Pars Today

Мұсылмандардың құндылықтары мен сенімдеріне шабуыл жасау еуропалық қоғамда қалыпты және табиғи нәрсеге айналып, исламға қарсы топтар мен ағымдар Ислам мен мұсылмандарды қаралау үшін барлық құралдарды пайдаланды.

Еуропадағы исламофобияның ұзақ тарихы бар, бірақ 21 ғасырда оның шиеленісуіне жаңа элементтер ықпал етті. Олардың үшеуі ең маңыздылары: 1) соңғы жиырма жылдағы еуропалықтардың мұсылман қоғамдарына деген көзқарасының өзгеруі, 2) Еуропада әсіре оңшыл ағымдардың күшеюінің әсерінен иммиграцияға қарсы жаңа топтардың құрылуы, 3) исламофобияны насихаттайтын бұқаралық ақпарат құралдары мен жазушылардың белсенділігінің артуы. Осыдан жиырма жыл бұрын мұсылмандардың құндылықтары мен сенімдеріне шабуыл жасау еуропалық қоғамда қалыпты және табиғи нәрсеге айналып, исламға қарсы топтар мен ағымдар Ислам мен мұсылмандарды қаралау үшін барлық құралдарды пайдаланды. Мұсылмандар туралы өшпенділікті, жалған немесе теріс хабар тарату, олардың шариғат пен дінді ұстануын шектеуге тырысу осы шаралардың ең маңыздысы болды.

Еуропалықтардың мұсылман қоғамдарына деген көзқарасындағы өзгерістер Еуропадағы исламофобияның күшеюінің алғашқы жаңа құрамдас бөлігі болып табылады. Ислам мен Христиан діні  арасындағы крест жорықтарына байланысты еуропалықтар тарихи тұрғыдан мұсылмандарды жау және олар үшін ықтимал қауіп деп санайды және олардың әлеуметтік және мәдени негіздерінің өзгеруіне алаңдайды. Тарихи алғышарттар мен мәдени ерекшеліктерге қоса, лаңкестік қауіптер категориясы да еуропалық қоғамдар арасында үрей мен алаңдаушылық тудырды.  Батыстың саяси және БАҚ орталарында терроризмді әдейі және үнемі мұсылмандар мен ислам елдерімен бірге көтеріп жүр. Зерттеулер исламға қарсы үгіт-насихаттың еуропалықтарға әсер еткенін көрсетеді. Атап айтқанда, нәсілшілдік кейбір еуропалық топтар мен билік тарапынан қудаланады. Сонымен қатар, жақында Еуропалық Одақтың сыртқы саясатының басшысы Джозеф Борелл нәсілшіл мәлімдемелерінде: «Еуропа бақ сияқты қалады, ал әлемнің қалған елдері орманға ұқсайды, ал жабайы ормандар әдемі бақтарды басып алады»»,- деді.  

Еуропада экстремалды оңшыл ағымдардың ықпалымен жаңа мұсылман иммиграциясына қарсы топтардың құрылуы Еуропадағы исламофобияның екінші жаңа құрамдас бөлігі болып саналады. Батыс Еуропа әсіресе 20 ғасырда экстремалды оңшылдар мен нәсілшілдіктің  бастау нүктесі болды. Осыған қарамастан, 21 ғасырда АҚШ-тың екі ислам еліне, атап айтқанда Ауғанстан мен Иракқа қарсы екі үлкен соғысы және Батыс Азиядағы басқа да толқулардың пайда болуы мұсылмандарды  Еуропа елдеріне қоныс аударуға итермеледі. Әсіресе исламофобияның күшеюіне себеп болған құбылыс шектен шыққан оңшыл ағымдар, партиялар мен топтар тарапынан болды. Бұл топтардың көзқарасы бойынша, үкімет иммигранттарды қабылдаудың қатаң ережелерін белгілеуі керек, ал резидент иммигранттар не ассимиляция саясатын ұстануы керек, не өздерінің туған жеріне қайтарылуы керек. Сауалнамалар көрсеткендей, еуропалықтардың үштен бірі иммигранттардың әлеуметтік қамсыздандыру жүйесін теріс пайдаланатынына сенеді және олардың болуы қауіпсіздіктің көзі болып табылады.  

Соңғы жылдары бүкіл Еуропада көптеген экстремистік және исламға қарсы топтар пайда болды. Исламмен дұшпандық кейбір саясаткерлердің нәсілшілдер мен ұлтшылдардың дауысын тарту құралына айналды. Еуропадағы исламға қарсы ең маңызды партиялар: Нидерландыдағы SPG партиясы,  оның жақтастары азан шақырып, исламдық діни шараларды өткізуге қарсы. Бұл партияның жақтастары мұсылмандарға қарсы арандатушылық және зорлық-зомбылық әрекеттерін жасады. Италиядағы «Солтүстік бірлік» партиясы – Еуропадағы исламға қарсы тағы бір ағым, ол бір кездері Мұхаммад пайғамбардың (с.ғ.с.) карикатурасы бар жейделерді жасап, тегін таратқан. Партия Италияны мешіттерден босататын күнді аңсайтынын ашық айтты және 2008 жылы Италияда мешіттер салу үшін аймақтық мақұлдауды және жергілікті референдумды талап ететін заң жобасын парламентке ұсынды.   

