Иран мен Еуразия еркін саудасы: шекарасыз экономикаға үлкен қадам

ParsToday – Иранның Еуразиялық экономикалық одақпен еркін сауда келісімінің 15 мамырда жүзеге асуымен аймақтық экономикалық ынтымақтастықтың жаңа кезеңі қалыптасуда.

ParsToday ақпарат агенттігінің хабарлауынша, Иранның Еуразиялық экономикалық одақпен еркін сауда келісімі негізінде тауарлардың 87 пайызына салынатын баж салығы алынып тасталады, бұл Иранның сауда балансындағы үлкен өзгеріс және Еуразия нарығындағы орнын нығайтады.

Тарифтерді алып тастау арқылы сауданы көтеру

Иран мен Ресей, Беларусь, Қазақстан, Қырғызстан және Армениядан құрылған Еуразиялық экономикалық одақ арасындағы еркін сауда келісімі 15 мамырда күшіне енеді. Жылдар бойы келіссөздер мен заң шығарушы ассамблеяларда мақұлданғаннан кейін нәтижеге жеткен келісім саудадағы тауарлардың 87 пайызына кедендік тарифтерді нөлге дейін төмендетеді және тарифтік емес кедергілерді жояды.

Иранның Сауданы дамыту ұйымы басшысының орынбасары Мұхаммад Садеқ Қанадзаде келісімді сауда қарым-қатынастарындағы бетбұрыс деп сипаттап, алдағы үш-бес жылда Иранның Еуразиямен сауда көлемі қазіргі 5 миллиард доллардан 20 миллиард долларға дейін артады деп болжам жасады. 180 миллионнан астам халқы және 2 триллион доллар ішкі жалпы өнімі бар Еуразиялық одақ Иран үшін маңызды нарық болып табылады. Өткен жылы Иранның одаққа экспорты 20 пайызға өсіп, 2 миллиард долларға жетсе, бұл елдерден келетін импорт 20 пайызға азайып, 1,5 миллиард долларға жеткен. Бұл келісім ирандық өндірушілерге осы нарықта бәсекеге қабілетті болу үшін жаңа мүмкіндіктер береді.

Алдағы мүмкіндіктер мен қиындықтар

Келісімнің артықшылықтары: Иранның Еуразиялық экономикалық одақпен еркін сауда келісімі кедендік, тасымалдау, стандарттау және сауда ақпараттары алмасу сияқты салалардағы ынтымақтастықты қоса алғанда, тарифтерді жоюдан да асып түседі. Сауда процестерін жеңілдету, энергетика, мұнай-химия және ауыл шаруашылығы сияқты салаларға бірлескен инвестиция салуға мүмкіндік беру және экспорттық бағыттарды әртараптандыру осы келісімнің негізгі артықшылықтарының бірі болып табылады. Сондай-ақ, санкцияларды ескере отырып, энергия айырбастау және айырбастау әдістері Еуразиямен сауданы арттыруы мүмкін.

Инфрақұрылымдық қиындықтар: Келісілген қуаттарға қарамастан, логистикалық инфрақұрылымның жеткіліксіздігі, сапа стандарттарын үйлестіру проблемалары және санкцияларға байланысты банктік шектеулер сияқты қиындықтар бар. Иран Сауда-өнеркәсіп палатасының Экспортты дамыту комиссиясы төрағасының орынбасары Садруддин Ниаварани тасымалдау мәселелеріне тоқталып: «Иран контейнерлерінің сыйымдылығы ресейлік контейнерлерге қарағанда кішірек, бұл жүк қалдықтарына себеп болып, шығындарды арттырады»,- деді. Экспорт конфедерациясының басшысы Мұхаммад Лахоти де Иранның шикі мұнайды сатуы аймақтық бәсекелестікте елдің пайдасына айналуы мүмкін екенін ескертті: «Тұтастай алғанда, Еуразиямен еркін сауда келісімі Иран үшін шикізаттық емес экспортты күшейту және Батыс нарықтарына тәуелділікті азайту арқылы аймақтық экономикадағы позициясын бекітудің тарихи мүмкіндігі болып табылады. Бұл келісімнің сәтті болуы инфрақұрылымдық кедергілерді жоюды, өнім сапасын арттыруды және экспорттаушыларды еуразиялық нарық стандарттарына сәйкес оқытуды талап етеді. Мұқият жоспарлау арқылы Иран бұл келісімді экономикалық серпіліс үшін тұтқа ретінде пайдалана алады».