Білім мен ізгілік теңізің жағалауында

Имам Мұхаммад Бақердің (ғ.с.) өмірі басқа да пәк тұлғалар (ғ.с.) сияқты Құранда баса айтылған ахлақтың шынайы бейнесі және адамгершілік қасиеттердің жарқын үлгісі болды.

Раджаб айының самалы соғып, махаббат іздеушілердің құлағына сыбырлайды: «Уа, жолда қалғандар, күнәһарлар, тәубе етушілер, Алланың мейірімінен үміт үзбеңдер. Қазір мейірбан Раббың басқа уақыттан да артық сенің келіп, Алланың есігіне бет бұруыңды, өткен күнәларың үшін тәубе етуіңді күтетін уақыт». Исламның ұлық елшісі (с.ғ.с.): «Раджаб айы – үмметімнің кешірім сұрайтын және тәубе ететін айы».

Иә, Алланың нұрына, қасиеті мен мейіріміне толы раджаб айы да келіп жетті. Жүрегі Аллаға деген сүйіспеншілікке толы жандар тәубеге келіп, кешірім сұрау, амалдар жасау және раджаб айын еске алу, ораза ұстау және намаз оқу арқылы бұл мүбәрәк айдың шексіз сауабы мен қасиетінен игілікке кенеледі. Бұл ай мүміндер үшін жақсы жүктерді жинап, шабан айына, сосын ұлы Рамазан айына дайын жүрекпен кіру үшін келді.

Раджаб айының қасиеттілігін сақтаушылар мен оның амалдарын орындаушылар «раджабиун» деп аталады. Қиямет күні періште: «Мынау – раджабиундар? Раджаб айын қадірлеп, амалдары мен ғибадаттарын орындағандар қайда?» деп шақырады.

Раджаб айының бірінші жұлдызы имам Мұхаммад Бақердің (ғ.с) туған күні.

Ол хижри 57 жылы Мәдина қаласында және имам Саджадтың (ғ.с.)  нұрлы үйінде дүниеге келіп, балалық шағынана оның (ғ.с.) болмысынан имамат пен илаһи білімнің белгілері байқалды. Ол бала кезінен ғылыми сұрақтарға осылайша жауап беретін, «білімді таратушы» болғандықтан «Бақер» деген лақап атқа ие болған. Ол ғылымды жарып, оның негіздерін түсініп, ғалымдарды танып, ғылым салаларын кеңейтті.

Оның білімі мен әдептілігі соншалық, оның білімінің даңқы ең алыс елдерге тез жетті, өйткені «Хорасан» (Иранның солтүстік-шығысында) халқы сол асыл имамның ілімімен біршама ұзақ жол жүріп өткен дейді. Және олар өздерін Мәдина қаласына және имам Бақермен (ғ.с.) кездесуге келіп, ғылыми мәселелерін көтерді.

Хаббабе Уәлбия деген кісіден рауаят етілді: «Қасиетті Мекке қаласында кешке қарай Қағбаның жанында отырған бір адамды көрдім, оның айналасына көп адам жиналып қалыпты. Олар оған діни және ғылыми мәселелер бойынша сұрақтар қойды, ол мыңға жуық сұраққа сабырмен жауап беріп, орнынан қозғалмай түсіндірді. Сұрақтарға жауап беруді аяқтаған соң, ол орнынан тұрып,    илаһи зікірді қайталап, өз атына қарай жылжыды. Осы кезде көпшілік арасынан біреу айқайлады: «Біліңдер! Бұл пенделерді тура жолға салатын жарқын әрі нұрлы нұр. Бұл дүниені білімнің жұпар иісімен толтыратын самал жел»,- деді. Имамның біліміне таң қалған халық «бұл кісі кім?» деп сұрады. Айқайлаған адам: «Ол «Бақер» және «ғылымды таратушы» лақап атымен танымал Мұхаммад бин Әли (ғ.с.) және Хусейннің (ғ.с.) ұрпағы, оның атасы Әли бин Әбиталиб (ғ.с.)»,- деп жауап берді.Имам Бақер (ғ.с.) ғылым үйренудің маңыздылығы туралы былай деді: «Ғалымдардан ғылым үйрен және оны ғалымдар сендерге үйреткендей бауырларыңа да үйретіңдер».

Имам Мұхаммад Бақердің (ғ.с.) өмірі басқа да пәк тұлғалар (ғ.с.) сияқты Құранда баса айтылған ахлақтың шынайы бейнесі және адамгершілік қасиеттердің жарқын үлгісі болды. Ол туралы Ибн Шахр Ашуб «Манақиб» кітабында былай деп жазады: «Ол адамдардың ең адалы, жомарты және кешірімдісі еді».

Имам Бақер (ғ.с.) Әһли Бәйт (ғ.с.) арасында ең аз байлыққа ие болғанымен, кедейлер мен мұқтаждарға көп нәрсе берді. Әр жұма сайын бір динар садақа беріп: «Жұмадағы садақа осы күннің басқа күндерден артықшылығына байланысты екі еселенеді», - деді.

