Сәу 16, 2016 14:37 Asia/Almaty

Қазір Мұхаммед пен досы Рамин екеуі университет асханасында түскі ас ішіп отыр.

 Мұхаммед анасына қандай сыйлық алуды ойлап отыр. Университеттің бүгінгі тамағы палау мен «хуреш қейме». Палаудың беті шафранмен әсемделген. Шафранның иісі мен оның сары және қызғылт сары түсі тағамға хош иіс пен әдемі түс беріп тұр. Мұхаммед кішкене шафран сатып алсам қалай болар екен деп ойлайды. Анасы асты жақсы дайындайды, оның үстіне Мұхаммед анасының тамақтарын сағынған еді. Ирандық шафран жақсы сыйлық болып табылады. Ол бұл жайында Раминмен ақылдасады. Жаңа сөздерді үйренген соң, екеуара әңгімеге де қайтып ораламыз.

 

 

Мен аламын

Мән мигирәм

من می گیرم

Менің алғым келеді

Мән дуст дарәм бегирәм

من دوست دارم بگیرم

Сыйлық

Һедие

هدیه

Қызықты

Джалеб

جالب

Сен аласың

Ту мигири

تو می گیری

Сенің алғың келеді

Ту михаһи бегири

 تو می خواهی بگیری

Не

Че

چه

Анаң

Мадәрәт

مادرت

Қызығушылық

Әлағемәнд

علاقه مند

Қызығу

Әлағемәнд будән

علاقه مند بودن

Аспаз

Ашпәз

آشپز

Мүмкін

Шайәд

شاید

Шафран

Зәфран

زعفران

Мүмкін болар

Шайәд башәд

شاید باشد

Ия

Аре

آره

Ең жақсы

Беһтәрин

بهترین

Дүние, әлем

Дониа

دنیا

Халық

Мәрдом

مردم

Мемлекет, ел

Кешвәр

کشور

Өте, тым

Хейли

خیلی

Көп

Зиад

زياد

Олар пайдаланбайды

Анһа мәсрәф немиконәнд

آنها مصرف نمی کنند

Қымбат

Геран

گران

Себебі

Чун

چون

Жақсы

Хуб

خوب

Онда, ендеше

Пәс

پس

Хорасан

Хорасан

خراسان

Қайда

Коджа

کجا

Шығыс

Шәрқ

شرق

хорасандық

Хорасани

خراساني

Олар егеді

Анһа микарәнд

آنها می کارند

Олар алады

Анһа бе дәст миавәрәнд

آنها به دست می آورند

Гүл

Голь

گل

Шафран гүлі

Голь-е зәфран

گل زعفران

Дұрыс па?

Дорост әст?

درست است ؟

Орта

Вәсәт

وسط

Шафран ұлпасы

Пәр-е зәфран

پر زعفران

Өндіріс

Тоулид

تولید

Қиын

Сәхт

سخت

Айту

Гофтән

گفتن

Айтуы

Гофтәнеш

گفتنش

Оңай

Асан

اسان

Сен айтасың

Ту мигуи

تو می گویی

Егін шаруашылығы

Кешавәрзи

کشاورزی

Жұмыс

Кар

کار

Бірақ

Әмма

اما

Үшін

Бәрай-е

برای

 

Қазір екеуара әңгімеге назар аударайық.

 

Мұхаммед: Анам үшін бір қызық сыйлық алғым келеді.

Мухаммад: Дуст дарәм бәрай-е мадәрәм йек һедией-е джалеб бегирәм

محمد - دوست دارم برای مادرم یک هدیه ی جالب بگیرم .

Рамин: Не алғың келеді? Анаң не нәрсеге қызығушы еді?

Рамин: Че михаһи бегири? Мадәрәт бе че чизи әлағемәнд әст?

رامین - چه می خواهی بگیری ؟ مادرت به چه چیزی علاقه مند است ؟

Мұхаммед: Анам жақсы аспаз. Мүмкін шафран қызық сыйлық болар.

Мухаммад: Мадәрәм ашпәз-е хуби әст. Шайәд зәфран һедией-е джалеби башәд.

محمد - مادرم آشپز خوبی است . شاید زعفران هدیه ی جالبی باشد .

Рамин: Ия, өте жақсы. Иран шафраны - әлемдегі ең жақсы шафран.

Рамин: Аре, хейли хуб әст. Зәфран-е Иран беһтәрин зәфран-е дониаст.

رامین - آره ، خیلی خوب است . زعفران ایران بهترین زعفران دنیاست .

