Иранның климаты
Бүгін сіздермен Иранның климаты жайлы сөйлесеміз.
Иранда таулы, шөлді, орманды және т.б. аймақтар бар, сол себепті, климаты әр түрлі болып келеді. Иранның солтүстік және солтүстік-батыс аймағының климаты қоңыржай, ал оңтүстікте ыстық болып келеді. Әсіресе, жазда оңтүстік аймақтың ауа райы ыстық болады. Қызықты бір жайт, Иран төрт мезгілді мемлекет, яғни бір уақытта Иранда табиғаттың төрт мезгілін қыс, көктем, жаз бен күзді көруге болады. Мысалы, хордад айында (мамыр-маусым) Иранның оңтүстігінде Парсы шығанағы жағалауында ауа райы ыстық болған кезде, Иранның солтүстігіндегі тауларда қар жатады, ал кейбір қалаларда әлі көктем мезгілі болады. Мұхаммед пен досы Рамин универитеттен үйге жаяу қайтып келе жатып, жол-жөнекей әңгімелеседі. Егер Мұхаммед пен Раминнің не жайында сөйлескенін білгілеріңіз келсе, алдымен жаңа сөздерді үйреніп алыңыз:
تو مي داني |
Ту мидани |
Сен білесің |
من دارم |
Мән дарәм |
Менде бар |
مهمان |
Меһман |
Қонақ |
چه کساني |
Че кәсани |
Кімдер |
پدر |
Педәр |
Әке |
مادر |
Мадәр |
Ана |
براي |
Бәрайе |
Үшін |
هفته |
Һәфте |
Апта |
براي دو هفته |
Бәрай-е ду һәфте |
Екі аптаға |
آنها مي آيند |
Анһа миайәнд |
Олар келеді |
آنها مي خواهند بيايند |
Анһа михаһәнд биайәнд |
Олардың келгілері келеді |
چشمت روشن ( تعارف ) |
Чешмәт роушән |
Көзайым болу |
پس |
Пәс |
Онда |
سر |
Сәр |
Бас |
شلوغ |
Шолуғ |
Шулы |
اين روزها |
Ин рузһа |
Бұл күндері |
سرت اين روزها خيلي شلوغ است ( اصطلاح ) |
Сәрәт ин рузһа хейли шолуғ әст |
Бұл күндері бос болмайды екенсің ғой (тұрақты сөз тіркесі, сөзбе-сөз аудармасы: бұл күндері басың шулы екен ғой) |
ما مي رويم |
Ма мирәвим |
Біз барамыз |
ما مي خواهيم برويم |
Ма михаһим берәвим |
Біздің барғымыз келеді |
چند شهر |
Чәнд шәһр |
Бірнеше қала |
جا |
Джа |
Жер |
ديدني |
Дидәни |
Көруге тұрарлық |
جاهاي ديدني |
Джаһай-е дидәни |
Көруге тұрарлық жерлер |
ما مي بينيم |
Ма мибиним |
Біз көреміз |
ما مي خواهيم ببينيم |
Ма михаһим бебиним |
Біздің көргіміз келеді |
فکر خوبيست |
Фекр-е хубист |
Жақсы ой |
شما مي رويد |
Шомо мирәвид |
Сіз барасыз |
شما مي خواهيد برويد |
Шомо михаһид берәвид |
Сіздің барғыңыз келеді |
من نمي دانم |
Мән миданәм |
Мен білемін |
من فکر مي کنم |
Мән фекр миконәм |
Мен ойлаймын |
شيراز |
Шираз |
Шираз |
اصفهان |
Есфәһан |
Исфаһан |
يزد |
Йәзд |
Йезд |
کرمان |
Керман |
Керман |
بندرعباس |
Бәндәр Әббас |
Аббас порты |
تبريز |
Тәбриз |
Табриз |
جنوب |
Джонуб |
Оңтүстік |
شمال غرب |
Шомал-е ғәрб |
Солтүстік-батыс |
اول بهار |
Әввал-е бәһар |
Көктемнің басы |
الان |
Әлан |
Қазір |
هوا |
Һәва |
Ауа-райы |
سرد |
Сәрд |
Суық |
گرم |
Гәрм |
Ыстық |
هنوز |
Һәнуз |
Әлі |
من فکر نکردم |
Мән фекр нәкәрдәм |
Мен ойламадым |
لباس |
Лебас |
Киім |
لباس گرم |
Лебас-е гәрм |
Жылы киім |
لباس خنک |
Лебас-е хонәк |
Жеңіл киім |
مي گويم |
Мигуйәм |
Айтамын |
کشور |
Кешвәр |
Мемлекет, ел |
فصل |
Фәсл |
Мезгіл |
بليط |
Белит |
Билет |
تو گرفتي |
Ту герефти |
Сен алдың |
من مي روم |
Мән мирәвәм |
Мен барамын |
خريد |
Хәрид |
Сатып алу |
چون |
Чун |
Себебі |
كافي |
Кафи |
Жеткілікті |
من وقت دارم |
Мән вәқт дарәм |
Менің уақытым бар |
Қазір Мұхаммед пен Раминнің әңгімесіне қайтып оралайық:
محمد - رامين مي داني مهمان دارم ؟ |
Мухаммад: Рамин мидани меһман дарәм? |
Мұхаммед: Рамин маған қонақ келетінін білесің бе? |
رامين - نه ، چه کساني مهمان تو هستند ؟ |
Рамин: Нә, че кәсани меһман-е ту һәстәнд? |
Рамин: Жоқ, кім саған қонаққа келеді? |
محمد - پدر و مادرم . آنها براي دو هفته مي خواهند به ايران بيايند . |
