Каспий теңізінің ерекшеліктері
Сәу 14, 2016 14:21 Asia/Almaty
"Парсы тілін үйренейік" бағдарламасының достарына сәлем! Бізбен бірге өткізген уақыттарыңыздан ләззат алып, парсы тілімен таныстыңыздар деп үміттенеміз.
Естеріңізде болса, Мұхаммад пен Рамин тағамдық шөп пен ақ балық қосылған палаумен тамақтана отырып, Каспий теңізі жайлы әңгімелесіп отырған болатын. Олардың әңгімесі әлі де жалғасуда. Каспий теңізі атырабының ауа-райы Иранның орталық аймақтарының ауа-райынан өзгеше болып келеді. Иранның орталығын таулы аймақтар мен шөлді далалар алып жатыр. Бұған керісінше, Каспий теңізінің жағалауын нулы ормандар мен егіс алқаптары, әсіресе, күріш алқаптары алып жатыр. Каспий теңізі жағалауындағы аймақтарда Иранның орталық аймақтарында өте аз кездесетін шатырлы үйлер көптеп салынады. Шатырлы үйлердің болуынан осы аймақта жауын-шашын мөлшерінің көп екенін түсінуге болады. Гүлістан, Мазандеран және Гилян облыстары Каспий теңізі жағалауында орналасқан. Осы облыстардың оңтүстік бөліктері Эльбрус тауының сілемдеріне келіп тіреледі. Иран солтүстігінің қоңыржай климаты ирандықтарды, әсіресе теһрандықтарды демалыс күндері сол аймаққа тартады. Осылайша, Каспий теңізінің жағалауы сапар шегуге қолайлы аймақтардың біріне айналды. Алдымен бүгінгі бөлімнің жаңа сөздеріне назар аударыңыздар, одан кейін Мұхаммад пен Раминнің Каспий теңізі туралы әңгімесіне қайтып ораламыз.
|
Қазірге дейін |
Та хала |
تا حالا |
|
Сен бардың |
Ту рәфте-й |
تو رفته اي |
|
Теңіз |
Дәриа |
دريا |
|
Каспий |
Хәзәр |
خزر |
|
Әлі |
Һәнуз |
هنوز |
|
Бармадым |
Мән нәрәфте-әм |
من نرفته ام |
|
Ол жерде |
Анджа |
آنجا |
|
Барлық жер |
Һәмеджа |
همه جا |
|
Ерекшеленеді |
Фәрқ дарәд |
فرق دارد |
|
Орман |
Джәнгәл |
جنگل |
|
Ормандар |
Джәнгәлһа |
جنگل ها |
|
Нулы |
Әнбуһ |
انبوه |
|
Табиғат |
Тәбиәт |
طبيعت |
|
Әдемі, сұлу, көркем |
Зиба |
زيبا |
|
Қандай қызық! |
Че джалеб |
چه جالب |
|
Ауа-райы |
Һәва |
هوا |
|
Ылғалды |
Шәрджи |
شرجي |
|
Егін шаруашылығы |
Кешавәрзи |
کشاورزي |
|
Егінші |
Кешавәрз |
کشاورز |
|
Егіншілер |
Кешавәрзан |
کشاورزان |
|
Қалай |
Чегуне |
چگونه |
|
Күріш |
Берендж |
برنج |
|
Шай |
Чайи |
چاي |
|
Мақта |
Пәмбе |
پنبه |
|
Олар егеді |
Анһа микарәнд |
آنها مي کارند |
|
Мен ойлаймын |
Мән фекр миконәм |
من فکر مي کنم |
|
Жап-жасыл |
Сәрсәбз |
سرسبز |
|
Халық |
Мәрдом |
مردم |
|
Кәсіп |
Шоғл |
شغل |
|
Кәсіптер |
Шоғлһа |
شغلها |
|
Басқа |
Дигәр |
ديگر |
|
Оларда бар |
Анһа дарәнд |
آنها دارند |
|
Балық аулау |
Маһигири |
ماهيگيري |
|
Жер |
Джа |
جا |
|
Жақсы |
Хуб |
خوب |
|
Үшін |
Бәрай-е |
براي |
|
Ақ балық |
Маһи-е сефид |
ماهي سفيد |
|
Дәмді |
Хушмәззе |
خوشمزه |
|
Үшін |
Бе хатер |
به خاطر |
|
Жағымды |
Хуш |
خوش |
|
Көп |
Зиад |
زياد |
|
Солтүстік |
Шомол |
شمال |
|
Олар сапар шегеді |
Анһа сәфәр миконәнд |
آنها سفر مي کنند |
|
Жағалау |
Сахел |
ساحل |
|
Қала |
Шәһр |
شهر |
|
Жағалаулық |
Сахели |
ساحلي |
|
Бар |
Һәст (воджуд дарәд) |
هست ( وجود دارد ) |
|
Жүзу |
Шена |
شنا |
|
Жағалаулық қалалар |
Шәһрһай-е сахели |
شهرهاي ساحلي |
|
Көңіл көтеру |
Тәфрих |
تفريح |
|
Жағалау маңы |
Кенар-е сахел |
کنار ساحل |
|
Порт |
Бәндәр |
بندر |
|
Порттар |
Бәндәрһа |
بندرها |
|
Маңызды |
Моһем |
مهم |
|
Қайсы |
Кодам |
کدام |
|
Олар бар |
Анһа һәстәнд |
آنها هستند |
Ал енді Рамин мен Мұхаммадқа қайта оралайық. Олар жол-жөнекей әңгімелеседі. Назар аударыңыздар:
|
Рамин: Сен осы уақытқа дейін Каспий теңізіне барып көрдің бе? |
Рамин: Ту та хала бе дәриай-е Хәзәр рәфте-й? |
