Pars Today

Жыл сайын жаңа жылға ұран мен атау таңдайтын Ислам революциясының жетекшісі 1402 жыл үшін «Инфляцияны тоқтату, өндірісті арттыру» деген тақырыпты таңдады. Бұл атау революция көсемінің ең маңызды мәселесі экономика екенін көрсетеді. Сол себепті, өткен жылдардағыдай биыл да экономиканы жыл ұранына айналдырды.

Инфляцияны тежеудің маңыздылығы

Инфляция – елдің экономикалық көрсеткіштерінің бірі. Инфляцияның адамдардың өмірімен және жүйенің әлеуметтік капиталымен тікелей байланысы бар. Сонымен қатар, инфляция жүйенің жаһандық жағдайына да әсер ететін экономикалық  көрсеткіштердің бірі болып табылады. Дұшпандар да инфляцияның экономикадағы маңыздылығын түсініп, жан-жақты экономикалық қысымдар арқылы Ирандағы инфляцияны қарқынды түрде арттыру арқылы халық пен режим арасындағы текетіреске негіз дайындауға тырысуда. Дұшпандар бұл  мақсатына жете алмағанымен, Ислам үкіметінің міндеті – халықтың проблемаларын азайтып, олардың қамтамасыз етілуін  арттыру.

Осыны негізге ала отырып, революция жетекшісі 1402 жылғы жаңа жылдық жолдауында инфляцияны 1401 жылғы экономикалық ащылықтың бірі ретінде атап, былай дейді: «Меніңше, 1401 жылы халықтың тіршілігіне тікелей байланысты ел экономикасының мәселесі ұлт үшін ең маңызды мәселе болды. Мұнда да экономика мәселесінде ащы да болды, тәтті де болды... Ащы негізінен инфляция болды, бұл шын мәнінде ащы болды. Әсіресе, азық-түлік пен тұрмысқа қажетті заттардың бағасының қымбаттауы, азық-түлік пен өмірге қажетті заттардың бағасы айтарлықтай өскенде, ең ауыр жүк қоғамның төменгі таптарына түседі, өйткені үй сәбетінде олар үшін, азық-түлік және өмірге қажетті негізгі және қажетті заттар ең үлкен үлеске ие. Сондықтан оларға қысым көбірек түседі, бұл, әрине, ащы нәрселердің бірі болды».

Өндірістің дамуының маңызы

Ирандағы өндірістін әлсіздігі және оның салдары, инфляция деңгейінің артуы, ұлттық валютаның құнсыздануы, елден капитал мен таланттардың қашуы және т.б. – 200 жылға жуық уақыт өткен және әлі күнге дейін елдің ең маңызды әлеуметтік мәселесі.  Бұл мәселе әсіресе маңызды, өйткені соңғы  онжылдықта ирандықтардың өміріне ең ауыр инфляциялық толқындар әсер етті, оның барысында азаматтардың сатып алу қабілетінің төмендеуімен, кейбір әлеуметтік зияндардың пайда болуымен және таралуымен бірге, кейбір өмір сүру деңгейі Иранда да әсер етті, құлдыраумен бетпе-бет келді. Осы тұрғыдан алғанда, жүйенің әлеуметтік капиталын жаңғыртуда бұл мәселеге және оның шешіміне назар  аудару мен екпін беру өте тиімді болуы мүмкін.

Ислам революциясының жетекшісі  соңғы жылдары түрлі форматтағы өндіріс мәселесін  ерекше атап өтті. Осы уақытқа дейін революция жетекшісі жыл ұранында 7 рет өндіріс мәселесіне тоқталды. Өткен жылдары өндірістің алдындағы кедергілерді жойып, отандық өндірістің серпілісі басшылықтың басты  назарында болды. Өткен жылы Ислам революциясының жетекшісі білімге негізделген өндіріске баса назар аударды. Бұл екпін олардың өндірістегі кедергілерді жою қажеттігін айтып қана қоймайды. Қайта, халықтың өзімізде өндірілген өнімге қанағаттануы, соның нәтижесінде  өзімізде өндірілген өнімді тұтынудың артуы үшін отандық өнімнің сапасын арттырғысы келеді.

Ислам революциясының жетекшісінің отандық өндіріс мәселесіне баса назар аударуы қарсыласу экономикасы стратегиясына  тоқталуын жалғастыруда. Шын мәнінде, өндіріс – елдің экономикалық дамуының негізі. Революция жетекшісі Наурыз 1402 жолдауында: «Экономикадағы негізгі қызмет –  өндіріс, яғни өндіріс экономикадағы негізгі жұмыс болып табылады»,- деді.

