Аятолла Хаменеи исламдық бірлікке жету жолында Исламдық мазхабтарды жақындастыру ұйымын құру ұсынды

Аятолла Хаменеи діни рәсімдерді исламдық бірлікке жеткізетін құнды қорлардың бірі ретінде  атап, мұсылмандардың сенімдері мен ой-пікірлерінің бірлігінің көрінісі саналатын қажылық рәсімдерді бұл мақсатқа жеткізетін ең маңызды фактор деп атайды. Ол қажылық рәсімдерін мұсылмандардың және исламдық үмбеттің ортақ дағдарыстарын баяндайтын ең жақсы мұрсат санап: «Біздің пікірімізше, ислам мұсылмандардың бірлігін, Аллаға иман келтірген мүміндердің бірлігін өз міндеттерінің бірі ретінде қалыптастырды. Біз Алланың үйіне  қажылық жасаудың мақсаттарының бірін мұсылмандарды бір-біріне жақындату деп санаймыз. Алла Тағала «Хаж» сүресінің 27-ші аятында: «Адамдарды хажға шақыр. Олар жаяу және көлік үстінде әрбір алыс жолдардан саған келеді», - деген. Сондықтан әлемнің жер-жеріндегі мұсылмандар  белгіленген күні Арафат, Машғар, Мина және әл-Харам мешітіне жиналады. Неліктен олар  мұсылмандардың бір-бірімен танысуынан қатты қорқады? Исламдық бірлік пен мұсылмандардың сөздері мен ой-пікірлерінің бірлігін АҚШ басқарған үстем жүйе қауіп санайды»,- деді. («Хадис велаят», 4-ші том).  Ол исламдық бірлікке жету үшін Исламның ұлық пайғамбарының әулетіне тавассол етуді ислам дінінің құнды қорларының бірі деп атап, барлық исламдық мазхабтардың ортақ негізі саналатын пайғамбар әулетіне деген махаббат пен діни тағылымдарды әлем мұсылмандарының ынтымақтастығына себеп бола алатын фактор деп санайды. Хазірет бұл туралы: «Ислам дүниесі Пайғамбар әулетіне  байланысты екі мәселеге қатысты біріге алады: біріншісі – махаббат. Бұл мейірімділік пен наным-сенімге қатысты мәселе және оны барша қабылдайды. Мұсылмандардың барлығы Пайғамбар әулетін жақсы көреді. Бұл барлық мұсылмандардың сезімдерінің бірігетін мәселесі бола алады; екінші мәселе – дін, діни тағылымдар мен Құранның әділеті мен «Сақалайын» хадисіне сүйенген илаһи ахкамды үйрету. Бұл хадисті әртүрлі исламдық мазхабтар  айтып жеткізген. Пайғамбар әулетінің туын ислам дүниесінің  үстіне көтерудің ислам дүниесі мен мұсылмандарды  шынайы біріктіре алатыны маңызды мәселе болып табылады. Бүгін бұл маңызды мұрсат барлық мұсылмандардың ықтиярында»,- деді. («Хадис велаят», 4-ші том). Иран Ислам революциясы жетекшісінің исламдық бірлікке жету саласындағы маңызды  ұсыныстарының бірі исламдық мазхабтарды  өзара жақындастыру  ұйымын құру болды.  Бұл ұйым исламдық мазхабтар ғалымдарының іс-әркеттерін жақындату және қайшылықтарды азайтып, тілеулестікті арттыратын мекен болды. Ол аталмыш ұйымның құрылуының философиясы мен мақсаттары туралы: «Дүниежүзінде Алла Тағала, Исламның ұлық пайғамбары, намаз, қажылық, Қағба, Құран және  шариғат туралы наным-сенімдернің көбінің ұқсас болып, тек кейбір жайттарда ғана айырмашылыққа ие бір миллиард адам өмір сүреді. Олардың бірнеше қайшылықтарын  шешудің орнына бір-бірімен соғысып, Алла, дін, пайғамбар және басқа нәрселерге қарсылық білдіріп, қарсыластардың өз мақсаттарын алға ілгерілеткендері дұрыс па? Бұл ақылға сай ма? Біз ғалымдар мен ойшылдар бас қосып, ғылыми-мәдени деңгейде пікірталастар