«Ұлттық майдан» деп аталатын француз оңшыл партиясы Франциядағы экстремалды оңшылдардың символы болып табылады. Бұл партияны 1972 жылы Жан-Мари Ле Пен құрған және сайлау кезінде Францияға иммиграцияның толық алдын алу тақыпыты үнемі көтереді. Оның қызы, осы партияның қазіргі жетекшісі Марин Ле Пен мұсылмандарды қатты сынап, исламды француз құндылықтарына қарсы деп санайды. Әйгілі түсініктемесінде Ле Пен Франциядағы мұсылман иммиграциясын нацистік басқыншылықпен тең деп сипаттады. Францияның «Ұлттық майдан» партиясының жетекшісі сондай-ақ исламшыл қозғалыстардың мүшелері мен Франция мен басқа елдердің қос азаматтығын алған адамдарға Францияда орын болмауы керек деді. Австрияның «Бостандық» партиясы Еуропадағы нәсілшіл және исламға қарсы бағытты ұстанатын оңшыл партиялардың бірі. Германиядағы «Пегида» партиясы да 2014 жылы қазан айында Германияның Дрезден қаласында өзінің бар екенін жариялаған исламға қарсы ұйым. Бұл топ Батыс Азия аймағында ДАИШ лаңкестік тобының пайда болуымен бір мезгілде өсті. Осыған сүйене отырып, Пегиданы ДАИШ,  Джебхат ан-Нусра  және Боко Харам сияқты ағымдардың туындысы деп айтуға болады, әрине, екі тарап та батыс қауіпсіздік қызметінің ықпалына түскен.                                                                                                                      

Исламға қарсы тағы бір партия – Ұлыбританияда шектен шыққан оңшыл және фашистік тенденциялары бар Британ Ұлттық партиясы (BNP). Оның штаб-пәтері Камбриа штатындағы Вигтон қаласында орналасқан және оны қазіргі уақытта Адам Уолкер басқарады. 1982 жылы құрылған партия 2000-шы жылдары өзінің ең үлкен табыс деңгейіне жетті, ол кезде 50-ден астам жергілікті үкімет орындарына, Лондонның Қауымдар палатасында бір орынға және Еуропарламенттің екі мүшесіне ие болды, бірақ содан бері оның ұстанымы әлсіреді. Сондықтан бүгінде оның британ үкіметінің кез келген деңгейінде сайланған өкілдері жоқ.

Еуропадағы исламофобияның күшеюінің үшінші құрамдас бөлігіне тоқтала отырып, Еуропадағы исламофобияның Батыстың ислам туралы дискурсының БАҚ және саяси орталарының өнімі әсіресе оңшыл және ұлтшыл партиялар және оның Еуропа халқының көзқарасына әсері деп айтуға болады. Бұқаралық ақпарат құралдарының көмегімен олар мұсылмандарға қарсы өшпенділік тарату және олардың теріс бейнесін көрсету басты мақсат болып табылатын исламның бейнелерін жаңғыртады. Исламға қарсы пікірталастарында олар фильмдер, анимациялар, жаңалықтар және субсидияланған ойындар құралдары арқылы көрермендер арасында мұсылмандардың қара бейнесін институттандырады. Басқа жағынан, олар Еуропада хиджаб, мешіт немесе қоршаған орта мен бұқаралық ақпарат құралдары сияқты исламдық нышандарды көрсетуге тыйым салуды шешім қабылдаушы органдарда заңға айналдыруға тырысуда. Хиджабқа тыйым салу да осы жағдайлардың бірі. Сондай-ақ, бұқаралық ақпарат құралдары исламдық нышандар мен құндылықтар үшін ауытқушылық мақсаттары бар баламалар жасауға талпынуда. Мысалы, Еуропаның кейбір елдерінде  үйлері ислам мешіттерінің сәулеттік үлгісінде салынған. Еуропа елдеріндегі мұсылмандар оңшыл партиялар мен оларға қарасты БАҚ-тардың айыптаулары мен сындарының нысанасына айналды. Мұндай оңшыл партиялар еуропалық христиандық болмысты көбейтіп, әртүрлі сылтаумен Еуропа мұсылмандарына қысым көрсету, сондай-ақ еуропалықтардың арасында мұсылмандар мен исламға деген үрей тудыру үшін ешбір күш-жігерін салуда. Әлеуметтік желілер мен виртуалды медиа бұл партиялардың мұсылмандарға қауіп төндіретін ең маңызды құралдары болып табылады. Бұл тұрғыда олар мұсылмандарға қатысты кез келген мәселені немесе құбылысты өздерінің қалаған нәтижелеріне қол жеткізуі үшін теріс бағытта үлкейтеді.