар ғылыми мақтанышқа ие, олар технология мен озық жаһандық технологияға алданып, махаббатсыз, жүрексіз, отбасынан және басқалардан бөлек тұруға үйренген. Бұл өзімшілдік оның басқалармен және қоғаммен қарым-қатынасын айтарлықтай бұзды. Дәл осындай заманда Арбағин шеруі мен зиярат жеке ғибадат қозғалысынан жоғары, қазіргі әлемнің зайырлы тетіктерін басып-жаншып, өркендеу үшін иләһи өркениет құрушы ағымның бастауы ретінде. 

Университет профессоры Ходжат әл-Ислам Қанбари былай дейді: «Қазіргі әлем адам мен адам немесе адам мен адамдар арасындағы қарым-қатынасты адам мен институттар арасындағы қарым-қатынасқа айналдырды. Ол адамдар мен институттар арасындағы қарым-қатынаста, әлеуметтік қызметтерді үйренуден бастап барлық экономикалық жұмыстарға, тіпті қоғамдық-саяси институттар мен институттар арқылы саяси жұмыстарға дейін енгізілген. Әр адамның банкпен, сақтандырумен, университетпен бөлек байланысы - қазіргі заманға тән қасиет.

Мұндай жағдайда адам-адам қарым-қатынасын ұйымдастыратын дәліз ашылғанда, адамдар бір көшенің адамдары, бір діннің адамдары және бір мәдениеттің адамдары болып, өзара қызмет алатындай етіп бірін-бірі, бірін-бірі үйренеді, бір-бірінің дәулеті мен иманына қосады, тіпті бір-бірінің жәрдемімен ішкен асын, киетін киімін, баспанасын қалпына келтіреді.  Шын мәнінде, Арбағин жаяу жүруі махаббат пен сүйіспеншілікке негізделген ұжымдық өмір және Пайғамбардың (с.ғ.с.) Әһлу Бәйтінің ой-пікіріне толы бүгінгі әлемде жаңа стиль мен ерекше өмірді тудырады.

Арбағин жаяу жүруі ең алдымен материалдық нәрсеге көңіл сейіліп, біз үнемі іздеген ақша мен капитал түкке тұрғысыз болады. Басқаша айтқанда, береке мен жайлылық ғасырында пайда іздеу мен эгоизмнің ізі де жоқ. Қажылар Кербала тұтқындарының керуенін еске алу үшін шейіттер кесенесіне жаяу, кейде жалаң аяқпен барады. Бұл күндері суы мен наны, ертеңгі ризығы ешкімді алаңдатпайды. Үй иелерінің тазалығы мен сүйіспеншілігінен хош иісті болған түрлі-түсті, бірақ таза дастарханның қонағы. Имам Хұсейн (ғ.с.) мен Арбағин зияраты жолында тәкаппарлық, өзімшілдік және жамандықтың бәрі мағынасыз, ал жақсы қасиеттердің бәрі адам бойында орын табады.

Арбағин – қазіргі әлемнен және оның байланыстарынан құтылу және монотеистік өркениет тәжірибесі және жаңа адамның пайда болуы. Сонымен қатар, қоғамдық сенім Арбағиннің ең маңызды материалдық және рухани астанасы болып табылады. Бұл рәсімде барлығы бір-біріне сенуге тырысады және бұл сенім басқа қоғамдарға үлгі бола алатын әлеуметтік капитал үшін маңызды қағида болып табылады.

Биыл да миллиондаған адам үнсіз, бірақ беделімен орасан зор қозғалысты бастады. Олар Кербаладағы үлкен жиынымен ақиқат пен жалғанның, нұр мен жалғанның айырмашылығын білуді    көздеп,   тіпті өз өміроерін қию қажет болсада, өтірік пен зорлық-зомбылыққа қарсы табанды тұратындарын айтқысы келеді. Сөйтіп, имам Хұсейн (ғ.с.) сияқты тарихта  әрдайы беделді болуды көздейді. Олар өздерінің имамдары сияқты Алланың дінінің белгілерін ашып, оның нұрымен тыныштық пен қауіпсіздікті таратуды қалайды. Имам Хұсейн (ғ.с.) көтерілісінің басты мақсаты да осы болды. Ол: «Уа, Аллаға! Өзің білесің, біздің мақсатымыз - билік үшін бәсекелесу және дүние игіліктерін алу емес, біздің мақсатымыз - Өзіннің дініңнің белгілерін өз орындарына қайтару және мазлұм құлдарың қауіпсіздік тауып,  діни парыздарын орындаулары үшін  мәселені шешу.

Осылайша, Арбағинде адам адам мен адам арасындағы қарым-қатынасты қалыптастыратын жаңа келісімді бастан тәжірибе етеді. Өз қызметтерімен сүйіспеншілік пен достық атмосферасын жасайтын және қызметте озық болатын адамдар осы әдемі қасиетті басқалардың арасында таратады. Бұл арада жастардың да болуы көңілге қонымды. Олар үйден шыққан сәттен бастап өсу жолында басты кедергі болып табылатын және Аллаға мойынсұнуды ұстануға кедергі болатын кейбір ақлақ сипаттарынан осы жолда алыстайды.  

Арбағин шеруінің ұлы конференциясына қатысу – бүгінгі әлемдегі ішкі және рухани қажеттіліктерімізге жауап берудің бір түрі, сондықтан бұл тартымды әрекетті барлық адамдар, әсіресе жастар құптайды. Осы жолға атсалысқан жастар Арбағиннің рухани және ішкі жағына қарайды және олар басқалармен бірге үлкен қоғамдық-саяси жұмыс атқарып жатқанын біледі.  Осы үлкен діни  басқосуға қатысушылар отандастар емес, тіпті тілі мен діні бір емес адамдар. Олар имам Хүсейннің (ғ.с.) зияратшылары болып, қарым-қатынас пен жақсы сезімге ие болады, содан кейін олар бұл жақсы сезімдерді отбасына немесе университеттерге және басқа жерлерге жеткізіп,  жаңа жоспар құрып,  жаңа қарым-қатынастар орнатады. Бұл адамдарға жат мекемелер, машиналар немесе әртүрлі лауазымдар мен компаниялар емес, көбінде адам мен адам арасындағы қарым-қатынасқа айналатын қарым-қатынастар.

Арбағин жолаушылары әлемге құрмет пен бостандық мәдениетін таныстыру үшін сүйіспеншілікпен және жанашырлықпен жолға шығады және  оралғаннан кейін олар әдемі адами қасиеттермен безендіріліп, бейбітшілік пен достықты үйретеді. Өйткені олардың имамы (ғ.с.): «Әдемі адамгершілік қасиеттерге ие болуға талпыныңдар және бұл рухани қорды қолға түсіруге асығыңыздар», - деген.