Рэйдегі інжу-маржан

Рэйдегі інжу-маржанХазірет Абдулазимнің қасиетті кесенесіне бару Иран астанасы тұрғандары, яғни теһрандықтар үшін әрқашан жүрекке қонымды ұжымдық естелік болды.

.

Шамамен жүз жыл бұрын отбасылар хазірет Абдулазимнің зияратына көлікпен немесе автобуспен баратын. Жолаушыларды вагондармен тасымалдайтын түтін вагондары немесе локомотивтер әрқашан арасы он шақырым болатын Теһран мен  Рей арасында жүретін. Шалғайдағы қалалардан да адамдар имамзадені зиярат ету үшін Рей қаласына сапар шеккен, бұл зияраттың сауабы Кербалада имам Хусейнді (ғ.с.) зиярат етудің сауабымен бірдей деп айтылады. Бейсенбі кешке хазірет Абдулазимге зиярат ету Теһрандағы отбасылардың көпшілігі үшін ортақ және жиі болатын, олардың рухы мен жанын руханиятқа толтыратын оқиға болды. Екінші жағынан, дүниелік ләззатқа толы еді, балалар киелі орынның ауласында ойнайтын және киелі орынға зиярат жасаған соң,  төсеніштер жайып, үлкен топпен, негізінен отбасы мүшелерімен кешкі ас ішетін. Жалпы, хазірет Адулазимге зиярат жасау  физикалық қуат пен бақыттан бөлек рухани бақыт әкеліп, зияратшылар үшін бақыт болды. Отбасылар зияраттан кейін базарға барып, балаларға ойыншықтар немесе көршілер мен таныстарға кәдесый ретінде науат сияқты тәттілер сатып алды.

Қазір қасиетті жердің шеттері аздап өзгеріп, түтін түтетін көліктердің орнына метро мен жеке көліктер  келгенімен, киелі мекен әлі күнге дейін тұрақтап, хазірет Абдулазимнің зияраты өркендеп келеді. Күн сайын оған мыңдаған адам келеді және зиярат сәттері отбасылар үшін ортақ естелік болып табылады.

Теһрандықтар арасында хазірет Абдулазимнің зияратына жаяу бару әдеттегі назір болатын. Жаяу зияратшылар әр басқан қадамы сайын күнәлары кешіріліп, сауаптары жазылатынына сенген. Адам маңызды бір мұқтаждыққа тап болып, оны орындау үшін қырық күн бойы хазірет Абдулазимнің зияратына жаяу баруды назір еткен жағдайлар болды.

Теһран базарындағы саудагерлердің бірі өзінің банкротқа ұшырағанын және күнделікті тіршілігін табуда қиындықтарға тап болғанын айтты. Сондықтан ол хазірет Абдулазимге (ғ.с.) өз мәселесін  шешуді сұрап, қырық апта қатарынан бейсенбі күні таң ата жаяу зиярат ету шешім қабылдаған.  39 аптада ол уәдесін орындап үлгерсе, 40-аптада қалың қар жауып, боранға айналды. Саудагер өзінің соңғы және қырқыншы зияратын келесі аптаға қалдырып,  сол күні бармайтын болды. Түнде түсінде хазірет Абдулазим (ғ.с.) зияратына қарай жылжып бара жатқанын көреді. Ұйқыдан оянған соң бар қиындықпен зияратқа баруды шешті. Хазірет Абдулазим (ғ.с.) кесенесіне жеткенде қатты шаршап, бір бұрышында ұйықтап қалады. Түсінде ол хазірет Абдулазимді көреді, ол алақанына түйінді орамал салып: «Мынаны адал табыс көзі ет! Алла қаласа мәселеңіз шешіледі",- деді. Ол оянса, қолында тиындар түйілген бар орамал тауып алды. Үлкен қуанышпен вузу алып, таң намазын оқып, үйіне қарай жылжыды. Кәсіпкер бұл тиындарды өзінің іскерлік капиталы ретінде пайдаланды және оның бизнесі айтарлықтай өркендеді. Халықтың бұл наным-сенімдері имамдар мен діндар қариялардан бізге жеткен салт-дәстүрлерден бастау алады.