Мухаммад: Педәр вә мадәрәм. Анһа бәрай-е ду һәфте михаһәнд бе Иран биайәнд. |
Мұхаммед: Ата-анам. Олар екі аптаға Иранға келгілері келеді. |
رامين - پس چشمت روشن . سرت اين روزها خيلي شلوغ است . |
Рамин: Пәс чешмәт роушән. Сәрәт ин рузһа хейли шолуғ әст. |
Рамин: Онда көзайым болады екенсің ғой. Бұл күндері қолың босамайды екен ғой. |
محمد - بله . من مي خواهم با پدر و مادرم به چند شهر ايران برويم و جاهاي ديدني را ببينيم . |
Мухаммад: Бәле. Мән михаһәм ба педәр вә мадәрәм бе чәнд шәһр-е Иран берәвим вә джаһай-е дидәни ра бебиним. |
Мұхаммед: Ия. Мен ата-анаммен Иранның бірнеше қаласына барып, көруге тұрарлық жерлерді көргіміз келеді. |
رامين - فکر خوبيست . خوب به کجا مي خواهيد برويد ؟ |
Рамин: Фекр-е хубист. Хуб бе коджа михаһид берәвид? |
Рамин: Жақсы ой екен. Қайда барғыларың келеді? |
محمد - نمي دانم . اما فکر مي کنم شيراز ، اصفهان ، يزد ، کرمان ، بندرعباس و تبريز . |
Мухаммад: Немиданәм. Әмма фекр миконәм Шираз, Есфәһан, Йәзд, Керман, Бәндәр Әббас вә Тебриз. |
Мұхаммед: Білмеймін. Бірақ Шираз, Исфаһан, Йезд, Керман, Аббас порты мен Табризге барамыз деп ойлаймын. |
رامين - بندرعباس و تبريز ! مي داني بندرعباس در جنوب ايران است و تبريز در شمال غرب ايران . |
Рамин: Бәндәр Әббас вә Тәбриз! Мидани Бәндәр Әббас дәр джонуб-е Иран әст вә Тәбриз дәр шомал-е ғәрб-е Иран. |
Рамин: Аббас порты мен Табриз! Сен білесің бе, Аббас порты Иранның оңтүстігінде, ал Табриз Иранның солтүстік-батысында. |
محمد - بله . مي دانم . |
Мухаммад: Бәле. Миданәм. |
Мұхаммед: Ия. Білемін. |
رامين - خوب الان اول بهار است . در بندر عباس هوا گرم است و در تبريز هنوز هوا سرد است . |
Рамин: Хуб әлан әввал-е бәһар әст. Дәр Бәндәр Әббас һәва гәрм әст вә дәр Тәбриз һәнуз һәва сәрд әст. |
Рамин: Қазір көктемнің басы. Аббас портында ауа райы ыстық, ал Табризде әлі күн суық. |
محمد - اه . من به اين فکر نکردم . |
Мухаммад: Оһ. Мән бе ин фекр нәкәрдәм. |
Мұхаммед: Оһ. Мен бұл туралы ойламадым. |
رامين - پدر و مادرت بايد هم لباس گرم بياورند و هم لباس خنک . |
Рамин: Педәр вә мадәрәт байәд һәм лебас-е гәрм биавәрәнд һәм лебас-е хонәк |
Рамин: Ата-анаң жылы киім де, жеңіл киім де алып келулері керек. |
محمد - درست است . به آنها مي گويم که ايران کشوري چهار فصل است . |
Мухаммад: Дорост әст. Бе анһа мигуйәм ке Иран кешвәри чәһар фәсл әст. |
Мұхаммед: Дұрыс. Оларға Иранның төрт мезгілді ел екенін айтамын. |
رامين - بليط گرفتي ؟ |
Рамин: Белит герефти? |
Рамин: Билет алдың ба? |
محمد - نه . فردا براي خريد بليط مي روم . چون وقت كافي دارم . |
Мухаммад: Нә. Фәрда бәрай-е хәрид-е белит мирәвәм. Чун вәқт-е кафи дарәм. |
Мұхаммед: Жоқ. Ертең билет сатып алуға барамын. Себебі, уақытым жеткілікті. |
Мұхаммед үшін бұл жайт өте қызық болып көрінді: Табризге жылы киініп бару керек болса, Аббас портына бару үшін жеңіл киім кию керек. Ол Раминнен жылдың осы мезгілінде Аббас портының жағалауында адамдар суға түсе ала ма деп сұрайды. Рамин оған суға түсуге болатынын және қазір суға түсу үшін қолайлы уақыт екендігін айтады. Сондай-ақ, олар жылдың осы мезгілінде Табриз маңайындағы тауларда қар атысып ойнап, шаңғы тебе ала алатындығын айтады. Рамин Мұхаммедтің ата-анасы Иранда уақытты жақсы өткізеді деп ойлайды. Себебі, бір жағынан Иранның көркем табиғатынан ләззат ала алады, ал екінші жағынан олар үшін Иранның әр түрлі климаты қызықты болады. Оған қоса, Иранның әр түрлі тарихи аймақтарын көру әрбір саяхатшы үшін қызықты әрі есте қаларлық болады. Сіздер де бір күні Иранға келіп, саяхаттаудан ләззат аласыздар деп үміттенеміз. Келесі бағдарламаға дейін аман-сау болыңызыдар!