Инфляцияны тежеу  мен өндірістің артуы  арасындағы байланыс

Инфляция мен өндірістің арақатынасына келетін болсақ, бұл қатынас екі  жақты екенін айту керек.  Бір жағынан, инфляцияны бақылау  өндірістің өсуін тудырады.  Өйткені инфляцияны бақылауға алынуымен  өндіріс шығындары төмендейді және өндірістік бөлімшелерді өтімділікпен қамтамасыз ету мәселесі шешіледі. Басқа  жағынан, өндірістің өсуі инфляцияны да тежейді.  Өйткені өндіріс өскен сайын  импорт азайып, нарықта ұсыныс тапшылығы  байқалмайды. Демек, инфляцияны бақылау және өндірістің өсуі өмір сүруді қамтамасыз етуге және нарықтық ауытқуларды бақылауға бағытталған бір тиынның  екі жағы.  Инфляцияны тежеу ​​өндірістің өсуінен бұрын болатын сияқты және оған негіз болып саналады.  Өйткені инфляция жағдайында, негізінен, өндіріс рентабельді емес, мысалы, валюта, монета, алтын, жер, тұрғын үй т.б. Сондықтан инфляцияны тежеу  ​​арқылы ақша ағыны өндіріске бағытталып, өндіріске бағытталған инвестиция күшейеді деп үміттенуге болады.

Осы ретте 13-ші үкіметтің  инфляция мен өндірістің өсуін тежеу ​​үшін биылғы жылды атау маңызды екенін айту керек. Дәлірек айтқанда, революция  жетекшісі өзінің Наурыз жолдауында үкіметтің осы салалардағы күш-жігерін атап өткен,  бірақ, 13-ші үкімет қанша тырысқанымен, өткен жылы инфляция деңгейі ғана емес, өндіріс те айтарлықтай өсімге қол жеткізген жоқ. Сондықтан Ислам революциясы жетекшісі инфляция мен өндірістің өсуін тежеуге баса назар аудара отырып, үкіметке оның бұл саладағы күш-жігерін  одан да күшті жалғастыру керектігін еске салуға тырысады.

Ислам революциясының жетекшісі үкімет пен халықтың экономикалық проблемалары мен сын-қатерлерінен елдің билік құрылымындағы кез келген адамнан көбірек хабардар және мұны елдің алдында тұрған ең маңызды және басты мәселе деп санайды. Әрине, жау мұңы өз мүддесіне  пайдалануға тырысады. Осыған сүйене отырып, соңғы жылдары сүйене отырып, соңғы жылдары жыл ұранының негізгі тақырыбы экономикалық мәселелерге негізделді, сондықтан  үкіметтердің назары бар  экономикалық мәселелерді шешуге бағытталған.

Ислам революциясы жетекшісінің  бұл әрекетінде бірнеше хабар бар. Ең біріншіден, оларды елдегі экономикалық емес мәселелер алаңдатқанымен, басқа салаларда Иран Ислам Республикасы өткен 44 жылда елеулі қауіп-қатерлерге тап болмайтындай күшті болды. Меніңше, 1402 жылы біздің басты мәселеміз – экономикалық мәселе. Демек, бізде азғантай проблема жоқ, мәдениет саласында, саяси салада түрлі мәселелер бар, бірақ биылғы жылдың басты және орталық мәселесі де экономика мәселесі. Яғни, қолымыздан келсе, құдай қаласа, экономикалық қиындықтарды азайтып, құдай қаласа, шенеуніктер ыждағаттылықпен, сақтықпен, осы салада маңызды күш-жігер жұмсап жатса, елдің басқа да көптеген мәселелері шешімін табады»,- деді.

Екіншіден, экономика – жаудың назарын аударған ең маңызды сала. Бүгінгі дұшпанның Иран Ислам Республикасына қарсы соғысы гибридтік соғыс.  Бұл біріккен соғыста экономика  негіз болып табылады, өйткені дұшпан Иранға экономикалық қысым жасау арқылы халықтың наразылығын тудырып, бұл наразылықты басқа аймақтарға таратуға тырысуда. Осыған сәйкес, Ислам революциясының жетекшісі экономиканы  жыл ұрандарының негізгі бағытына айналдырады.

Иранның кем дегенде 200 жылдық экономикасының зиянын жою арқылы жүйенің ішкі қуатын одан да күшейту. Экономикалық жағдайды күшейту арқылы Иран Ислам Республикасының әлемдік жүйенің өтпелі кезеңінде белсенді. Халықтың тұрмыс жағдайын жақсарту арқылы жүйенің әлеуметтік капиталын жақсартып, жүйе мен халық арасындағы байланысты нығайтады, дұшпанның Иран экономикасына қарсы стратегияларын залалсыздандырады.