Мұхаммед: Ия, жақсы. Біздің мемлекеттің халқы шафранды көп пайланбайды, себебі өте қымбат.

Мухаммад: Бәле, хуб әст. Мәрдам-е кешвәр-е ма, зәфран зиад мәсрәф немиконәнд, чун хейли геран әст.

محمد - بله ، خوب است . مردم کشور ما ، زعفران زياد مصرف نمی کنند ، چون خیلی گران است .

Рамин: Жақсы. Онда ең жақсы сыйлық – хорасандық шафран.

Рамин: Хуб. Пәс беһтәрин һедие, зәфран-е Хорасани әст.

رامین - خوب . پس بهترین هدیه ، زعفران خراسان است .

Мұхаммед: Хорасан қайда?

Мухаммад: Хорасан коджаст?

محمد - خراسان کجاست ؟

Рамин: Иранның шығысында. Хорасандық егіншілер шафран да егеді.

Рамин: Дәр шәрқ-е Иран. Кешавәрзан-е Хорасани зәфран һәм микарәнд

رامین - در شرق ایران . کشاورزان خراساني زعفران هم می کارند .

Мұхаммед: Шафранды шафран гүлінен алады, дұрыс па?

Мухаммад: Зәфран ра әз голь-е зәфран бе дәст миавәрәнд. Дорост әст?

محمد - زعفران را از گل زعفران به دست می آورند . درست است ؟

Рамин: Ия. Олар шафран егеді. Әрбір гүлдің ортасында үш шафран ұлпасы  болады.

Рамин: Бәле. Анһа зәфран микарәнд вә вәсәт һәр голь се пәр-е зәфран воджуд дарәд.

رامین - بله . آنها زعفران می کارند و وسط هر گل 3 پر زعفران وجود دارد .

Мұхаммед: Онда шафран өндіру қиын емес екен ғой.

Мухаммад: Пәс тоулид-е зәфран хейли сәхт нист.

محمد - پس تولید زعفران خیلی سخت نیست .

Рамин: (күліп) Жо-жоқ. Айтуға оңай болғанымен, өндіруі өте ауыр жұмыс.

Рамин: Нә, нә. Гофтәнеш асан әст, әмма тоулидәш кар-е бесиар сәхти әст.

رامین - ( با خنده ) نه نه . گفتنش آسان است ، اما تولیدش کار بسیار سختی است .

Мұхаммед: Ия, дұрыс айтасың, егіншілік – ауыр жұмыс. Бірақ, шафран - анам үшін жақсы сыйлық.

Мухаммад: Бәле, дорост мигуи, кешавәрзи кар-е сәхти әст. Әмма зәфран һедией-е хуби бәрай-е мадәрәм әст. 

محمد - بله ، درست می گویي ، کشاورزی کار سختی است . اما زعفران هدیه ی خوبی برای مادرم است .

 

 

Рамин Мұхаммедке шафран өндірісі жайлы толығырақ айтып түсіндіріп береді. Ол Мұхаммедке егіншілер шафран гүлінің пиязын жерге егіп, күз кезінде таң атпай тұрып егін алқабына барып, шафран гүлдерін жинап, оларды үйге алып келетінін айтып береді. Әрбір гүлдің ортасында үш сабақ шафран болады, егіншілер оны гүлден жеке бөліп алады да, кептіреді. Шафран осы тәсілмен алынады. Рамин шафран өндірудің қиыншылықтарын айтып береді. Мұхаммед те өз еліндегі егіншілік пен өнеркәсіп өнімдері жайлы баяндап береді. Олар бір күні базарға барып, шафран сатып алуға келіседі. Шафран – ирандық қымбат дәмдеуіш болып табылады. Шафранды ұнтақтап әр түрлі тағамдарға қосады. Шафранның сары және қызғылт сары болып келетін әдемі түсі мен хош иісін көптеген ирандық тағамдардан кездестіруге болады. Тіпті, тәтті тағамдар пісіру кезінде де шафранды пайдаланады. Иран шафраны көптеген елдерге экспортқа шығарылады және әлемде әйгілі болып табылады. Сондай-ақ, Иранда көне заманнан бері шафранды дәрі ретінде де қолданылып келеді. Бағдарламамыздың бүгінгі бөлімінде сіздерді Иранның шафран атты өсімдіктен алынатын дәмдеуіш түрімен таныстырдық. Келесі кездескенше дейін аман-сау болыңыздар!