Имам Хомейнидің қайтыс болғанына 35 жыл

Кейбіреулер өлсе, халық: «кету керек еді, оның өмірі бұл дүние үшін емес» дейді. Бірақ кейбір өлімдер азапты және қайғылы, ал басқалары өкінішті. Әлемнің ұлы және батыл ойшылдары, олардың өмірден өтуі әртүрлі, бәлкім, сол қайғылы немесе бақытсыз өлімнің бірі. Немесе біз ирандықтар айтқандай, имам Хомейнидің өлімі сияқты жүректі тебірентетін де, қайғылы да, өкінішті де.

Имам Хомейни Алла Тағала жақсы көрген ерекше тұлға болды, оны әркім өзі көріп, жолын табуы үшін көшбасшы және тәлімгер етті.

Хордад айының 14-і – ұлы адам миғраджға көтеріліп, мектебінің ғашықтары мен табынушыларын қайғыға батырды.

ИИР-ның негізін қалаушы Имам Хомейни (р.а.) ғасырдағы ең танымал, залым және әділеттілікке ұмтылған көтерілістің негізін қалаушы және Исламды әлемге жолды ашушы және құтқарушы мектеп ретінде танытқан ұлы тұлға болды.

Имам Хомейнидің есімін мәңгі сақтау оның интеллектуалдық негіздерін түсінуге байланысты екені сөзсіз. Имам Хомейни Ислам революциясының негізін Ислам туралы әртүрлі түсініктер пайда болған кезеңде қалады. Қабылдау, кейде бір-біріне мүлдем қарама-қарсы, ал біреуін қабылдау екіншісін қабылдамауды талап етті. Бұл ұғымдардың барлығы ислам деп саналды. Бірақ имам Хомейнидің пікірі: «Бізде бір Ислам жоқ; Керісінше, бізде әртүрлі ислам бар және бұл исламдардың бәрі дұрыс емес. Бірі – отаршыл державаларға, капиталистік әлемге қызмет ету болса, бірі – миллиондаған қалың бұқараға, езілгендерге, оларға ашуланғандарға, отаршылдық билігінде жүргендерге қолдау көрсету бағытында».

Ислам республикасының негізін қалаушы өзінің күрес кезеңінде, әсіресе Ислам революциясы жеңісінен кейін шынайы Исламды адасқан және бұрмаланған исламдардан бөлуді байыпты түрде талап етіп, баса айтты. Имам Исламның әртүрлі қырларын таныстырып, озбырлықпен, отаршылдықпен және жаһандық тәкаппарлықпен күресумен қатар ырымшылдық, интеллектуалдық ауытқулармен айналысты. Ол шынайы исламды енгізуде «таза Мұхаммедтік ислам» терминін және девианттық исламды енгізуде «американдық ислам» терминін қолданған және «таза Исламның аскетизмі мен киелілігін американдық исламның қасиеттілігі мен тасқа айналуының тоттарынан ажыратып, езілген халыққа көрсетуге тырысуымыз керек» деп баса айтты.

Имамның (р.а.) иман негіздерінің бірі – Алланың уәдесінің ақиқаттығына сенім арту және дүниенің тәкаппар әрі залым күштеріне сенбеу. «Мұхаммад» сүресінің 7-ші аятында Алла Тағала мұсылмандарға: «Әй мүміндер! Егер Аллаға (дініне) жәрдем етсеңдер, Ол сендерге жәрдем етіп, табандарыңды бекітеді»,- деді.

Имам өмірінің барлық кезеңдерінде Құранға сенім артып, шешім қабылдап, Алланың уәдесі мен қолдауына сеніммен әрекет етті. Күрестің басталуынан 20 жыл бұрын, яғни 1323 жылы 15 мамырда қоғамдағы саяси тұншығу жағдайында Алланың уәдесі мен жеңіс толқынына сенім артқан Иран халқы мен Ислам ғұламаларына жолдау жазды. «Сәбә» сүресінің 46-шы аятында: «(Мұхаммед с.ғ.с.) оларға: “Шын мәнінде сендерге бір үгіт беремін; Алла үшін екі-екіден, бір-бірден тұрыңдар да сосын ойланыңдар. Жолдастарыңда бір жындылық жоқ. Ол, сендер үшін келетін қатты азапты алдын ала ескертуші ғана” де»,- деді. «Қайта тірілу Ибраһим Халил Рахманды Аллаға жақындық дәрежесіне жеткізіп, оны табиғи дүниенің әртүрлі көріністерінен азат еткен Аллаға тән... Ол перғауындарды бір таяқпен жеңген Алланың қайта тірілуі. Мұса Калим және олардың барлық тақтары мен тәждерін қиратты». Көтеріліс Пайғамбарлар мөрін  надандықтың барлық әдеттері мен сенімдерін жалғыз өзі жеңіп, пұттарды Алланың үйінен шығарып, орнына таухид пен тақуалықты қойған Алла үшін».  Имам Хомейни осы сенім және уәделерге жылы қолдау көрсету және илаһи қолдау арқылы Иран Ислам революциясын жеңіске жеткізді.

Имам Хомейни (р.а.) халық бұқарасын ағарту және оятуды қажет деп санады және халықты хабардар етпей, олардан Исламды сақтау үшін көтерілуді күтуге болмайды деп есептеді. Ол халықты ағартуды екі бағытта қарастырды: Ислам үкіметін құруды жүзеге асыру үшін Исламды және оның үкімдерін білу және автократиялық режимдердің қылмыстары мен қысымдарын және олардың исламға қарсы әрекеттерін әшкерелеу.

