Қазақстанның «Авраам келісіміне» қосылуы: Дипломатиялық шындық па, әлде үгіт-насихат шоуы ма?
ParsToday - АҚШ президенті Қазақстанның «Авраам пактісі» келісіміне қосылуға ресми түрде келіскенін және осы келісімге ресми қол қою рәсімі жақын арада өтетінін мәлімдеді.
АҚШ президенті Дональд Трамп екінші мерзімінде Қазақстан «Авраам келісіміне» қосылған алғашқы ел екенін мәлімдеді.
Трамптың бірінші үкіметі кезінде құрылған «Авраам келісіміне» сәйкес, Құдстағы оккупациялық режим араб және ислам елдерімен қарым-қатынасты қалыпқа келтіру арқылы халықаралық ортада қалыпты ойыншыға айналғысы келеді. Трамптың бірінші мерзімінде БАӘ, Бахрейн және Марокко Израильмен қарым-қатынасты қалыпқа келтіру туралы келісімдерге қол қойды.
Қазір Трамп әкімшілігі келісімді кеңейтуге тырысуда; сондықтан, Қазақстанның «Авраам келісіміне» қосылуы Израильмен отыз жылдан астам уақыт бойы қарым-қатынаста болғанына қарамастан, жаңалықтарда басты назарда болды. Басқаша айтқанда, Қазақстан 1992 жылдан бері Израильмен толық дипломатиялық және экономикалық қарым-қатынаста болғанына қарамастан, «Авраам келісіміне» қосылды. Сондықтан, қазір «қосылу» деп жарияланып жатқан нәрсе іс жүзінде Қазақстанның сыртқы саясатын өзгертпейді, сондай-ақ ислам әлемінің Израильмен қарым-қатынасындағы бетбұрыс емес.
Бұл оқиға нақты дамудан да маңыздырақ, бұл Газа соғысынан кейін саяси деңгейде іс жүзінде тоқтатылған келісімшарттың сабақтастығы мен қайта жандануы туралы бейнені жасау үшін БАҚ маневрі. Осы себепті көптеген халықаралық БАҚ бұл оқиғаны негізінен «символдық» және «салтанатты» деп таныстырды; AFP осыған байланысты былай деп жазды: «Қазақстанның шешімі көбінесе символикалық сипатқа ие, себебі Орталық Азия елі бұрын Израильмен дипломатиялық қарым-қатынаста болған».
Израильтану саласындағы аға сарапшы және университет профессоры Сейхадхи Бурхани бұл тұрғыда былай дейді: «Шын мәнінде, Қазақстанның «Авраам келісіміне» қосылуы - араб және мұсылман елдері күлетін күлкілі оқиға».
Трамп Қазақстанның «Авраам келісіміне» қосылуы туралы айтты, ал Батыс Азиядағы соңғы жылдардағы оқиғалар «Авраам келісімін» мұражайға айналдырды.
Шын мәнінде, араб және ислам елдерінің израильдік оккупанттарға деген теріс көзқарасы және, әрине, сионистердің адамгершілікке жатпайтын әрекеттері мен Израильдің Газа соғысындағы геноцидіне қатысты жаһандық жеккөрушіліктің артуы Израильмен қалыпты қарым-қатынас туралы әңгімелесуді тіпті режимнің одақтастары үшін де қымбатқа түсірді және әлемнің әртүрлі елдеріндегі қоғамдық пікірдің ауыр реакцияларына әкелді.
Мұндай жағдайда Трамп пен Құдстағы басқыншы режим, олардың пікірінше, Қазақстанды «Авраам келісіміне» қосуға тырысып, пакті жасанды тыныс алудың бір түріне айналдырып, «Авраам келісімі» әлі де тірі және жаңа мүшелерді қабылдай алады деп болжауға тырысуда.
Шын мәнінде, Вашингтон мен Тель-Авив «Авраам келісімінің» құлдырауын кері қайтаруға тырысуда. Олардың көзқарасы бойынша, Израильмен қарым-қатынасты кеңейту туралы кез келген мәлімдеме, тіпті бұл шынымен жаңа болмаса да, «Израильдің оқшаулануы шындыққа жанаспайды» деген хабарлама жасаудың психологиялық мүмкіндігі болып табылады.
Басқаша айтқанда, АҚШ, Израиль және олардың одақтастары қалыпқа келу туралы жаңалықтарды символикалық түрде қайталау арқылы бұл режимге динамизм мен халықаралық деңгейде қабылданғандық бейнесін жасауға және Газа соғысынан туындаған қысым мен қоғамдық пікір деңгейіндегі адам құқықтарына қатысты айыптауларды төмендетуге тырысуда.
Басқа жағынан, Трамп әрқашан әлемнің әртүрлі елдерімен келісімдер жасауда табысты екенін айтады. Ол әртүрлі халықаралық істерде сәтсіздікке ұшырағанымен, қазір Қазақстанның «Авраам келісіміне» қосылуын өзі үшін, әлемдік қоғамдық пікір мен Америка халқына үлкен жетістік ретінде сатып жатыр.
Шын мәнінде, Трамп Американың сыртқы саясатындағы сәтсіздіктерін Украинадағы соғыс сияқты оқиғалар түрінде шоумендік пен үгіт-насихат арқылы жасыруға тырысуда; сонымен бірге оны американдықтардың ішкі қоғамдық пікірін басқа бағытқа бұру үшін де пайдалануда, әсіресе федералды үкіметтің жұмысын тоқтатуымен даулар күшейген кезде. Екінші жағынан, «Авраам келісімін» қайта жандандыру және Қазақстанның осы келісімге қосылуын дәріптеу арқылы ол сионистік режимді жаһандық оқшауланудан шығаруға да тырысуда.
Қазақстанның қосылуы билік тепе-теңдігін өзгертпейтін сияқты, сондай-ақ Израильді легитимділік дағдарысынан құтқармайды. Бұл Вашингтон мен Тель-Авив бұрын-соңды болмаған жаһандық қысымға тап болған кездегі БАҚ-тағы трюк қана.
