Иран - аймақтық хаб; Азиядағы теміржол дипломатиясы мен туризміндегі секіріс
ParsToday – Иран стратегиялық даму барысында 5 миллион тонна халықаралық жүк тасымалдау және теміржол дәліздерін кеңейту рекорд орнату арқылы Азия-Еуропа саудасының орталығына айналды.
Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығымен (ТМД) ынтымақтастық түріндегі белсенді дипломатияға назар аудара отырып, қол жеткізілген теміржол көлігінің дамуы және бес миллион тонна халықаралық теміржол жүктерін, соның ішінде транзит, экспорт және импортты тасымалдау рекорды Иранның Жібек жолындағы тарихи ұстанымын қалпына келтірудің жаңа картасын көрсетеді.
Теміржол дипломатиясы: транзиттік жазбадан халықаралық дәліздерге қосылуға дейін
Ресми мәліметтерге сәйкес, Иран темір жолы өткен жылы (хижраның 1403 жылы) рекордтық 5 миллион тонна халықаралық жүк тасымалдау арқылы Солтүстік-Оңтүстік және Шығыс-Батыс дәліздерінде өзінің бірегей рөлін бекітті. Иран темір жолының бас директоры Джабарали Закери осы жетістікке тоқтала отырып, бұл трансформацияның кілті ретінде «теміржол дипломатиясының сәтті жүзеге асырылуын» атады. Иран вагондарының ТМД елдеріне кіруіне мүмкіндік беретін Өзбекстан темір жолдарымен өзара түсіністік туралы меморандумға қол қойылғанына тоқталған Закери: «Иранның ТМД елдерімен теміржол қатынасындағы ұстанымы айтарлықтай жақсарды»,-деп қосты.
Закери Қытай төрағасы Си Цзиньпиннің «Қытайдың Иран арқылы Еуропаға теміржол қатынасын» құптайтынын айтып: «Белдеу мен жолдың Иран аумағы арқылы оңтүстік бағытын құру ұсынысы теміржол транзитінің маңызды дамуын уәде етеді» деді.
Каспий дарбазасы: Анзали-Ақтау бағытын алтын дәлізге айналдыру
Иранның солтүстігіндегі теңіз жолдарының нығаюымен бір мезгілде теміржол құрылысы аяқталуда. Иранның солтүстігіндегі Гилан облысының губернаторы Хади Хақшенас Қазақстан елшісімен кездесуінде Гилан облысының стратегиялық орналасуына тоқталып, Анзали-Ақтао бағытын «Орталық Азияның сауда мүмкіндігіне» айналдыруды жариялады. Хагшенас: «Теміржол мен теңізді біріктіру тасымалдау шығындары мен уақытты азайтады. Жүк Түркиядан Иранға теміржол арқылы кіреді, Анзалиде түсіріледі, содан кейін теңіз арқылы Орталық Азияға жөнелтіледі» деді.
Қазақстанның Ирандағы елшісі де бұл мүмкіндікті қуаттап, Гилан облысын «Иранның Орталық Азия мен Еуропаға транзиттік қақпасы» деп сипаттады.
Туристік дипломатия: ортақ нарық үлесі үшін Иран мен Малайзия
Иранның Мәдени мұра, қолөнер және туризм министрінің кеңесшісі Рузбе Кордони Малайзия қайраткерлерімен кездесуінде туризм саласындағы ынтымақтастықты күшейту және екіжақты визалардың әрекет ету мерзімін 30 күнге дейін ұлғайту туралы мәлімдеді. Кордони Малайзиядағы ирандық туристер санының 30 мың адамға артуына тоқталып, Иранның "Matta Fair" халықаралық туристік көрмесіне қатысуға және сондай-ақ Теһранда осыған ұқсас көрмені өткізуге дайын екенін мәлімдеді.
Экономика мен мәдениетті байланыстыру; Аймақтық ынтымақтастықтың жаңа моделі
Иран аймақтық ынтымақтастықтың жаңа үлгісін жүзеге асыруда, онда көлік экономикалық ынтымақтастықтың негізгі тұғырнамасы, сауда ынтымақтастықтың қозғаушы күші, мәдениет пен туризм қарым-қатынастарды нығайтудың бағдарламалық құралы ретінде қызмет етеді. Осы шаралардың барлығы Иранның өзінің бірегей географиялық орны мен белсенді дипломатиясын пайдалана отырып, Азияның коммуникациялық және экономикалық орталығына айналып отырғанын көрсетеді. Жібек жолының көп қырлы дәліздер түріндегі қайта жандануы Иран экономикасын түрлендірумен қатар, аймақтық теңдеулерде жаңа тепе-теңдікті қалыптастырады.