Имамды ең қатты қынжылтқаны – жас ұрпақтың жоғалуы, білімді және ғылыми топтардың Исламнан алшақ қалуы болды. Ол бұл туралы: " Мұсылмандар өздерінің саяси және әлеуметтік дамуын арттырса, пікір алмасу және күш-жігер бөлісу арқылы Ислам үмбетінің көптеген мәселелері мен қиыншылықтарын оңай шеше алатынына және өз істерін басқарудың пайдалы жолдарын таба алатынына күмән жоқ. Демек, Исламның әділ үкімет орнату үшін келгені баршаға белгілі болғанша, Ислам дұшпандарына қарсы тұру барлық мұсылмандарға және олардың алдындағы рухани ғалымдар мен ислам семинарияларының шәкірттеріне парыз".  

Имамның (р.а.) тағы бір негізгі ой бағыты – ұлттық бірлік мәселесі. Бірлік ешқашан іс жүзінде болмайтын бір ғана ой мен талғам бар дегенді білдірмейді. Адамдардың әртүрлі және қарама-қарсы пікірлері мен ойлары бар, ең бастысы, бұл пікір айырмашылықтарына ие бола отырып, олар бір мақсат пен межеге жету үшін біріктіре алады. Имам Хомейни дұшпандарды бөлінбей, сөз бірлігімен талқандау қажет деп есептеді, егер бұл орындалмаса, олар тезірек әрекет етіп, мұсылмандарды жеңеді. Сондықтан да ол халыққа берген ақыл-кеңесінде: « Кез келген кәсіпте және кез келген топпен араздық, екіжүзділік пен бір-біріне зиянкестік жасауды тоқтатып, дұшпандарды бірлікпен жеңіп, тек қана жан тынысынан туындайтын жеке және топтық дау-дамайларды шетке қою Иранның асыл ұлтының құзырында. Шешендер мен зиялылар, ойшылдар мен ғалымдар, бар күш-қуатты басты жауымыз Американың үмітін жою үшін жұмсаңыздар»,- деді.   

Ислам революциясының ұлық негізін қалаушы имам Хомейнидің қарапайымдылығы көпшілікке белгілі болды. Парижде жүргенде бір журналист оның жеке өмірі туралы сұрады. Имам: «Менің жеке өмірім барлық қарапайым адамдардың жеке өмірі сияқты. Мен де басқа діні оқу орындары шәкірттері сияқты шәкіртпін»,- деп жауап берді. Германия телеарнасының тілшісі оның күші мен ықпалы туралы сұрады. Дана басшы былай деп жауап берді: «Мен Иран халқымен ағайынмын және өзімді солардың қызметшісі әрі сарбазымын деп есептеймін». Бәлкім, сол кезде бұл тілші үшін де, бүкіл әлем үшін де озбырлық пен отаршылдық туралы сөзі күркіреген адамның өз ұлтына соншалықты қарапайым болуы қабыл ететін емес шығар. «Хомейни әлсіз студент, ол осында отырып, сізбен сөйлесіп отыр  және адамдар оған қызығады, өйткені ол олардың қызметшісі. Адам өз қызметшісін жақсы көреді...». Имамның халық пен мұқтаждарға жақын болуы екі жақтың мүддесі болды. Имам Наджафқа жер аударылғанда, олар кейде 55 градусқа дейін жететін тітіркендіргіш ыстыққа тап болды. Көптеген достар имамға көптеген ғалымдар сияқты Куфа қаласына сапар шегуді ұсынады. Имам қабылдамады. Олар табанды болды, бірақ имам олардың өтінішіне жауап беріп: «Мен ұяламын. Қазір режимнің түрмесінде жатқан немесе климаты қатал аймақтарға жер аударылған, мені және Исламды жақсы көргені үшін азапқа ұшыраған адамдар көп, сондықтан мен Куфаға баруым керек пе? Талап етпеңіздер, өйткені бұл мүмкін емес»,- деді.

Иран халқы өз президентінің шәһид болғанын аза тұтып жатқан бұл күндері әлем халқы Хомейни мен оның мектебін бұрынғыдан да көбірек тани бастады. Олар Хомейни революциясының, сөздің шын мағынасында, өміршеңдігін және оның мектебінің уақыт өткен сайын тамыры тереңдей түскенін көрді. Иран халқының өз президентінің жерлеу рәсіміндегі сезімін білдіруі 1989 жылы маусымда өздерінің көшбасшысы және тәлімгері Ұлы Хомейни қайтыс болған кездегі аза тұту мен сезімдерін білдіру сияқты болды. Сейіт Ибрахим Раиси имам мектебінің нағыз шәкірттерінің бірі болды, оның өлімі имамының өлімі сияқты Ислам үмбеті үшін жүректі күйдіріп, қайғылы және өкінішті болды.  Сейд Ибрахим Раиси имам Хомейнидің құндылықтары мен идеалдарының символы болды. Өзінің имамы сияқты ол да мұң-мұқтаждардың қамын ойлаған және оның мүддесі мен халық екі жақты мүдделі болған. Ол да Хомейни сияқты әділеттілікті және Исламды орнату жолында ерлікпен еңбек етіп, қиындықтармен күресті, сол сияқты ол да өз өмірін құрбан етіп, имамына қосылды.