رامين - تو تا حالا به درياي خزر رفته اي ؟ |
|
Мұхаммад: Жоқ. Ол жаққа әлі барған жоқпын. |
Мухаммад: Нә. Һәнуз бе анджа нәрәфте-әм. |
محمد - نه . هنوز به آنجا نرفته ام . |
|
Рамин: Ол жер Иранның басқа жерлерінен өзгеше |
Рамин: Анджа ба һәме джай-е Иран фәрқ дарәд |
رامين - آنجا با همه جاي ايران فرق دارد . جنگل هاي انبوه و طبيعت زيبا . |
|
Мұхаммад: Қандай қызық! Нулы ормандар бар ма? |
Мухаммад: Че джалеб! Джәнгәлһай-е әнбуһ воджуд дарәнд? |
محمد - چه جالب ! جنگل هاي انبوه وجود دارند ؟ |
|
Рамин: Ия. Бірақ ол жердің климаты ылғалды |
Рамин: Бәле. Әмма һәвай-е анджа шәрджи әст. |
رامين - بله . اما هواي آنجا شرجي است . |
|
Мұхаммад: Иранның солтүстігінде егін шаруашылығы қалай? |
Мухаммад: Кешавәрзи дәр шомол-е Иран чегуне әст? |
محمد - کشاورزي در شمال ايران چگونه است ؟ |
|
Рамин: Егіншілер күріш, шай, мақта егеді. |
Рамин: Кешавәрзан, берендж, чайи, пәмбе микарәнд. |
رامين - کشاورزان ، برنج ، چاي و پنبه مي کارند . |
|
Мұхаммад: Онда ол жер жап-жасыл ғой. Ол жердегі халықтың басқа қандай кәсіптері бар? |
Мухаммад: Пәс анджа сәрсәбз әст. Мәрдом-е анджа че шоғлһай-е дигәри дарәнд? |
محمد - پس آنجا خيلي سرسبز است . مردم آنجا چه شغلهاي ديگري دارند ؟ |
|
Рамин: Балық аулау. Каспий теңізі балық аулау үшін қолайлы жер. |
Рамин: Маһигири. Дәриай-е Хәзәр джаи хуби бәрай-е маһигири әст. |
رامين - ماهيگيري . درياي خزر جاي خوبي براي ماهيگيري است . |
|
Мұхаммад: Ақ балық өте дәмді. |
Мухаммад: Маһи-е сефид ке хейли хушмәззе әст. |
محمد - ماهي سفيد که خيلي خوشمزه بود . |
|
Рамин: Нулы ормандар мен қоңыржай климаты үшін Иран халқы солтүстікке жиі барып тұрады. |
Рамин: Бе хатер-е джәнгәлһай-е зиба вә һәвай-е хуш, мәрдом-е Иран, зиад бе шомол сәфәр миконәнд. |
رامين - به خاطر جنگلهاي زيبا و هواي خوش ، مردم ايران ، زياد به شمال سفر مي کنند . |
|
Мұхаммад: Каспий теңізінің жағалауында шомылып, суға түсетін жер бар ма? |
Мухаммад: Дәр сахел-е дәриай-е Хәзәр джаи һәм бәрай-е шена һәст? |
محمد - در ساحل درياي خزر جايي هم براي شنا هست ؟ |
|
Рамин: Ия. Барлық жағалаулық қалаларда суға түсіп, көңіл көтеруге арналған жерлер бар. |
Рамин: Бәле. Һәмей-е шәһрһай-е сахели джайи бәрай-е шена вә тәфрих кенар-е сахел воджуд дарәнд. |
رامين - بله . همه ي شهرهاي ساحلي جايي براي شنا و تفريح کنار ساحل دارند . |
|
Мұхаммад: Каспий теңізінің басты айлақтары қайсы? |
Мухаммад: Бәндәрһай-е моһем-е дәриай-е Хәзәр кодамәнд? |
محمد - بندرهاي مهم درياي خزر کدامند ؟ |
|
Рамин: Анзали мен Ноушәһр Иранның Каспий теңізі жағалауындағы ең маңызды айлақтар. |
Рамин: Бәндәр-е Әнзәли вә бәндәр-е Ноушәһр, моһемтәрин бәндәрһай-е Иран дәр сахел-е дәриай-е Хәзәр һәстәнд. |
رامين - بندر انزلي و بندر نوشهر ، مهمترين بندرهاي ايران در ساحل درياي خزر هستند .
|
Әңгіменің жалғасында Рамин Мұхаммадқа өзінің бір досының Ноушәһр айлағында тұратынын айтады. Ол бір жүк кемесінде жұмыс істейді. Олар кемемен тауарларын Ресейден Иранға, Ираннан Ресейге тасымалдайды. Рамин жылына бір рет Ноушәһрге сапар шегіп, солтүстіктің қоңыржай климаты мен жап-жасыл жерінен ләззат алатынын айтады. Ол жерде күндіз теңізге барады. Балықшылардың жұмыстарын, сонымен қатар, егіншілердің мақта және күріш алқаптарындағы еңбегін көру Рамин үшін қызық. Жағалаулық қалаларда саяхатшылар үшін көптеген қонақүйлер мен виллалар салынған. Саяхатшылар ол жерлерде уақыттарын жақсы өткізе алады. Сіздер де бір күні Иранның солтүстік аймақтарына сапар шегесіздер деген үмітпен, келесі бағдарламаға дейін қош айтысамыз. Сау-саламатта болыңыздар!
Тегтер
