Pars Today

Иран халқының ұзақ және қатыгез соғысқа қарсы сегіз жылдық қарсыласуы  Саддамның Иранға қарсы таңыған соғысының басқа соғыстармен салыстырғанда өзгеше ерекшелігі болып табылады.

Батыс пен Шығыстың екі алпауыт державасы мен олардың серіктері Саддамның қылмыстық режиміне қаржылай, қару-жарақ, экономикалық және барлау көмегін көрсетті. Саддам режимін ең аз әскери қарумен жеңудегі руханияттың рөлі өте маңызды.

Қосылмау қозғалысы, Ислам Конференциясы Ұйымы сияқты жаһандық және аймақтық институттар да шын мәнінде Саддам жағына шықты. Соғыстың алдын алу, халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздікті қамтамасыз ету, мүше елдердің құқықтарын қорғау мақсатында құрылған Қосылмау қозғалысы Иран-Ирак соғысына қатысты дұрыс, анық және әділ ұстанымға ие болмады. Ол өзінің негізгі міндетін, яғни Ирактың Иранға қарсы агрессиясын айыптаудан бас тартты.  Соғыс кезінде бұл Қозғалыс алаңдаушылық білдірумен және екі елге соғысты тоқтатуға кеңес берумен шектелді. Бұл ұсыныстар соғыстың аяқталуы Ирактың пайдасына және Иранға қарсы болған кезде айтылды. Басқыншы БААС күштері Иран  жеріне аяқ басған жағдайда мұндай ұсыныстар мен талаптар, шын мәнінде, агрессордың басқыншылығын растау және тұрақтандыру болды. Қосылмау қозғалысы Ирак БААС режимінің барлық адамзатқа қарсы қылмыстарына, соның ішінде тұрғын аудандарға шабуыл жасау, коммерциялық және бейтарап кемелерге шабуыл жасау, жолаушылар ұшақтарын атып түсіру сияқты әрекеттерге ұстанымы үнсіздік болды. Сондықтан әртүрлі себептермен бұл қозғалыс Ирактың Иранға қарсы соғысында өзінің мәні мен принциптерін бұзып, басқыншылыққа қарсы негізгі міндеттерін орындамады.

Ислам Конференциясы Ұйымы Ирактың Иран территориясының бір бөлігін басып алып жатқан кезде Ирактың Иранға қарсы басқыншылық әрекетіне алғашқы реакциясында екі жақтан да соғыс қимылдарын тоқтатуды талап етті. Шын мәнінде, бұл агрессорды тұрақтандыру және заңды қорғаныста езілгендерді қарусыздандыру деп саналды. Бұл мәлімдеменің мағынасы Ирактың кез келген шегінуі шекаралар анықталғанға дейін кейінге қалдырылады және Ирактың агрессиясы заңды деп танылады.

Хорамшахрды ирандық жауынгерлер басып алғаннан кейін таңылған соғыс басталғаннан жиырма ай өткен соң,  агрессорды анықтау жөніндегі комитет тағайындалғанына қарамастан,  Ислам Конференциясы Ұйымы  алдымен атысты тоқтату келісімін орнату керек және күштер халықаралық шекараларға шығарылғаннан кейін агрессорды анықтау керек деп білді. Бұл әрекетке ешбір кепілдік болған жоқ. Сондықтан Иран атысты тоқтату келісімін орнатпас бұрын агрессорды анықтап, соттап, өтемақы төлеу керек деп есептеді. Бұдан былай Ислам Конференциясы Ұйымы Иракқа қамқорлық танытты. Жалпы, Ислам Конференциясы Ұйымының ұстанымдарына екі жақтың әскери қуаты мен халықаралық жағдайлар әсер етті. Тұтастай алғанда бұл ұйым соғысты тоқтату жолында тиімді және бейтарап қадам жасамады. Осы кең қолдауларға қарамастан, Ирак диктаторы Саддам Иранның барлық оккупацияланған аудандарынан кетуге мәжбүр болды және Иран мен Ирактың екі халқына сегіз жылдық жойқын соғыстан кейін 1975 жылғы Алжир келісімін мойындады. Ол 1980 жылы телекамералардың алдында жыртып, Иранға қарсы жан-жақты шабуылды бастады. Соғыстағы жеңіске әсер ететін факторлар екі категорияға қатысты: материалдық, рухани және мәдени факторлар, ал Ирак материалдық факторлар, яғни қару-жарақ пен техника, сондай-ақ халықаралық деңгейде көптеген елдердің әскери және қаржылық қолдауы бойынша бірегей. Аймақтық деңгей, сондай-ақ қолдау саяси ассамблеялар мен халықаралық ұйымдар Ираннан жоғары болды.