Имам Бақер (ғ.с.) үшін дүниедегі ең қайырлы іс дін бауырларына мүлік сый ету болған сияқты. Кедейлерге сүйіспеншілікпен көмектесіп, оларды қатты құрметтейтін. Еш уақытта имамның (ғ.с.) кедейді жаман атпен атағанын естілмеген, ол (ғ.с.) ең жақсы атақтармен атайтын. Ол кедейлерге, тіпті таныстары мен келушілеріне көмектесуден жалықпады, тіпті баласы имам Садықпен (ғ.с.) өзінен кейін кедейлер мен діндар бауырларға   көмектесуді жалғастыруға уағдаласты.

Имам Бақер (ғ.с.) науқастардың материалдық мұқтаждықтарын қамтып қана қоймай, олардың рухына көңіл бөліп, халықтың материалдық және рухани қажеттіліктерін шешуді өзінің ең маңызды қоғамдық қызметі деп санады. Психикалық проблемалары мен ішкі ыңғайсыздықтары бар адамдар Имам Бақерге (ғ.с.)  келіп, хазірет олардың сөздерін ерекше мейіріммен және сабырмен тыңдайтын, сосын өзінің сөздері мен нұсқауымен олардың   жаралы жүректерін жұбатқан.

Имам Бақер (ғ.с.) ғылым мен білімде бірегей болып, өз заманының ғұламаларын таң қалдырса да, қарапайым халық сияқты егіншілік саласында тынымсыз еңбек етті. Ата-бабалары, әсіресе, көп кұрма бақтар өсірген имам Әли бин Әбиталиб (ғ.с.) сияқты жер жыртудан, еңбек етуден тартынбай, ер адамның отбасының мұқтажын өтеудегі талпыныстарын қасиетті іс деп санаған. Бұл басқаларға үлгі болды. Имам Бақердің (ғ.с.)  дәуірінің барлық тарихшылары мойындаған хазіреттің (ғ.с.) ең көрнекті ерекшеліктерінің бірі – оның асқан сабырлығы. Сабырлылығын сипаттауда олар Мұхаммад Бақер (ғ.с.) ешкімге жамандық жасамаған, тіпті зұлымдыққа мейірімділікпен жауап берген дейтін.

Бірде бір христиан Бақерге (ғ.с.): «Сен Бақарсың!», - деді. (Бақар сиыр дегенді білдіреді). Хазірет толық жұмсақтықпен: «Жоқ, мен Бақермін», - деді. Әлгі адам тағы да: «Сен аспаздың баласысың!» – деді. Хазірет: «Аспаздық анамның өнерінің бірі еді», – деді. Үшінші рет әлгі кісі: «Нашар және ұрысқақ әйелдің баласысың» деп балағаттапты. Хазірет  сабырлы түрде: «Шын айтсаң, Алла оны кешірсін, ал өтірік айтсаң, Алла сені кешірсін!» - деді. Осы кезде имам тарапынан жұмсақтық пен нәзіктік көрген, хазірет Бақердің (ғ.с.) жүзінен Мәсіхті көрген христиан адам Исламды қабылдап, мұсылман болды. 

Имам Мұхаммад Бақердің (ғ.с.) басқа пәк имамдар (ғ.с.) сияқты ғибадат және рухани күйлерін сипаттауда көптеген жәйттер айтылған. Оның сүйікті ұлы Имам Садық (ғ.с.) былай дейді: «Әкем үнемі Алланы еске алатын. Тамақ ішіп отырғанда Алланы еске алатын. Ол адамдармен сөйлескенде, ол ешқашан Алланы ұмтпайтын.  «Алладан басқа, Алла жоқ» деген сөздерді әрқашан қайталайтын. Таң білінсімен бізді күн шыққанға дейін құлшылыққа шақырады. Құран оқуды білетін отбасы мүшелеріне Құран оқуды, қалғандарына Алланы еске алуды бұйырды.

Имам Бақердің (ғ.с.) серіктерінің бірі Джабер бин Язид Джоафи де имам Бақердің (ғ.с.) рухани күйлері туралы былай деді: «Бір күні имам Мұхаммад Бақер (ғ.с.) маған: «Уа, Джабер! Мен мұңайып, жүрегім ауырады. Мен: «Мұңыңыз неден?» деп сұрадым. Ол: «Уа, Джабер! Жүрегінде илаһи пәк шараптың ләззатын сезінген адам Алладан басқадан бет бұрып, жүрегі тек Алламен болады. Уа, Джабер! Бұл дүниенің сыйы не? Дүние мінген аттан немесе киген киімнен басқа емес пе?  Уа, Джабер! Алланы іздегендер бұл дүниеге үміт артпайды және оған жүректерін байламайды,  олар ақырет [және оның қиындықтары] туралы ойлауды ұмытпайды. Дүниенің алдаулары олардың жүректерін Алланы зікір етуден ешқашан тоқтатпайды, Алланы еске алуға құлақтарын жаппайды, дүниенің жарқырауы илаһи нұрды көруден олардың көздерін соқыр қылмайды. Сондықтан әділдер сауапқа ие болып, өтеледі».

Имам Мұхаммад Бақердің (ғ.с.) туған күні құтты болсын!