жүргізіп, сүниттердің төрт мазхабы және имамие, зейдие,  сонымен бірге басқа  исламдық мазхабтарды жақындастыру үшін «Исламдық мазхабтарды жақындастыру ұйымын» құрдық. Олар бірігіп отырып, ғылыми және діни мәселелер бойынша бір-бірімен ынтымақтастық жасай алады»,- деді. Хазірет мұндай  ұйымның құрылуын ислам әлемінің қажеттілігі, ал оны басқаратын негізгі стратегияны исламдық бірлік дипоматиясы деп атап, мұндай ұйымдардың құрылуының нәтижесі туралы: «Бүгін ислам әлемі жақындауды қажет етеді. Ол үшін барлық діни мазхабтар көзқарастары мен пікірталастарындағы кейбір қайшылықтарға қарамастан наным-сенімдері деңгейлерінде бір-бірлеріне жақындауға міндетті. Соның нәтижесінде кейбір түсінбеушіліктер шешіліп, кейбір наным-сенімдер мен кейбір ғамалдар шын мәнінде бір-біріне жақындар. Егер бұл үдеріс орын алса, жағдай жақсарып, кем дегенде ортақ мәселелер қуатталатын еді. Сондықтан іріткі салатын жобалардан алыстау керек. («Хадис Велаят», 8-ші том). Осындай жағдайда «Исламдық бірлік  дипломатиясына жетудег мақсат не?» деген сұрақ тууы мүмкін. Исламдық бірлік дипломатиясында ислам әлемінің  мүдделері ұлттық мүдделерден жоғары саналады. Исламдық бірлік бір елдің емес, бүкіл ислам әлемінің мүддесін бақылауға алып, мұсылман елдердің ұлттық мүдделерін қамтамасыз етеді. Исламдық бірлік дипломатиясының мақсаттарының бірі ислам әлемінің ең маңызды факторы, яғни исламдық бірлікті арттыру болып табылады. Осыған орай бірлік дипломатиясын  ислам, ислам әлемі және исламдық мемлекеттердің мүддесі үшін қажет исламдық бірлікті қамтамасыз ететін өнер және технология деп атауға болады. Бұл дипломатияға жетудің  негізгі жолдарының бірі барлық исламдық мемлекеттерде солардың мәслихаты мен мүддесіне жағдай жасау болып табылады. Егер исламдық қоғамның ғылыми, экономикалық, тіпті әскери салаларының бір бөлігі күшейсе, ислам әлемінің басқа бөлімдеріне де таралады. Мәселен, егер Иран, Пәкістан, Индонезия немесе Мысыр ғылыми-технологиялық дамуға жетсе, бұл даму оңай түрде  басқа да исламдық елдерге жете алады. Келесі мәселе – ортақ дұшпанды анықтау.  Мәселен, сионистік режимнің дұшпандығы тек Палестина және шекаралас елдермен аяқталмайды.  Бұл режим бүкіл ислам әлеміне дұшпандық танытуда. Мұны түсіну мұсылмандардың арасындағы тілеулестікте маңызды рөл атқарады.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                Исламдық бірлік дипломатиясын түсіну үшін осы үдерістегі танымал адамдардың рөліне  көңіл бөлген жөн. Бұл дипломатияға жету үшін бәрінен бұрын ислам әлеміндегі танымал қайраткерлердің арасында келіссөздер орын алуы қажет. Яғни, әлемнің танымал азаматтары жиналып, бірлік стратегиясы мен қалыптасқан жағдайды талқылап, сараптаулары керек. Сол себепті діни оқу орындары мен жоғары оқу орындарының ұстаздары мен ғалымдарының бірлік мәселесіндегі рөлі өте маңызды. Егер дипломатияның маңызды  факторының бірін қарым-қатынас деп білетін болсақ, ислам әлемі қайраткерлерінің арасындағы қарым-қатынас бірлік дипломатиясының ең маңызды негізі болып табылады. Яғни, ислам әлемінің танымал тұлғаларының арасында келіссөздер жүргізілмесе, исламдық бірлік кемелдікке жетпейді.