Бірінші алғышарттың осы екі кіріспесін, яғни Иранның жеңісі мен Саддамның соғыстағы сәтсіздігін ескере отырып, Иран жауынгерлерінің жеңісінде рухани және мәдени факторлардың шешуші рөлі мен ықпалы болды деген қорытындыға келеді. Яғни, рухани және мәдени факторлар мұсылман елі мен Иранның қайсар жауынгерлерінің қасиетті қорғаныс дастанында жеңіске жетуінің негізгі себептері болды және бұл имам Хомейни (р.а.) талай рет баса айтқан ақиқат.

Ирандық жауынгерлердің діни сенімдері қасиетті қорғаныс дастанының жасалуына және оның даңқты жеңістерін қабылдауға әсер ететін ең маңызды және негізгі рухани-мәдени факторлардың бірі болып табылады. Діни нанымдар мен исламдық наным-сенімдердің тамыры мүмін күрескерлерінің жан дүниесінде болды. Сондықтан олардың ынталарына, тілектеріне, мінез-құлқына әсер етіп, міндеттерін, жауапкершілігін, адамгершілік құндылықтарын түсіндірді. Басқаша айтқанда, ирандық сарбаздар сезінген міндеттер мен жауапкершіліктердің бастауы, сондай-ақ ұстанған моральдық құндылықтары олардың діни сенімдері болды. Терең діни нанымдар адал жауынгерлерді өз еркімен, ынта-жігерімен ұрыс майдандарына жіберіп, қорғанысқа жігер мен рухани күш берді.

Діни наным-сенімдер жауынгерлерді соғыстың қиыншылықтарына табандылық танытуға шақырып, оларға ерлік рухын, шайқасқа деген құлшынысын, жеңіске деген үмітін оятып, құрбандыққа мән берді. Расында, Ислам жауынгерлері соғыс пен қорғаныс алаңына өздерінің терең имандары мен сенімдеріне негізделмеген болса, құрбандықтың жалынды көріністері мен қазіргі дәуірдің мәңгілік және бірегей эпостары туар ма еді?

Иранның жауынгерлері Құдіретті Аллаға және Оның шексіз құдіретіне терең сенді. Олар ақиқат майданында соғысып, дұшпандары өтірік майданында оларға қысым көрсетіп, Алла Тағала өзінің ғайыптан келген жәрдемімен, қолдауымен ақиқат майданына жәрдемдесетініне сенді. Ислам жауынгерлері жеңісті Алладан деп білген және қорғаныс сөздігінде жеңілісті  мағынасыз деп есептеген. Олар өлтірсе де, өлтірілсе де жеңеді. Олар Алланың пайғамбары Мұхаммедтің (с.ғ.с.) Әһл-Бәйтінің қамқорлығына берік сенді, оларды жақсы көрді және олардың жиһадтық жолын ұстанды. Сондай-ақ олар Адил фиқһын Пайғамбардың (с.ғ.с.) Әһли Бәйтінің жалғасы деп санап, имам Хомейнидің (ғ.с.) жарлығын қатесіз (ғ.с.) пәрмені деп санады.