Бір күні Рейден бір адам шиіттердің 10-шы имамы Имам Хадидің (ғ.с.) қасына келеді. Имам одан: "Қайда болдың?"- деп сұрады. Ол: «Мен шәһидтер көшбасшысына (ғ.с.) зиярат етуге бардым",- деп жауап берді. Имам: "Біліңіз, егер сіз Абдулазим Хасанидің қабірін зиярат етсеңіз, Хусейн бин Әлиге (ғ.с.) барғандай боласыз",- деп айтты.

Имам Хадилің (ғ.с.) тағы бір рауаятында: «Кімде-кім Хазірет Абдулазимнің (ғ.с.) қабірін зиярат етсе, Алла тағала оған жәннатті сыйлайды», - делінген. Хазірет Абдулазим (ғ.с.) зияратының жәннат сауабы болуы немесе Кербаладағы Имам Хусейннің (ғ.с.) зияраты сияқты құнды болуы – сол асылдың биік және ұлы мәртебесінің дәлелі әрі белгісі.  Бұл құнды мәртебеге ол ең қиын күндерде үнемі имамдарға серік болып, оларға бағынып, хадистер мен олардың нұрлы сөздерін мұсылмандар арасында таратуда маңызды рөл атқарғандықтан ие болды.

Хазірет Абдулазим Хасани 173-ші  ари жылы Раби әт-Тани айының төртінші күні Мәдина қаласында шиіттердің жетінші имамы хазірет Каземнің (ғ.с.)  имамдығы кезінде дүниеге келген. Хазіреттің ардақты әкесі Абдулла, анасының есімі Фатима немесе Хайфа еді. Оның өзі Пайғамбар ұрпақтарының бірі және оның тегі   шиіттердің екінші имамы Имам Хасан Моджтабаға (ғ.с.) жетеді.

Әдептілік пен үлкендерге құрмет көрсетуді әкелерінен үйренген, оның дұрыс мінез-құлқы имам Джавадтың (ғ.с.) немесе имам Хадидің (ғ.с.) отырысына кірген сайын имамның оны жанына шақыруына себеп болды. Оның тізесі имамның тізесіне тиетіндей, жақын отырып, имам оның жағдайын сұрайтын. Оның имаммен жақындығы басқаларды өкініш пен қызғаныш сезіміне бөлейтіндей еді. Имам Джавад (ғ.с.) мен имам Хади (ғ.с.) хазірет  Абдулазимге құрмет көрсеткені соншалық, оны ешқашан атымен атамаған.  Олар оны үнемі «Абул Қасым» деген лақап атпен шақыратын.  Имамдардың хазірет Абдулазимге (ғ.с.) деген сүйіспеншілігі оның сыпайылығымен ғана емес, оның ғылыми және діни ұстанымы да олар тарапынан мақұлданды. Пәк имамдар (ғ.с.) адамдарды діни мәселелерін шешу және олардың діни және фиқһи сұрақтарын табу үшін Хазіреті Абдулазим Хасаниге тапсыратын. Әсіресе үкіметтің үй қамауға алуына байланысты имам Хади (ғ.с.) халықпен тікелей сөйлесе алмағандықтан, діни сұрақтары бар кейбір шиіттерді хазірет Абдулазимге (ғ.с.) жіберетін.

Хазірет хазірет Абдулазимнің (ғ.с.) пәк имамдар арасындағы  танымалдылығы оны халық арасында танымал әрі құрметке бөледі,  сондықтан да халық оны «Шах Абдулазим»  деп атады. Имам Әлиді  (ғ.с.) «адамдардың патшасы»,  имам Хусейнді (ғ.с.) «шәһидтер  » деп атап, халық оларға деген құлшылықтарын көрсетеді.  Хазірет Абдулазимнің (ғ.с.) өміріндегі маңызды ерекшеліктердің бірі – ардақты Пайғамбардың (с.ғ.с.) ұрпақтары болған үш имамның қадірлі болуын түсіне білуі еді.  Ол имам Реза, имам Джавад және имам Хади (ғ.с.) ілімдерінен пайда алып, олардың сөздері мен дәстүрлерін кейінгі ұрпаққа жеткізді.

Шиіттердің 10-шы имамы имам  Хадидің (ғ.с.) имаматы кезеңі  хазірет Абдулазим өмірінің ең сезімтал  кезеңі болды. Имам Хади  (ғ.с.) өмірінің бір бөлігін қорғалатын әскери аймақтағы «Самарра» қаласында өткізіп,  үкіметтің қатаң бақылауында болды. Аббасилер имамға халықпен араласуға мүмкіндік бермеді, бірақ сонымен бірге хазірет  Абдулазим Хасани (ғ.с.) барлық қиындықтарға қарамастан имам Хадиге (ғ.с.) жетіп, оның басшылығынан пайда көрді.  Оның имамның үйіне қайта-қайта баруы халифаның  барлаушыларының имам Хадимен (ғ.с.) қарым-қатынасы туралы халифаға хабарлауына себеп болды. Бұл хабарлар ақыры күшіне еніп, халифа хазірет Абдулазимді (ғ.с.)  қуып, тұтқынға алуды бұйырды.  Осы жағдайдан кейін Абдулазим  Хасани хазірет Аббаси халифасының қаупінен аман қалу үшін агенттердің көзінен жасырды. Ол  тұру үшін  Рей  қаласын таңдағанша, әртүрлі қалаларды жасырын аралады.  

Хазірет Абдулазим белгісіз саяхатшы ретінде Рей қаласына кіріп, Сарбан іргесіндегі бір шиіттің үйіне барады. Ол сол үйде біраз уақытты жер астында өткізді және оны тек аздаған шиіт адамдар ғана таныды және олар да оның өміріне қауіп төндірмеу үшін бұл хабарды жария етпеуге тырысты. Бірақ уақыт өте келе хазірет Абдул Азимді (ғ.с.) танитындар көбейе түсті. Әрі ол кісінің пәк имамдардан (ғ.с.) риауаят еткен білімдері мен дәстүрлерінен пайда алу үшін үйіне қайтады. Олар хазірет Абдулазимнің ғылыми және діни дәрежесінен хабардар болды және оны имамдарының кәдесыйы деп есептеді.                                                                                                                                 

Хазірет Абдулазим (ғ.с.) өз дәуірінде ақида мен амалдың әртүрлі салаларында таза Исламның көзқарастарын шығарып, адамдардың сұрақтарына жауап бере алатын күшті мужтахид болды. Оның есімі көптеген түсіндірме, фиқһ, ахлақ және діни хадистердің рауаяттар тізбегінде жарқырайды. Хазірет Абдулазим (ғ.с.) – хазірет Мәһдидің (ғ.с.) өлімін күту үшін ең жақсы амалдар енгізілген әйгілі хадистің жеткізушісі. Ол имам Джавадтың (ғ.с.) былай дегенін келтіреді: "Біздің әулеттің өкілі  Мәһди екені рас, ол жоқта күту, ол шыққан кезде оған бағыну уәжіп. Мұхаммадты миссияға уахи еткен және бізді имамдыққа жіберген Алланың атымен ант етемін, егер бұл дүниеде бір күн қалса, ол күннің ұзақ болатыны сонша, Мәһди (ғ.с.) ғайып пердесінің артынан шығады және жерді әділдікке толтырады".

Алла Заман имамының істерін бір түнде түзетеді; Мұса бин Имранның өсиетін бір түнде түзеткендей... Шиіттеріміздің ең жақсы істері жеңілдік күтуде.

Хазірет Абдулазимнің (ғ.с.) берекелі өмірінің соңғы күндері аурумен қатар өтті. Ол көзі тірісінде туысқандарынан жырақта жүргені үшін ғана емес, Аббасидтер билігі кезіндегі мұсылмандардың қиян-кескі замандарынан да зардап шекті. Ел аузындағы сөзге сүйенсек, хазірет Абдулазим Хасани (ғ.с.) хижри 252 жылы шәууәл айының 15-інде дүние салған. Асылдың өлгені туралы хабар ауыздан-ауызға жетіп, қала тұрғындарының бәрі қара киінген. Хазірет Абдулазимнің (ғ.с.) тазартылған денесі қалың халықтың ортасында жерленді. Ол материалдық өмірмен қош айтысты, бірақ оның сарайы бүгін де мұсылмандар мен ислам білімін сүйетіндер үшін қауіпсіз.